Kiện đòi bồi thường khó như “hái sao trên trời”

Một công dân được xin lỗi, bồi thường oan sai. Ảnh: Khánh Tùng
Một công dân được xin lỗi, bồi thường oan sai. Ảnh: Khánh Tùng
(PLO) - Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (TNBTCNN) công nhận quyền yêu cầu bồi thường của người bị thiệt hại. Tuy nhiên, làm hết những thủ tục để đòi được quyền lợi cho mình thì người bị thiệt hại phải mất rất nhiều thời gian. Điều đó có thể làm nản lòng những người bị thiệt hại và làm cho việc thực thi luật trở nên khó khăn hơn.
Khó đòi nếu “im lặng là vàng”
Đầu năm 2001, bà Đào Thị C. (trú tại huyện Ô Môn, Cần Thơ) phát hiện cô con gái 14 tuổi tên N. của mình (bị câm bẩm sinh) có thai hơn 4 tháng. Gạn hỏi, N ra dấu cho biết đã bị người hàng xóm hiếp dâm. Bà C. làm đơn tố giác gửi Công an huyện Ô Môn yêu cầu làm rõ hành vi của người hàng xóm.
Thế nhưng, không hiểu vì sao cơ quan điều tra lại khởi tố và bắt tạm giam ông Mai Than - anh rể của bà C. về hành vi này. Năm tháng sau, N. sinh ra một bé gái. Cơ quan điều tra tiến hành giám định ADN, kết quả giám định đi ngược lại những gì cơ quan điều tra đã làm, đứa trẻ sinh ra không có gì liên quan đến ông Mai Than. 
Còn cơ quan điều tra vẫn một mực cho rằng, dù đứa trẻ không phải là con ông Mai Than nhưng vẫn có cơ sở để xác định ông có hành vi hiếp dâm N. Sau đó, TAND tỉnh Cần Thơ (nay là TP. Cần Thơ) đã tuyên phạt ông Mai Than 20 năm tù về tội “Hiếp dâm trẻ em”.
Vụ án bị kháng cáo và sau đó Tòa phúc thẩm TANDTC tại TP.HCM xử phúc thẩm đã tuyên hủy bản án sơ thẩm, trả hồ sơ điều tra lại do chứng cứ có nhiều mâu thuẫn, lời khai nhân chứng bất nhất, không đáng tin cậy. 
Sau khi thụ lý lại vụ án, qua 4 lần ra quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung nhưng Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra vẫn không đáp ứng, ngày 29/7/2005, TAND TP.Cần Thơ đã đưa vụ án ra xét xử và tuyên ông Mai Than không phạm tội “Hiếp dâm trẻ em” và phiên phúc thẩm của Tòa Phúc thẩm TANDTC tại TP.HCM cũng tuyên y án sơ thẩm.
Từ ngày được tuyên vô tội, ông Mai Than gửi đơn đến VKSND TP.Cần Thơ và Công an TP.Cần Thơ yêu cầu bồi thường thiệt hại do bị khởi tố, truy tố oan. Thế nhưng, cả hai cơ quan này đều không có một lời phúc đáp và cứ hành xử theo kiểu “im lặng là... vàng”!
“Chạy đua” cùng thủ tục
Nếu chiếu theo Luật TNBTCNN, để thực hiện quyền yêu cầu cơ quan có trách nhiệm bồi thường giải quyết việc bồi thường, ông Than cũng như những người bị thiệt hại khác phải có văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định hành vi của người thi hành công vụ là trái pháp luật hoặc có văn bản của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người bị thiệt hại thuộc trường hợp được bồi thường. Để có được văn bản này, người bị thiệt hại phải làm thủ tục khiếu nại theo quy định của Luật Khiếu nại. 
Tiếp đến, người bị thiệt hại mới tiến hành thủ tục yêu cầu bồi thường theo Luật TNBTCNN. Tuy nhiên, người bị thiệt hại sẽ bị cản trở thực hiện quyền của mình nếu như cơ quan nhà nước chậm ban hành hoặc không ban hành văn bản xác định hành vi của người thi hành công vụ là trái pháp luật vì lý do nào đó. Tình huống này xảy ra thì việc có được văn bản để có căn cứ đòi bồi thường chả khác gì “hái sao trên trời”.
Thủ tục yêu cầu bồi thường lại phải trải qua nhiều giai đoạn khác nhau: Gửi đơn yêu cầu; xác minh thiệt hại; thương lượng bồi thường; khởi kiện ra tòa theo thủ tục tố tụng dân sự nếu không đồng ý với quyết định giải quyết bồi thường lại; khiếu nại theo thủ tục khiếu nại của Luật Khiếu nại trong quá trình giải quyết bồi thường nếu phát hiện hành vi trái pháp luật của người có thẩm quyền trong giải quyết bồi thường. Nói chung, thủ tục còn phiền phức và rất mất thời gian, dễ khiến những người bị thiệt hại nản lòng và làm cho việc thực thi Luật TNBTCNN trở nên khó khăn. 
Một số ý kiến cho rằng, quy định người bị thiệt hại chỉ có quyền yêu cầu bồi thường khi có văn bản xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ làm cho người bị thiệt hại gặp khó khăn trong việc thực hiện quyền yêu cầu bồi thường. 
Bởi theo quy định, mặc dù đã có thiệt hại thực tế xảy ra nhưng người bị thiệt hại không có quyền yêu cầu bồi thường ngay mà phải tiến hành các thủ tục cần thiết để có được văn bản trên thì mới được thực hiện quyền của mình. 
Trong khi thời hiệu yêu cầu bồi thường là 2 năm kể từ ngày có văn bản xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ còn ngắn, gây vướng mắc cho người bị thiệt hại nên cần quy định thủ tục xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ phải độc lập với thủ tục giải quyết yêu cầu bồi thường nhà nước./.

