Bỏ giá rất cao rồi “bỏ cọc”, tạo “giá ảo”
Báo cáo lên Thủ tướng về các vụ việc liên quan đến đấu giá đất thời gian qua, Bộ Xây dựng cho biết, hiện tượng bỏ giá rất cao một số lô đất, rồi “bỏ cọc”, tạo mặt bằng “giá ảo” để thao túng thị trường, mua đi, bán lại nhiều lô đất trúng đấu giá khác thu lợi bất chính diễn ra phổ biến ở nhiều nơi, thậm chí mang tính tổ chức.
Kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần so với mức khởi điểm cũng tác động đến thị trường bất động sản khu vực. Cụ thể như với vụ việc ở Thủ Thiêm, mặt bằng giá đất, nhà ở tại khu vực này sau cuộc đấu giá đã đồng loạt tăng dù giao dịch ít.
Theo Bộ Xây dựng, vụ trúng đấu giá 4 lô đất vàng Thủ Thiêm cao bất thường, gấp nhiều lần giá khởi điểm đã khiến dư luận đặt ra nhiều nghi ngờ. Hiện đã có hai doanh nghiệp là Công ty TNHH Đầu tư bất động sản Ngôi Sao Việt trúng đấu giá lô đất 3-12 (giá trúng đấu giá 24.500 tỷ đồng) và Công ty TNHH Đầu tư phát triển thương mại Bình Minh trúng đấu giá lô đất 3-9 (giá trúng đấu giá 5.026 tỷ đồng) chấp nhận bỏ cọc, hủy hợp đồng mua đất. Hai doanh nghiệp còn lại dù đã quá hạn nộp tiền đợt 1 là 3 ngày nhưng hệ thống của Cục Thuế TP HCM vẫn chưa thấy tiền vào tài khoản.
Cũng theo Bộ Xây dựng, quá trình tổ chức đấu giá đất ở một số nơi có hiện tượng “cò đấu giá”, thông đồng, dìm giá, làm sai lệch kết quả đấu giá, gây mất an ninh trật tự, thất thoát nguồn thu ngân sách, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia đấu giá.
Cơ quan này cũng ghi nhận, có tình trạng để lộ thông tin về người đăng ký tham gia đấu giá trước khi cuộc đấu thầu diễn ra và tình trạng “xã hội đen” đe dọa cá nhân, tổ chức tham gia phải xin rút hồ sơ; thông đồng giữa Tổ chức tư vấn định giá với người tham gia để “dìm giá” như vụ đấu giá quyền sử dụng đất tại Thái Bình năm 2020, tại huyện Đông Anh, Hà Nội năm 2021.
Đề xuất bổ sung quy định tài chính
Để chấn chỉnh hoạt động đấu giá đất tại các địa phương, Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng giao các Bộ: Tài nguyên và Môi trường; Tư pháp, Tài chính tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật về đấu giá đất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về đấu giá, trục lợi trong đấu giá đất.
Đồng thời, Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước rà soát các tổ chức tín dụng cho các nhà đầu tư vay tiền đấu giá đất để đảm bảo an toàn tín dụng; bên cạnh đó, nghiên cứu, sửa đổi các quy định của pháp luật hiện hành theo hướng quy định thống nhất hình thức, trình tự, thủ tục trong tổ chức thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất; xác định giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất; bổ sung quy định về số tiền đặt trước khi tham gia đấu giá và số tiền đảm bảo thực hiện hợp đồng khi trúng đấu giá, đồng thời quy định rõ thời hạn người, tổ chức trúng đấu giá phải nộp đủ số tiền trúng đấu giá để hạn chế tình trạng lợi dụng đấu giá đất để đầu cơ, “thổi giá” đất.
Về phần mình, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục bám sát thị trường, đồng thời thanh, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về kinh doanh bất động sản. Bộ sẽ phối hợp với các địa phương, cơ quan chức năng khác để bổ sung cơ chế, chính sách phù hợp với thị trường.
Không chỉ Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc rà soát công tác đấu giá quyền sử dụng đất theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung rà soát, kiểm tra công tác tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn đảm bảo đúng pháp luật, công khai, minh bạch; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định pháp luật, ngăn chặn hành vi lợi dụng đấu giá quyền sử dụng đất để gây nhiễu loạn thị trường, trục lợi.
Bên cạnh đó, chấn chỉnh hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất, trong đó tập trung vào việc thực hiện đúng quy định các trường hợp phải đấu giá quyền sử dụng đất, nhất là những khu đất “vàng” sau khi rà soát, sắp xếp lại các cơ sở nhà, đất của Nhà nước để chống thất thu cho ngân sách nhà nước và phòng chống tiêu cực, tham nhũng trong lĩnh vực đất đai.
