Khủng hoảng di cư ở biên giới làm "đau đầu" giới chức Mỹ-Mexico

Có tới 14.000 người, chủ yếu là người Haiti, đã thực hiện cuộc hành trình nguy hiểm, tốn kém từ Guatemala đến Ciudad Acuna trên biên giới Mexico-Hoa Kỳ trong tháng này với nỗ lực được xin tị nạn vào Hoa Kỳ.

Khu vực Del Rio (bang Texas, Mỹ), bao gồm khu trại, hiện còn khoảng 3.000 người đang chen chúc trong những nơi trú ẩn tạm bợ bằng lau sậy phía bắc sông Rio Grande (phía Mexico) chờ xin tị nạn, Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS) cho biết. Hàng trăm người đã rút về Mexico sau khi các quan chức Hoa Kỳ bắt đầu cử máy bay chở người tị nạn quay lại Haiti.

Theo DHS, vào cuối ngày thứ Năm, Hoa Kỳ đã trao trả gần 2.000 người di cư đến Haiti từ trại ở Del Rio (đối diện Ciudad Acuna của Mexico) và bắt gần 4.000 người khác.

Hôm thứ Năm, đặc phái viên Hoa Kỳ tại Haiti đã từ chức để phản đối việc chính quyền Biden trục xuất người tị nạn đến từ quốc gia Caribe đang bị rung chuyển bởi vụ ám sát tổng thống, bạo lực băng đảng và thiên tai này.

Tuy nhiên, áp lực cũng đang gia tăng đối với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden trong việc thắt chặt biên giới và Viện Di cư Quốc gia Mexico (INM) đang bắt đầu đưa người di cư trở lại thành phố Tapachula, miền nam Mexico để họ có thể nộp đơn xin tị nạn ở đó.

Giám đốc INM, Francisco Garduno, nói với Reuters: “Chúng tôi không đưa họ ra khỏi đất nước. "Chúng tôi đang đưa họ ra khỏi biên giới để không có vấn đề về vệ sinh và quá tải".

Những người di cư tìm kiếm nơi ẩn náu ở Hoa Kỳ, băng qua sông Rio Grande từ Mexico đến Del Rio, Texas, Hoa Kỳ, như nhìn từ Ciudad Acuna, Mexico. Ảnh: Reuters (chụp ngày 23/9/2021)

Nhưng những người tị nạn lại nghi ngờ khả năng được chấp nhận tị nạn ở TP họ đã từng nộp đơn nhưng không thành công. Willy Jean, người đã trải qua hai tháng không kết quả ở Tapachula, cho rằng, nếu Mexico thực sự muốn giúp đỡ những người di cư, thì nước này nên cho phép họ nộp đơn đăng ký ở nơi khác.

Dữ liệu chính thức của Mexico cho thấy người Haiti đã ít có khả năng được chấp thuận xin tị nạn ở Mexico so với nhiều quốc tịch khác ngay cả khi cơ hội của họ đang bắt đầu được cải thiện.

Năm ngoái, trong số tất cả các đơn xin tị nạn đã được chính thức giải quyết, chỉ có 22% trường hợp ở Haiti giành được sự chấp thuận, so với 98% của người Venezuela, 85% người Honduras, 83% người Salvador và 44% người Cuba. Cho đến nay, con số người Haiti được tị nạn lên đến 31%.

Ủy ban Hỗ trợ Người tị nạn (COMAR) của Mexico đã quá tải do lượng đơn tị nạn tăng nhanh, phải lên lịch các cuộc hẹn phỏng vấn cách đó vài tháng. Một số người Haiti ở Ciudad Acuna cho biết họ đã rời Tapachula vì "quá chán ngán với việc chờ đợi".

Montserrat Saldana, quan chức INM, nói với những người di cư đang hướng tới biên giới của Hoa Kỳ rằng tốt hơn là quay trở lại Tapachula vì "Tất cả những người qua sông (Rio Grande) vào đất Mỹ cũng đều sẽ lại quay trở về Haiti".

Cuộc khủng hoảng nhân đạo liên quan đến người tị nạn ở biên giới Mỹ-Mexico này cũng là một trong những vấn đề mà nhóm Nghị sỹ Đảng Cộng hòa nêu trong bản luận tội Tổng thống Joe Biden vừa được đệ trình lên Hạ viện Mỹ.