Tin cùng chuyên mục

Chân dung tân Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam

infographicChân dung tân Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam

(PLVN) - Tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam khóa XIV, Ban Chấp hành Hội Luật gia Việt Nam đã bầu ông Nguyễn Khánh Ngọc, Phó Bí thư Ban cán sự đảng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp, Phó Chủ tịch kiêm nhiệm Hội Luật gia Việt Nam Khóa XIII nhiệm kỳ 2019-2024 giữ chức Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khóa XIV nhiệm kỳ 2024 - 2029.

Đọc thêm

Khơi thông nguồn lực phát triển đô thị

Khơi thông nguồn lực phát triển đô thị
(PLVN) - Chiều 14/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Hội đồng thẩm định Dự án Luật quản lý phát triển đô thị. Đồng chủ trì phiên họp là Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng và Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng.

Ông Nguyễn Khánh Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp được bầu làm Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam

Ra mắt Ban Thường vụ Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV, nhiệm kỳ 2024 - 2029.
(PLVN) - Sáng 14/1, Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam đã thông qua Nghị quyết Đại hội và bầu Ban Chấp hành Trung ương Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV, nhiệm kỳ 2024 - 2029 gồm 115 thành viên; bầu Ban Kiểm tra gồm 8 thành viên. Ban Chấp hành khoá mới đã họp phiên thứ nhất, bầu các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Hội. Theo đó, đồng chí Nguyễn Khánh Ngọc được bầu làm Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV.

Làm tốt vai trò “dẫn dắt” chuyển đổi số trong Bộ, ngành Tư pháp

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi phát biểu chỉ đạo hội nghị.
(PLVN) - Tại Hội nghị triển khai công tác năm 2025 của Cục Công nghệ thông tin (CNTT) diễn ra chiều 13/1, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi yêu cầu Cục cần nâng cao tính chuyên nghiệp, khoa học, chủ động, sáng tạo để làm tốt công tác hướng dẫn, “dẫn dắt” các đơn vị của Bộ, ngành Tư pháp trong chuyển đổi số.

Trao “Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình: Lan tỏa yêu thương dịp Xuân Ất Tỵ 2025

“Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình (Ảnh: Hoàng Giáp)
(PLVN) - Chiều ngày 10/1, tại huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, Báo Pháp luật Việt Nam đã phối hợp cùng Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Bệnh viện thẩm mỹ Saigon Young, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Yên Thịnh tổ chức lễ bàn giao hai căn nhà “Mái ấm Tư pháp” cho hai gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định Phạm Dân: Người cán bộ Tư pháp tận tâm

Ông Phạm Dân, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định
(PLVN) - Trong hơn 30 năm gắn bó với ngành Tư pháp, ông Phạm Dân, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định vẫn được biết đến như một con người luôn gắn bó với những trang viết, nhất là về các hạn chế, chồng chéo, bất cập trong hệ thống pháp luật. Qua đó, góp phần cùng tập thể Sở để lại nhiều dấu ấn và đóng góp tích cực vào sự phát triển của Tư pháp địa phương, cũng như góp phần hoàn thành nhiệm vụ công việc của Bộ, ngành Tư pháp. 

Báo Pháp luật Việt Nam và Công ty CP MBN Jupiter ủng hộ 200 triệu đồng xây nhà cho người nghèo ở huyện Cẩm Xuyên

Lãnh đạo huyện Cẩm Xuyên tiếp nhận biểu trưng của các cơ quan, đơn vị ủng hộ chương trình “Xuân ấm tình người”. Ảnh: PV
(PLVN) - Hưởng ứng Chương trình “Xuân ấm tình người” do UBND huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) tổ chức nhằm giúp đỡ người nghèo đón Tết Ất Tỵ và đóng góp quỹ xóa nhà tạm, nhà dột nát, xây dựng nhà đại đoàn kết năm 2025, Báo Pháp luật Việt Nam và Công ty CP MBN Jupiter tại Hà Nội đã ủng hộ 200 triệu đồng.

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc xây dựng và vận hành hệ thống VBQPPL thống nhất, đồng bộ

Cảnh phiên họp.
(PLVN) - Ngày 10/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Tổ biên tập dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi). Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật Trần Anh Đức chủ trì phiên họp. Tham dự phiên họp là đại diện các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp; bộ, ngành khác có liên quan.

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới
(PLVN) -  Tại Hội nghị tổng kết công tác Thi hành án dân sự (THADS) năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Ngành Thi hành án Quân đội diễn ra chiều 9/1, Thiếu tướng Nguyễn Phi Hùng, Cục trưởng Cục Thi hành án (Bộ Quốc phòng) đề nghị trong năm 2025, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn ngành cần đổi mới tư duy, phương pháp làm việc, triển khai có hiệu quả các giải pháp đã đề ra, tạo sự chuyển biến đột phá trong cơ quan, đơn vị, xây dựng Ngành Thi hành án ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thẩm định dự án Luật Cấp, thoát nước

Cảnh phiên họp.
(PLVN) - Sáng 9/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Hội đồng thẩm định Dự án Luật Cấp, thoát nước. Đồng chủ trì phiên họp là Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng và Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn.