Ký ức những ngày cứu đất nước Chùa Tháp thoát nạn diệt chủng

Sứ mệnh cao cả

Kỷ niệm 40 năm Ngày chiến thắng chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc và cùng nhân dân Campuchia chiến thắng chế độ diệt chủng (7/1/1979-7/1/2019), tối 4/1, tại Nhà hát Quân đội (Hà Nội) đã diễn ra chương trình giao lưu nhân chứng lịch sử chủ đề: “Đội quân nhà Phật” trên đất nước Chùa Tháp.

Hơn 10 năm đồng cam cộng khổ, quân tình nguyện Việt Nam đã sát cánh cùng với Mặt trận đoàn kết Dân tộc cứu nước và nhân dân Campuchia để hồi sinh đất nước Chùa Tháp từ điêu tàn, đau thương. Bộ đội Cụ Hồ đã được nhân dân Campuchia biết ơn, trìu mến gọi là “Đội quân nhà Phật”.

Điểm nhấn của chương trình là phần giao lưu với các nhân chứng qua những câu chuyện, hồi ức của Đại tá Nguyễn Văn Hồng, nguyên Sư đoàn trưởng F309, Mặt trận 479 Quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Sĩ quan Lục quân 2, nguyên Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân đoàn 4.

Không chỉ trực tiếp chiến đấu, Đại tá Hồng đã có bốn cuốn sách về chiến trường Campuchia, trong đó cuốn hồi ức “Cuộc chiến tranh bắt buộc” viết năm 2004 đã khắc họa đậm nét cuộc chiến của Quân đội nhân dân Việt Nam tại Campuchia. Cuốn sách đã được dựng thành 10 tập phim. Đại tá Hồng cũng là diễn viên trong một số tập phim này.

Hành trình của cuộc chiến tranh bắt buộc, được những nhà làm phim xây dựng có hệ thống và đầy thuyết phục: Mở đầu là tầm nhìn bao quát về một Đông Dương trước đây với ba nước Việt - Lào - Campuchia gắn bó như một thể thống nhất không thể tách rời; tiếp sau đó là những tập phim đặc tả về quân Khmer Đỏ, về sự phản bội, về tinh thần sát cánh của quân đội Việt Nam giúp nhân dân và quân đội Campuchia, về sự phản công và hồi sinh của đất nước Chùa Tháp và Việt Nam đã hoàn thành sứ mệnh cao cả, vinh quang. Một sứ mệnh phải trả bằng quá nhiều máu và nước mắt.

Bằng những thước phim tư liệu quý giá, những hình ảnh ghê rợn về sự diệt chủng, về tinh thần kiên cường của quân và dân vùng biên giới Tây Nam; về sự giúp đỡ, hy sinh của quân tình nguyện Việt Nam trên đất bạn Campuchia, đem lại cho người xem những cảm xúc mãnh liệt khó quên.

Bộ đội Việt Nam truy bắt tàn quân Pol Pot

Bộ phim mang thông điệp mạnh mẽ, khẳng định sự nghiệp chính nghĩa cao cả, nhân văn và tự hào của dân tộc; thực hiện chính sách nhất quán của Đảng về một biên giới hòa bình, hữu nghị cùng tiến bộ, hợp tác và phát triển.

Vừa cứu dân, vừa truy quét địch  

Đó còn là câu chuyện của hai nhân chứng lịch sử đã có mặt ở Campuchia trong 10 năm chiến đấu và giúp nước bạn hồi sinh: Đại tá Lã Văn Nho, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia, nguyên Trung đoàn phó - Tham mưu trưởng E271, F302, cựu quân tình nguyện Mặt trận 479 và đồng chí Nguyễn Hữu Lộc, nguyên cán bộ E726, Đoàn 7704, Mặt trận 479.

Hai nhân vật đã chia sẻ với chương trình rất nhiều câu chuyện ý nghĩa, thú vị trong hành trình 10 năm chiến đấu và công tác trên đất nước Chùa Tháp…

Với Đại tá Nho, gần 10 năm chiến đấu tại chiến trường Campuchia (chiến trường K) là quãng thời gian đáng nhớ nhất trong cuộc đời quân ngũ. Đó là những tháng ngày ông cùng đồng đội đã dành cả tuổi thanh xuân tham gia sứ mệnh cao cả của dân tộc, tiến hành cuộc chiến tranh tự vệ, thần tốc cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng.

Và cũng làm sao có thể quên được khi trong cuộc chiến ấy, biết bao đồng đội của ông, nhiều người đã ngã xuống, có người trở về với một phần máu thịt để lại trên đất nước bạn.

Theo dòng hồi ức của cựu binh Nho, đầu tháng 1/1979, trước sức tiến công như vũ bão của Quân đội nhân dân Việt Nam, lực lượng Pol Pot đã tan rã từng mảng trong khi chính quyền Khmer Đỏ các cấp bỏ chạy.

Hình ảnh giản dị của quân tình nguyện Việt Nam trên nước bạn Campuchia

“Khi tiến hành truy quét tàn quân Pol Pot, trên các trục đường, chúng tôi bắt gặp hàng đoàn người dân Campuchia đói khát, rách rưới, dắt díu nhau, nhiều người mệt lả, ngất xỉu. Đơn vị chúng tôi đã phải dừng lại triển khai cứu dân rồi mới tiếp tục truy quét địch”, ông nhớ lại.

Gần 10 năm tại chiến trường K, ông và đồng đội đã đối mặt với biết bao khó khăn, gian khổ. Với ông cũng như những cán bộ, chiến sĩ Mặt trận 479, thời tiết khắc nghiệt ở những nơi họ hành quân ngang qua cũng khủng khiếp không kém việc phải đối mặt với tàn quân Pol Pot.

“Có những ngày chúng tôi phải hành quân bộ 50-60km đường rừng núi. Khi ấy là vào mùa khô, những cánh rừng khộp mênh mông không kiếm đâu ra giọt nước. Có lần sư đoàn phải dùng xe bọc thép chở nước đến cứu bộ đội rồi sau đó chúng tôi mới tiếp tục hành quân được”, ông Nho kể.

Trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc và cùng quân dân Campuchia chiến đấu chống chế độ diệt chủng Pol Pot, hơn 5 vạn cán bộ, chiến sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam đã ngã xuống. Máu các anh thấm đỏ đất đai, ruộng đồng xứ bạn để cuộc sống hồi sinh...

Nhiều năm qua, cả Việt Nam và Campuchia đều huy động mọi nguồn lực và phối hợp rất chặt chẽ để tìm kiếm, cất bốc, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Campuchia, để đưa những con người được hai đất nước ghi công, được trở về với đất mẹ Việt Nam…

Đó là câu chuyện Trung úy K’Hiêu Rưm, cảnh sát phòng cháy chữa cháy tỉnh Rattanakiri, Campuchia đã có 14 năm tham gia công việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và Thiếu tá Trần Đức Độ, Phân đội trưởng Đội K53, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Kon Tum, đã chia sẻ trong phần giao lưu. 

Những năm gần đây, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tây Ninh và các tiểu khu quân sự tỉnh Siem Reap, Otdominchay, Svay Rieng, Pray Veng đã ký kết kết nghĩa phối hợp hoạt động cụ thể, qua đó tiếp tục giúp đỡ nhau xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, tô thắm truyền thống đoàn kết giữa quân đội và nhân dân hai nước, xây dựng biên giới hòa bình hữu nghị hợp tác.

Những điều đó là nền tảng vững chắc giúp cho quan hệ giữa Việt Nam và Campuchia sẽ ngày càng được vun đắp và phát triển hơn nữa.