Ký túc xá vùng biên - Điểm tựa vững chắc cho học sinh vùng biên giới

Chứng kiến sự gian nan, nhọc nhằn trong hành trình đi tìm con chữ của các em học sinh nghèo vùng biên giới Nghệ An, để phần nào giúp các em có điều kiện học tập tốt hơn, thời gian qua, Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng, sửa chữa ra mắt mô hình “Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên”.

Mô hình thực sự là điểm tựa vững chắc chắp cánh ước mơ, chinh phục con chữ của các em học sinh vùng sâu, vùng xa.

Tính đến thời điểm này, toàn tỉnh Nghệ An hiện có 2 mô hình “Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên” do các Đồn Biên phòng triển khai, đỡ đầu. Đó là ký túc xá Trường THCS Môn Sơn (huyện Con Cuông) và ký túc xá xã Tam Quang (huyện Tương Dương).

Ký túc xá xã Tam Quang, huyện Tương Dương được đưa vào sử dụng dịp khai giảng năm học 2024 - 2025.

Nơi chấp cánh những ước mơ

Có mặt tại khu ký túc xá của Trường THCS Môn Sơn (xã Môn Sơn, huyện Con Cuông) đúng lúc các em học sinh vừa tan buổi học chiều, chúng tôi không khỏi bất ngờ khi chứng kiến em tự giác mỗi người một việc, quét phòng, quét sân, nhổ cỏ, tưới rau... Trong phòng của các em từ chăn gối, quần áo, sách vở đều được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp như một doanh trại quân đội.

Như thường lệ, sau bữa cơm tối, em Lương Thị Mai lại chuẩn bị sách vở để học bài. Đây là năm thứ 3 Mai ở với các “bố biên phòng”. Khi được hỏi về ước mơ của mình, Mai tâm sự: “Em ước mơ sau này trở thành họa sỹ. Trước kia ở trong bản em không có điều kiện học tập, do bố mẹ đi rừng cả ngày nên việc học tập em đều phải chủ động mọi thứ. Từ khi ở ký túc xá, em có điều kiện học tập tốt hơn, được các “bố biên phòng” quan tâm, giúp đỡ tận tình, trang bị cho em nhiều kiến thức hơn. Em sẽ cố gắng học tập thật tốt để không phụ lòng “các bố” và thầy cô”.

Có thể thấy, thời gian ở ký túc xá đã giúp Mai trưởng thành hơn về mọi mặt, em đã lớn để hiểu được những vất vả mà bố mẹ đẻ và cộng đồng người Đan Lai mình đang phải đối mặt. Từ đó, Mai nhận thức được việc bản thân phải nỗ lực học tập chăm chỉ để hiện thực hóa ước mơ, có như thế cuộc sống mới bớt khổ. Minh chứng là năm học 2023 - 2024, Mai đã đạt danh hiệu học sinh giỏi cấp huyện môn ngữ văn.

Cùng hoàn cảnh như Mai, em La Thị Huỳnh mới vào ở ký túc xá được gần 5 tháng. Đây cũng là khoảng thời gian dài nhất từ trước tới nay em rời xa vòng tay của bố mẹ.

Huỳnh chia sẻ: “Mới đầu xa bố mẹ em rất nhớ, nhưng sau một thời gian ở đây em được các “bố biên phòng” quan tâm, động viên và chăm lo cho từng bữa ăn, giấc ngủ nên cũng phần nào vơi bớt nỗi nhớ nhà”.

Mô hình ký túc xá vùng biên đã giúp em La Thị Huỳnh có điều kiện sinh hoạt tốt hơn.

Mai và Huỳnh là 2 trong số 66 học sinh đang học tập tại ký túc xá Trường THCS Môn Sơn, xã Môn Sơn. Các em ở đây đều là con em đồng bào người Đan Lai ở hai bản Khe Búng và Cò Phạt. Nơi đây nằm biệt lập giữa đại ngàn Pù Mát, cách trường hơn 20 km, đường sá đi lại hết sức khó khăn, vào mùa mưa nhiều tuyến đường bị chia cắt không thể đi lại.

Theo Trung tá Nguyễn Tiến Hạnh, Chính trị viên Phó Đồn Biên phòng Môn Sơn, trước hoàn cảnh các em học sinh người Đan Lai gặp nhiều khó khăn trong hành trình đi tìm con chữ, nên từ năm 2018, các cơ quan, ban ngành, địa phương đã quan tâm xây dựng khu nội trú, giúp đỡ các em ổn định chỗ ở để tập trung cho việc học.

Tháng 11/2022, Đồn Biên phòng Mộc Sơn đã phối hợp với UBND xã và Trường THCS Môn Sơn ra mắt mô hình "Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên". Đây cũng là mô hình đầu tiên được triển khai trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Từ xã Môn Sơn ngược QL7A hơn 50 km, chúng tôi có mặt tại xã Tam Quang (huyện Tương Dương). Đây là địa điểm thứ hai mà Bộ đội Biên phòng Nghệ An thực hiện mô hình “Ký túc xá vùng biên”. Mô hình được đưa vào sử dụng đúng dịp khai giảng năm học mới 2024 - 2025, đã giúp 46 em học sinh người đồng bào Thái, Khơ Mú, Tày Pọng có một điểm tựa để chuyên tâm học tập.

Trung tá Nguyễn Tất Khánh, Chính trị viên Phó Đồn Biên phòng Tam Quang cho biết, việc xây dựng ký túc xá vùng biên cho học sinh xã Tam Quang xuất phát từ thực tế hai bản Tùng Hương và Tân Hương nằm cách xa trung tâm xã từ 12-15 km đường rừng gây khó khăn trong việc đi lại và học tập của các em.

