 |
| Đóng gói sản phẩm phân bón tại nhà máy DAP (Khu công nghiệp Đình Vũ- Hải Phòng) |
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Công Thương đề ra mục tiêu phấn đấu kiềm chế nhập siêu năm 2010 ở mức 20% kim ngạch xuất khẩu, tương đương 12,2 tỷ USD. Tuy nhiên, với tình hình XNK quý 1, việc thực hiện mục tiêu này sẽ rất khó khăn. Vì vậy, ngày 25-3, Bộ Công Thương cùng đại diện các Hiệp hội ngành hàng cùng phân tích và bàn giải pháp.
Xuất khẩu giảm, nhập khẩu tăng
Từ đầu năm 2010 đến nay, thị trường trong nước và thế giới đang chứng kiến xu hướng diễn biến hết sức phức tạp, trong đó giá cả một số mặt hàng tăng như dầu thô, xăng dầu, các sản phẩm hóa chất tác động rất lớn đến tình hình xuất nhập khẩu (XNK) và kinh tế nói chung. Trong khi đó, giá cả một số mặt hàng Việt
Theo Bộ Công Thương, ước tính trong 3 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu 14 tỷ USD, tăng 1,6% so với cùng kỳ năm 2009. Các nhóm hàng xuất khẩu chủ yếu là: nông sản, thủy sản; nhiên liệu, khoáng sản; hàng công nghiệp chế biến. Riêng trong 2 tháng đầu năm, kim ngạch XK giảm so với cùng kỳ năm ngoái 0,5%, chỉ đạt trên 8,86 tỷ USD. Tăng trưởng âm dù ít nhưng đáng lo vì Chính phủ và Quốc hội giao tăng trưởng phải đạt 6%.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Thành Biên cho biết, nguyên nhân của tình hình trên do giá nhiều mặt hàng giảm, trong đó XK dầu thô giảm về lượng tới 50% so với cùng kỳ năm ngoái (do dành cho nhà máy lọc dầu Dung Quất). Đáng chú ý, XK dầu thô giảm một nửa nhưng nhập khẩu xăng dầu không giảm tương ứng, ảnh hưởng đến tương quan xuất nhập khẩu (XNK). Vì vậy, cần cân đối lại trong năm 2010 cần bao nhiều dầu cho Dung Quất, nhập cần bao nhiêu. Thứ hai, đáng quan tâm là 2 tháng đầu năm 2010, đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu thiếu hơn 1,4 tỷ USD KNXK vàng như năm ngoái, ngược lại phải nhập thêm 200 triệu USD vàng bạc đá quý để ổn định thị trường trong nước. Theo tính toán của Vụ Xuất nhập khẩu, nếu trừ đi trị giá hàng vàng bạc đá quý XK và nếu dầu thô không thiếu hụt như vừa diễn ra thì KNXK có thể tăng 22%, chứ không phải giảm 5%. Chứng tỏ, tăng trưởng XK trong lĩnh vực CN, CN chế biến tăng mạnh.
Về nhập khẩu, có diễn biến tương đối khác với XK, nhập khẩu tăng 44,4%, 2 tháng tới 11 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái, tăng mạnh về lượng và về giá, cao hơn mức dự tính trước đây và tỷ lệ nhập siêu so với xuất khẩu lên đến 25%, vượt 5% so với chỉ tiêu Chính phủ giao.
Một trong những nguyên nhân là do thị trường năm nay khác với năm ngoái, năm ngoái khủng hoảng sâu, nhu cầu NK nguyên vật liệu và giá cả thấp hơn. Nhưng năm nay, giá trị và số lượng nhập khẩu nhiều mặt hàng tăng, nhất là những mặt hàng phục vụ sản xuất kinh doanh. Ví dụ, phân bón tăng 24%, cao su 77%, giấy 2,8%, bông 147%, sợi các loại 127%, thép thành phẩm 12%, phôi thép 106 %, kim loại khác cũng hơn 100%. Giá cũng tăng cùng với xu hướng giá thế giới. Các mặt hàng không định lượng được như: thức ăn gia súc tăng 140%, lúa mì tăng 141%. Đối với các loại vật liệu xây dựng về lượng giảm 15%, nhưng giá lại tăng tới 27%, dầu mỏ hóa chất cũng tăng gần 40%, nguyên liệu dược phẩm tăng 61%, thuốc trừ sâu 51%, từ giấy tăng 62,9%, vải tăng 20%, máy móc tăng 12%, hàng điện tử tăng 60%...
