La Bằng (tỉnh Thái Nguyên): Gắn kết du lịch sinh thái, trải nghiệm từ những đồi chè xanh ngát

Trong những năm qua, xã La Bằng (tỉnh Thái Nguyên) đã tập trung phát triển cây chè thành ngành kinh tế mũi nhọn. Toàn xã hiện có 1.079,3 ha chè kinh doanh, năng suất bình quân đạt 13,8 tấn búp tươi/ha/năm. Đáng chú ý, 478,6 ha - tương đương 42% tổng diện tích - đã được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ. Đây không chỉ là con số thống kê, mà còn là minh chứng cho sự chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy sản xuất của người dân địa phương.

Nếu trước đây, bà con chủ yếu dựa vào kinh nghiệm canh tác truyền thống thì nay, ý thức sản xuất sạch, bền vững đã thấm sâu. Gia đình ông Nguyễn Bằng Giang, xóm Non Bẹo, xã La Bằng là một ví dụ tiêu biểu. Mỗi năm, gia đình ông thu được khoảng 5 tấn chè hữu cơ, mang về doanh thu khoảng 250 triệu đồng - cao hơn 30% so với chè trồng theo phương pháp cũ. Ông chia sẻ: “Ngày trước, bà con ít ai nghĩ đến hữu cơ hay VietGAP. Nay chúng tôi còn tự ủ phân bón từ nguyên liệu tự nhiên để nâng cao chất lượng. Vừa có thêm thu nhập, vừa mở ra hướng đi lâu dài”.

Hiện tại, xã La Bằng có 16 HTX, trong đó 13 HTX hoạt động trong lĩnh vực chè. Cùng với hàng trăm tổ hợp tác và hộ chế biến nhỏ lẻ, các HTX đã trở thành “cánh tay nối dài” trong tiêu thụ sản phẩm. Sự đa dạng cũng ngày càng rõ nét: từ chè xanh truyền thống đến trà thảo mộc, trà túi lọc, trà sấy khô. Một số sản phẩm đã đạt chuẩn OCOP 3 sao, 4 sao, góp phần nâng cao vị thế của chè La Bằng trên thị trường trong và ngoài tỉnh.

Không chỉ mang lại nguồn thu nhập, cây chè còn mở ra một hướng phát triển mới: gắn với du lịch sinh thái, trải nghiệm. Suối Cửa Tử, suối Kẹm hay đồi chè Cầu Đá đã trở thành điểm đến quen thuộc của du khách. Nhiều hộ gia đình kết hợp sản xuất chè với mô hình homestay, farmstay, tổ chức trải nghiệm hái chè, sao chè. Đây là cách làm sáng tạo để nâng cao thu nhập, song thực tế cho thấy ngành chè La Bằng vẫn còn không ít hạn chế. Sản xuất nông hộ chiếm tỷ trọng lớn, quy mô HTX nhỏ, liên kết chuỗi yếu, ứng dụng khoa học - công nghệ chưa nhiều, quảng bá sản phẩm còn chậm.

Để khắc phục những tồn tại này, xã La Bằng đã xây dựng định hướng phát triển giai đoạn 2025 - 2030 với mục tiêu rõ ràng: phát triển ngành chè theo hướng bền vững, hiện đại, gắn kết chặt chẽ với văn hóa trà và du lịch cộng đồng.

Theo kế hoạch, diện tích chè sẽ duy trì ổn định ở mức 1.135,7 ha, song sản lượng búp tươi tăng lên 16.086 tấn nhờ thay thế giống cũ bằng giống mới năng suất cao, chất lượng tốt. Xã đặt mục tiêu 70% diện tích được chứng nhận VietGAP và được cấp mã số vùng trồng. Đồng thời, phấn đấu 100% sản phẩm trà và từ chè được thương mại điện tử trên các nền tảng số.

Hiện tại xã La Bằng có ba sản phẩm trà được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 - 4 sao, cùng với đó là 6 sản phẩm được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp huyện. Địa phương phấn đấu thời gian tới có sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao

Ông Đặng Thanh Tùng - Chủ tịch UBND xã La Bằng khẳng định: “Chúng tôi xác định cây chè là ngành kinh tế mũi nhọn. Chính quyền sẽ hỗ trợ bà con tập huấn kỹ thuật, cấp mã số vùng trồng, mở rộng diện tích hữu cơ. Đồng thời, khuyến khích HTX, doanh nghiệp đầu tư công nghệ chế biến, bảo quản, truy xuất nguồn gốc, đẩy mạnh quảng bá, đưa chè La Bằng lên sàn thương mại điện tử, kết nối thị trường trong và ngoài nước”.

Không dừng lại ở sản xuất, La Bằng còn hướng đến việc kết hợp giữa chè và du lịch. Hình thức du lịch nông nghiệp gắn với văn hóa trà không chỉ tạo thêm sinh kế cho người dân. Theo đề án phát triển du lịch của tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, xã La Bằng được định hướng trở thành điểm đến du lịch sinh thái, du lịch văn hóa lịch sử, du lịch cộng đồng và nông nghiệp gắn với văn hóa trà.

Trong đó, Bí thư Đảng ủy xã Đỗ Văn Nguyên nhấn mạnh 5 nhóm giải pháp: tăng cường công tác lãnh đạo, hoàn thiện quy hoạch vùng sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ, xúc tiến thương mại, đồng thời rà soát chính sách và huy động nguồn lực đầu tư.

Bên cạnh đó, xã sẽ tiếp tục đầu tư hạ tầng vùng chè: từ hệ thống giao thông nội đồng, thủy lợi đến cơ sở chế biến hiện đại. Công tác kiểm tra, giám sát quy trình sản xuất và kinh doanh được đẩy mạnh, nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm và xây dựng thương hiệu uy tín, gắn sản xuất với bảo vệ môi trường, giữ gìn cảnh quan để phục vụ phát triển du lịch.

Việc chuyển đổi số trong phát triển du lịch được đẩy mạnh với các hoạt động số hóa dữ liệu điểm đến, ứng dụng công nghệ thông tin trong tuyên truyền quảng bá, xúc tiến du lịch La Bằng.

Đến La Bằng, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng màu xanh bạt ngàn của những triền chè mà còn được trải nghiệm văn hóa địa phương. Suối Kẹm với dòng nước trong vắt, thảm rừng nguyên sinh nơi chân núi Tam Đảo; những làn điệu Then, đàn Tính của đồng bào Tày, Nùng; nghi lễ cấp sắc, Tết nhảy của đồng bào Dao…, tất cả hòa quyện tạo nên bản sắc khó trộn lẫn. Ẩm thực địa phương cũng níu chân du khách với măng rừng, gà đồi, xôi ngũ sắc, rau rừng, cá tầm.

Ấn tượng đặc biệt của La Bằng chính là trải nghiệm thưởng trà. Nhấp ngụm trà xanh, cảm nhận vị chan chát đầu lưỡi rồi hậu vị ngọt mát thấm dần nơi cuống họng. Mùi hương thanh nồng lan tỏa, khiến người ta say ngây ngất. Với những ai đã quen uống chè tươi nấu nước hơn hai chục năm, vị trà La Bằng để lại dấu ấn rất riêng: dư vị ngọt dịu lưu lại thật lâu, như kết nối đất trời, con người và truyền thống nơi đây.

Nhiều doanh nghiệp và HTX đã chú trọng xây dựng không gian thưởng trà, trưng bày sản phẩm, khu chế biến để đón tiếp khách tham quan. Điển hình như HTX chè La Bằng, Công ty cổ phần chè Hà Thái… đã biến câu chuyện sản xuất chè thành một trải nghiệm văn hóa dành cho du khách.

Nhìn lại chặng đường, từ những triền chè truyền thống, La Bằng đã có diện tích chè hữu cơ đáng kể, nhiều sản phẩm OCOP, bước đầu khai thác tiềm năng du lịch. Con đường phía trước vẫn còn nhiều việc phải làm. Nhưng với sự đồng lòng của chính quyền, sự năng động của HTX, doanh nghiệp và khát vọng đổi thay của người dân, có thể tin rằng những búp chè xanh nơi chân Tam Đảo sẽ còn vươn xa hơn nữa.

Chè La Bằng không chỉ mang lại cuộc sống ấm no, mà còn trở thành niềm tự hào, góp phần đưa thương hiệu chè La Bằng tỏa sáng trên "bản đồ" chè Việt Nam và thế giới.