“Do điều kiện các gia đình ở đây còn rất khó khăn, bố mẹ cả ngày lên nương rẫy nên rất ít thời gian để quan tâm đến việc học hành của các em. Vì thế, ở độ tuổi còn quá nhỏ nhưng các em đã phải tự lo mọi việc từ học hành đến ăn uống khiến kết quả học tập của các em bị ảnh hưởng”, Trung tá Khánh nghẹn ngào chia sẻ.

Mô hình thiết thực và nhân văn

Để thực hiện hiệu quả mô hình “Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên”, các Đồn Biên phòng đã cử tổ công tác gồm ba sĩ quan biên phòng phối hợp với nhà trường trong việc thực hiện quản lý, bảo vệ ký túc xá theo quy chế đã được thống nhất. Đồng thời, đã kết nối, vận động các nhà hảo tâm, ủng hộ, hỗ trợ nâng cao chất lượng bữa ăn, điều kiện sinh hoạt cho học sinh ngoài chế độ của Nhà nước.

Không chỉ lo từng bữa ăn, giấc ngủ, các "bố biên phòng" cũng dành thời gian hướng dẫn các em học sinh ôn luyện bài cũ.

Là một trong những thành viên của tổ công tác “Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên” ở xã Môn Sơn, Thiếu tá Nguyễn Văn Thắm luôn được các em học sinh ở đây gọi với cái tên trìu mến là “bố Thắm”. Không chỉ quan tâm, chăm sóc các em vì trách nhiệm, Thiếu tá Thắm còn dồn hết yêu thương cho các em nơi đây như cho những đứa con của mình.

Thiếu tá Thắm chia sẻ, các em trong ký túc xá đều ở độ tuổi từ 11 đến 15. Do lần đầu tiên xa nhà nên việc sinh hoạt, học tập còn nhiều bỡ ngỡ, để giúp các em sớm hòa nhập cuộc sống, anh phải vừa “làm cha, làm mẹ” chăm sóc và dạy các em từ những việc nhỏ nhất như đánh răng, rửa mặt...

“Do ở trong bản các con đã quen với cuộc sống tự do nên để giúp các con đi vào nề nếp, hàng ngày từ việc ăn uống, học và ngủ nghỉ chúng tôi đều tập cho các con sinh hoạt như những chiến sĩ bộ đội. Sau một thời gian hướng dẫn, chỉ bảo, đến nay các con đã dần quen với nếp sống ở đây”, Thiếu tá Thắm tâm sự.

Đánh giá hiệu quả của mô hình trên, thầy giáo Nguyễn Văn Vỹ, Hiệu trưởng Trường THCS Môn Sơn khẳng định: Mô hình ký túc xá vùng biên đã góp phần vào sự phát triển giáo dục ở xã, huyện, khu vực miền núi. Từ khi về ở tại ký túc xá, việc sinh hoạt và học tập của các em đã được nâng cao, không còn tình trạng bỏ học giữa chừng. Đặc biệt là các “bố biên phòng” đã dạy cho các em nhiều kỹ năng sống và chăm sóc các em rất tốt.

“Nhà trường thường xuyên phối hợp với các cán bộ để kiểm tra, kịp thời nắm bắt và trao đổi về những vướng mắc, vấn đề mới nảy sinh trong quá trình các cháu học ở trường và sinh hoạt ở khu ký túc xá”, thầy Vỹ thông tin thêm.

Thấy rõ được sự thay đổi của con mình, chị La Thị Nghi mẹ của cháu Lê Thị Tương (học sinh lớp 6A5, Trường THCS Môn Sơn) phấn khởi chia sẻ: “Từ khi con tôi ra ở ký túc xá, sức khỏe, ý thức học tập, giữ gìn vệ sinh của cháu đã tốt hơn so với trước đây. Gia đình chúng tôi xin cảm ơn các chú bộ đội, nhà trường đã tạo điều kiện để các con có được điều kiện sống và học tập tốt như hôm nay”.

Không chỉ được tập sống nề nếp, các em học sinh còn được dạy cách chăm sóc rau màu.

Đại tá Nguyễn Văn Hậu, Chủ nhiệm Chính trị Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An đánh giá, “Ký túc xá vùng biên” là một mô hình thiết thực, việc các cán bộ, chiến sỹ Bộ đội Biên phòng tự nguyện tham gia Chương trình đều xuất phát từ sự cảm thông, thấu hiểu và chia sẻ khó khăn với đồng bào nơi biên giới cũng như với các em học sinh.

Đây là những hoạt động thiết thực, cụ thể không chỉ góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống dân sinh, dân trí nơi biên cương Tổ quốc mà còn tăng cường tình đoàn kết, gắn bó giữa bộ đội biên phòng và đồng bào các dân tộc, xây dựng nền biên phòng toàn dân vững mạnh ở khu vực biên giới.

Cũng theo Đại tá Nguyễn Văn Hậu, thời gian tới Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An sẽ tiếp tục xây dựng kế hoạch, nắm chắc tình hình thực tiễn để tiếp tục mở rộng mô hình “Ký túc xá vùng biên” để cùng đồng hành, tạo điều kiện giúp đỡ các em học sinh nghèo vùng sâu, vùng xa khu vực biên giới yên tâm đến trường học tập.

Có thể thấy, mô hình “Ký túc xá vùng biên” đã góp phần tạo điều kiện cho học sinh nghèo vùng biên giới được đến trường, nâng cao chất lượng học tập, tạo môi trường rèn luyện kỹ năng sống và phát triển toàn diện. Đồng thời, đây cũng là một giải pháp hiệu quả để hạn chế tình trạng bỏ học, giúp thu hẹp khoảng cách giáo dục giữa các vùng. Đặc biệt, mô hình còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm của xã hội đối với thế hệ trẻ ở vùng khó khăn, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cho tương lai.