Từ những thực tế và khó khăn nói trên đã tạo áp lực khá lớn đối với điều hành của Chính phủ cũng như các DN trước mục tiêu tăng trưởng XK năm 2010 trên 6% so với năm 2009 (tương đương 60 tỷ USD). Bộ Công Thương dự kiến, XK sẽ tăng 7% (tương đương 61 tỷ USD) so với năm trước. Tuy nhiên, trong quý 1-2010, kim ngạch XK cả nước đạt 14 tỷ USD. Như vậy, để đạt mục tiêu tăng trưởng XK của năm 2010, XK những tháng còn lại phải đạt 47 tỷ USD, tức đạt 5,2 tỷ USD/tháng.
Mạnh tay kiềm chế nhập siêu
Căn cứ vào tình hình xuất nhập khẩu trong quý 1, để đạt mục tiêu xuất khẩu năm 2010 Bộ Công Thương chủ trương đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu, xây dựng đẩy nhanh việc xác định các nhóm thị trường trọng điểm, tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại để tìm đầu ra cho sản phẩm XK. Đồng thời triển khai quyết liệt cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, bên cạnh đó là khuyến khích DN Việt Nam ưu tiên dùng hàng hóa máy móc thiết bị Việt Nam sản xuất.
Đại diện Vụ Công nghiệp nặng Bộ Công Thương cho rằng: Các DN cơ khí, thép, lắp đặt kết cấu công trình cần sử dụng và đặt hàng của nhau, như vậy sẽ tiết kiệm ngoại tệ, thời gian, chi phí vận chuyển và nâng cao năng lực cho các DN sản xuất trong nước. Đồng thời, tích cực rà soát để giảm thiểu và hạn chế nhập khẩu thiết bị toàn bộ. Bộ Công Thương đang triển khai đồng loạt các biện pháp bảo đảm nguồn nguyên liệu trong nước, cụ thể trong ngành giấy đang có chiến dịch đẩy mạnh sản xuất và chuyển đổi nguồn nguyên liệu để phục vụ cho sản xuất bột giấy, việc này được triển khai không chỉ đáp ứng đủ cho công nghiệp giấy mà còn có thể XK được bột giấy.
Bên cạnh đó, Chính phủ và Bộ khuyến khích cộng đồng DN tập trung nâng cao chất lượng công tác dự báo phục vụ sản xuất và các hoạt động thương mại để đẩy mạnh XK. Đặc biệt, các chuyên gia và Hiệp hội ngành hàng tập trung đánh giá khó khăn của từng mặt hàng, từng thị trường để từ đó có biện pháp hợp lý tháo gỡ khó khăn cho từng đối tượng cụ thể.
Bộ Công Thương cũng kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các Ngân hàng thương mại tạo điều kiện cho các DN sản xuất, XK được tiếp xúc nguồn vốn vay hợp lý để tăng sức cạnh tranh hàng hóa và sản phẩm trong hội nhập, lãi suất cao cũng làm giảm sức cạnh trang của hàng hóa của Việt Nam trên thị trường thế giới.
Về giải pháp hạn chế nhập siêu, Bộ Công Thương yêu cầu các DN khuyến khích phát triển công nghiệp phụ trợ, công nghiệp hàng tiêu dùng để tạo nhiều hàng hóa thay thế hàng NK, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, sớm đưa ra các dự án đầu tư về điện, phân bón, thép, cơ khí, dệt may vào sản xuất nhằm thay thế các mặt hàng nhập khẩu, góp phần giảm nhập siêu.
Theo các chuyên gia, trong bối cảnh mức nhập siêu có thể vẫn gia tăng trong thời gian tới, trong khi những khó khăn về tài chính, cung ứng ngoại tệ, tỷ giá vẫn còn đang tiềm ẩn, Chính phủ, các cơ quan quản lý cần theo dõi sát sao và kịp thời hạn chế nhập khẩu một số mặt hàng tiêu dùng xa xỉ như: ô tô, xe máy, nước hoa, rượu ngoại…
Tại cuộc họp, nhiều đại biểu đặc biệt nhấn mạnh đến việc cần phê duyệt sớm Nghị định quy hoạch công nghiệp hỗ trợ để giảm nhập siêu, để năm 2012 Việt Nam sẽ có những mặt hàng công nghiệp phụ trợ xuất khẩu. /.Đây sẽ là giải pháp tối ưu để giảm nhập siêu, thúc đẩy xuất khẩu.
Thúy Hằng
