Kỳ án khởi nguồn phong trào đấu tranh đòi dân quyền ở nước Mỹ

Mẹ của Emmett Till bên quan tài con trai.
Mẹ của Emmett Till bên quan tài con trai.
(PLO) - Bộ Tư pháp Mỹ vừa quyết định xem xét lại một vụ án vốn có tác động chính trị đối nội mang dấu ấn lịch sử đối với nước Mỹ. Vụ việc được coi là kỳ án vì nó khởi nguồn cho phong trào đấu tranh đòi dân quyền ở nước Mỹ với thủ lĩnh phong trào nổi tiếng nhất sau này là mục sư Martin Luther King.

Vụ việc xảy ra năm 1955. Chàng thiếu niên da đen Emmett Till khi đó mới 14 tuổi. Cậu từ Chicago đến thành phố Money thuộc bang Mississippi để thăm người thân. Cậu vào cửa hàng của cô Carolyn Doham để mua hàng. Những gì xảy ra trong đó được nhân chứng kể lại cho cảnh sát theo hai chiều rất khác nhau.

Một phía cho rằng là cậu ta đã huýt sáo chòng ghẹo cô Doham. Một chiều ý kiến khác là cậu ta chỉ phởn chí huýt sáo chơi. Đêm hôm ấy, người chồng của cô Doham và người em cùng cha khác mẹ của anh ta đã lùng sục đến tận chỗ của Emmett Till, bắt cóc cậu ta đi, tra tấn, hành hạ và rồi sát hại cậu ta. Cô Doham khai báo với cảnh sát là cậu nhỏ kia đã túm váy cô, chòng gẹo tán tỉnh cô.

Người mẹ của Emmett Till đã lựa chọn quan tài kiểu casket để mai táng con. Loại quan tài này không chỉ đắt tiền mà còn để mở. Chủ ý của người mẹ là để cho công chúng ở nước Mỹ và trên khắp thế giới thấy con trai bà đã bị hành hạ và sát hại như thế nào. Tạp chí Jet đã đưa lên trang bìa những bức ảnh về Emmet Till gây nên làn sóng phẫn nộ và xúc động rộng khắp ở nước Mỹ và cả trên thế giới. 

Vụ việc này giống như giọt nước làm tràn cốc khích lệ người da đen ở nước Mỹ đoàn kết thống nhất cùng kiên quyết đấu tranh vì dân quyền và nhân quyền cho mình. Mục sư Martin Luther King là nhà lãnh đạo nổi tiếng nhất của phong trào này và cũng vì thế mà bị sát hại.

Người chồng của cô Doham và người em cùng cha khác mẹ của anh ta bị bắt giữ và điều tra về tội giết người. Họ bị xét xử bởi một bồi thẩm đoàn toàn những người da trắng. Họ thú nhận tội nhưng lại không bị kết tội gì. Năm 2007, tòa án tuyên bố chấm dứt vụ việc vì hai người kia đã chết. 

Bộ Tư pháp Mỹ giờ lật lại kỳ án này bởi năm ngoái, nhà văn Timothy B. Tyson cho ấn hành cuốn sách Dòng máu của Emmett Till, trong đó có lời thú nhận của Carolyn Doham là đã nói dối cảnh sát về hành động của Emmett Till, tức là không hề có chuyện cậu chàng kia chòng gẹo hay quấy rối tình dục cô trong cái ngày định mệnh ấy năm 1955. 

Sau ngần ấy năm, Carolyn Doham giờ không còn sợ bị kết tội nữa vì tội nói dối cảnh sát không còn bị hồi tố. Chứng cớ mới bóc trần những sai phạm cũ và làm bộc lộ bản chất của vụ việc là luật pháp và tư pháp ở Mỹ thời ấy không chỉ dung túng mà còn bảo vệ và khuyến khích phân biệt chủng tộc, tước bỏ những dân quyền và nhân quyền của người da đen. 

Ý nghĩa lịch sử của vụ việc này đối với nước Mỹ làm cho bản thân nó trở thành vết nhơ đối với ngành tư pháp ở Mỹ. Vấn đề ở đây bây giờ không chỉ là xác định sự thật của vụ việc và trả lại công lý cho Emmett Till mà còn là gỡ gạc cho ngành tư pháp Mỹ. Một chuyện tưởng chỉ hình sự thuần tuý mà rồi trở thành dấu mốc lịch sử về chính trị đối nội ở nước Mỹ.

Đọc thêm

Nghề giáo bốn phương

Giải thưởng Nhà giáo Ghana 2024 là một trong những giải thưởng cao quý nhất để công nhận, tôn vinh những đóng góp của các giáo viên khắp cả nước này. (Ảnh: UNICEF)
(PLVN) - Giáo viên tại các quốc gia đang phát triển thường xuyên đối diện với nhiều thách thức lớn như nghèo đói, thiếu hụt nguồn lực, lớp học quá tải, điều kiện công nghệ hạn chế. Tuy nhiên, họ vẫn luôn kiên trì và tận tâm, không ngừng nỗ lực vượt qua mọi khó khăn để mang lại tri thức và hy vọng cho từng học sinh, dù cho điều đó đôi khi vượt xa trách nhiệm công việc của họ.

Nghề độc đáo ở Nhật Bản: Ra sức 'nhồi nhét' khách lên tàu, mỗi năm thu nhập trên 800 triệu đồng

 Số lượng người dân đi tàu điện ngầm ở Nhật Bản lúc nào cũng quá tải. (Ảnh: Japan Insider)
(PLVN) - Nhật Bản vốn nổi tiếng là đất nước sử dụng tàu điện ngầm là phương tiện giao thông chính và quan trọng, phục vụ hàng triệu người mỗi ngày. Với hệ thống tàu điện hiện đại, hiệu quả và có mặt khắp các thành phố lớn, việc sử dụng tàu điện là cách tốt nhất để di chuyển trong và ngoài thành phố.

Úc cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội

Hình minh họa
(PLVN) - Chính phủ Úc vừa cam kết sẽ ban hành luật giới hạn độ tuổi sử dụng mạng xã hội là 16 tuổi, kèm theo hình phạt cho các nền tảng không tuân thủ. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ làm thế nào để các ông lớn công nghệ như Facebook, Instagram, TikTok... có thể thực thi hiệu quả quy định này.