Lãi suất ngân hàng tăng bất thường

Sáng ngày 8-12, Techcombank công bố công khai mức lãi suất huy động “khủng” là 17%/năm, lập tức, một số ngân hàng TMCP khác cũng đua theo. SeAbank công bố lãi xuất huy động lên tới 18%/năm.

Song, ngay buổi chiều, sau khi Ngân hàng Nhà nước tuýt còi, lãi suất huy động vốn của SeAbank được đưa về mức 14%/năm. Ngoài ra, nhiều ngân hàng thương mại không công bố lãi suất huy động cao nhưng vẫn có sự thỏa thuận riêng với khách hàng, nhất là với các khoản tiền lớn. Lãi suất quá cao gây lo ngại về sự an toàn hệ thống.

Thị trường vốn xáo động

Theo lãnh đạo một chi nhánh ngân hàng TMCP trên địa bàn thành phố, họ không muốn đẩy lãi suất huy động lên cao, song nếu Techcombank huy động với mức lãi suất cao ngất ngưởng như vậy thì trong trường hợp khách hàng có khoản tiền lớn muốn rút vốn để chuyển sang Techcombank, họ cũng sẽ phải xin ý kiến hội sở về việc nâng lãi suất để giữ khách hàng. Đương nhiên, đây sẽ chỉ là những khoản thỏa thuận nhỏ lẻ để giữ khách hàng, không công khai và thành quy định chung. Thực ra, với mức lãi suất trên, Techcombank cũng chỉ định khuyến mại để huy động vốn trong 3 ngày, không phải là lãi suất cố định lâu dài. Tuy nhiên, lãi suất huy động cao ở một số ngân hàng ảnh hưởng khá lớn đến mặt bằng lãi suất huy động nói chung.

Thực chất, việc tăng hay giảm lãi suất huy động không làm tăng thêm nhiều nguồn vốn chung, mà chỉ chạy từ ngân hàng này sang ngân hàng khác. Ông Dương Bảo Toàn, Giám đốc Vietinbank Hải Phòng rất bức xúc, do một số ngân hàng thương mại phá vỡ sự đồng thuận nên các ngân hàng nhà nước chịu ảnh hưởng trước tiên. Vietinbank Hải Phòng bị rút mấy chục tỷ đồng trong mấy ngày qua do gương mẫu chấp hành đúng quy định của Vietinbank, lãi suất cao nhất không vượt quá 14%/năm. Tình trạng rút vốn cũng diễn ra ở nhiều ngân hàng thương mại nhà nước hoặc phần vốn nhà nước chi phối, như BIDV Hải Phòng. Một số chi nhánh ngân hàng khác như Maritime Bank Hải Phòng, Agribank Hải Phòng, nguồn vốn chưa bị ảnh hưởng nhiều. Ông Phạm Ngọc Tung, Phó giám đốc chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) Hải Phòng cho biết, trong thời qua, lãi suất huy động của Agribank Hải Phòng không cao hơn nhiều ngân hàng thương mại nhưng nguồn vốn huy động vẫn tăng nhẹ, chủ yếu ở nguồn tiền gửi dân cư. Agribank Hải Phòng hiện huy động vốn cao nhất là 14%/năm đối với kỳ hạn 1-3 tháng.

Việc người dân rút tiền từ ngân hàng nọ mang sang ngân hàng kia chỉ có lợi đối với các khoản tiền gửi đến hạn. Nếu rút trước hạn, lãi suất ngân hàng mới tuy cao cũng không đủ bù đắp thiệt hại.

Sáng ngày 9-12, giao dịch tại Agribank Hải Phòng vẫn bình thường.

Theo Ngân hàng Nhà nước, thời gian qua và hiện nay, vẫn đang cung ứng một lượng vốn lớn cho các ngân hàng thương mại. Tình hình hoạt động của các ngân hàng thương mại vẫn bình thường, kể cả Techcombank là ngân hàng lớn, không có vấn đề về thanh khoản. Như vậy, không có lý do để đẩy mặt bằng lãi suất lên cao. Với mức huy động tới 17%/năm, sau khi trừ đi các khoản dự trữ bắt buộc, lãi suất đã tới 18%. Nếu cộng cả các chi phí khác như lương của người lao động, chi phí hành chính, khuyến mại…lãi suất cho vay có thể đội lên tới 22%-25%/năm. Đây là mức cho vay quá cao đối với nền kinh tế, sẽ gây ra nhiều rủi ro.

Có một nguyên nhân khiến lãi suất huy động vốn bị đẩy lên là lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cũng khá cao. Lãi suất qua đêm hiện lên tới 13,5%, lãi suất các kỳ hạn dài càng cao hơn mà một số ngân hàng vẫn khó huy động nên chuyển sang huy động vốn từ dân cư. Các ngân hàng cũng xác định chỉ huy động vốn với lãi suất cao trong ngắn hạn nên các kỳ hạn ngắn từ 1-3 tháng thường có lãi suất cao hơn các kỳ hạn dài từ 4 tháng trở lên. Lãi suất kỳ hạn 1 năm của đa số ngân hàng đều ở mức dưới 13%/năm.

Dư luận cũng đang đặt câu hỏi, phải chăng nguồn tiền đổ vào thị trường chứng khoán trong những ngày đầu tháng 12, có ngày tới hơn 2.000 tỷ đồng, phải chăng cũng có một phần lớn từ các ngân hàng? Với cơn khát chứng khoán ồ ạt như những ngày vừa qua, nguồn tiền đổ vào chứng khoán bao nhiêu cũng không đủ. Do vậy, các ngân hàng cũng cần kiểm soát chặt chẽ các nguồn tiền cho vay cầm cố chứng khoán để tránh tạo áp lực lên VNĐ.

Để ổn định nền kinh tế, điều quan trọng là các ngân hàng cần có sự đồng thuận về lãi suất huy động vốn và cho vay thay vì cạnh tranh bằng lãi suất.