Khu thương mại tự do TP Hải Phòng - Điểm đến của kỷ nguyên mới

Tham dự Hội nghị có gần 150 đại biểu đại diện lãnh đạo UBND TP Hải Phòng, Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), lãnh đạo Ban Quản lý Khu kinh tế (QLKKT), các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan của TP, cơ quan đại diện ngoại giao của một số nước tại Việt Nam, các hiệp hội doanh nghiệp (DN) quốc tế, các chuyên gia kinh tế nhiều kinh nghiệm, các đơn vị phát triển hạ tầng khu công nghiệp, nhiều DN lớn trong nước và quốc tế…

Hải Phòng cam kết đồng hành cùng DN, minh bạch thông tin Trung tâm dữ liệu Khu thương mại tự do

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Lê Trung Kiên nhấn mạnh, Hải Phòng từ lâu đã khẳng định vị thế là TP Cảng quan trọng, là cửa chính ra biển của các tỉnh phía Bắc, là đầu mối giao thông quốc gia và trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ lớn của cả nước. Với quy mô kinh tế đứng thứ 3 cả nước, trong 11 năm liền, Hải Phòng luôn duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế trên 2 con số, thuộc top đầu cả nước. Môi trường đầu tư kinh doanh TP Hải Phòng liên tục được cải thiện, trở thành điểm đến tin cậy của hàng ngàn nhà đầu tư trong nước và quốc tế.

Với định hướng, nhiệm vụ đã được Bộ Chính trị giao, TP Hải Phòng cần một “cú hích” mới, một không gian phát triển mới rộng mở hơn, kiến tạo những động lực tăng trưởng mới, những mô hình kinh tế đột phá và ưu việt hơn. Chính vì vậy, Nghị quyết số 226/2025/QH15 ngày 27/6/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng đã ra đời, đáp ứng kỳ vọng của Bộ Chính trị, trong đó cho phép Hải Phòng thành lập Khu Thương mại tự do, mở ra cánh cửa để Hải Phòng bước vào một kỷ nguyên phát triển mới - Kỷ nguyên của tự do thương mại, hội nhập sâu rộng và công nghệ đỉnh cao...

Việc thành lập Khu thương mại tự do Hải Phòng không chỉ là niềm tự hào, mà còn là trọng trách lớn lao mà Trung ương tin tưởng giao cho TP Hải Phòng. Đây là mô hình Khu thương mại tự do đầu tiên tại miền Bắc, được xây dựng dựa trên những kinh nghiệm thành công của thế giới, kết hợp với thực tiễn và lợi thế đặc thù của Hải Phòng. Đây không chỉ là một cái tên mới, mà là một tư duy quản lý mới cho phát triển TP Cảng.

​Đặc biệt, với cơ chế chính sách đặc thù này, Khu thương mại tự do sẽ tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng để hàng hóa được lưu thông thuận lợi nhất, giúp DN giải quyết bài toán về chuỗi cung ứng toàn cầu. Thay vì chỉ dựa vào ưu đãi thuế, TP Hải Phòng cam kết tạo ra một môi trường đầu tư với các thủ tục hành chính được tối giản, quyền lợi của nhà đầu tư được bảo đảm bằng những chính sách vượt trội đã được Quốc hội và HĐND TP Hải Phòng thông qua. Quan trọng nhất, đây là cam kết của chính quyền TP về việc luôn đồng hành, sẵn sàng thay đổi để phục vụ sự phát triển của DN - Phó Chủ tịch UBND TP Lê Trung Kiên nhấn mạnh.

​Hội nghị về tiềm năng và cơ hội đầu tư tại Hải Phòng với mục tiêu, công bố và giới thiệu rộng rãi tới cộng đồng DN về tiềm năng, quy hoạch và định hướng phát triển của Khu thương mại tự do Hải Phòng; làm rõ các cơ chế, chính sách ưu đãi vượt trội về thuế, đất đai, thủ tục hành chính và nguồn nhân lực mà Quốc hội và HĐND TP đã thông qua.

“Khung thể chế vàng” cho Hải Phòng phát triển mạnh mẽ

Phát biểu định hướng tại Hội nghị về tiềm năng và cơ hội đầu tư tại Hải Phòng, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) Nguyễn Tuấn Anh đã nêu bật 6 định hướng thu hút FDI của Việt Nam trong thời gian tới. Hải Phòng có vị thế chiến lược trong bản đồ FDI Việt Nam và khu vực. Hải Phòng hiện nằm trong top 3 địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút FDI, với tổng vốn lũy kế hơn 50 tỷ USD, đến từ 50 quốc gia và vùng lãnh thổ. Những kết quả ấn tượng đó chứng tỏ Hải Phòng đã trở thành trung tâm công nghiệp - cảng biển hiện đại, đóng vai trò điểm tựa phát triển chuỗi cung ứng khu vực phía Bắc. Hải Phòng không còn chỉ là địa phương thu hút FDI lớn và hiệu quả, mà đang khẳng định vai trò đầu tàu tăng trưởng.

Nghị quyết 226 là “khung thể chế vàng” cho Hải Phòng bứt phá; theo đó Bộ Tài chính sẽ phối hợp cùng TP tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý, các cơ chế, chính sách đặc thù, đột phá đặc biệt là trong lĩnh vực thuế quan, hải quan, tài chính, quản trị thương mại quốc tế cho phát triển bền vững 3 trụ cột (kinh tế - xã hội - môi trường - FTZ) với một hệ sinh thái đồng bộ, toàn diện phát triển bền vững. FTZ Hải Phòng, ưu đãi chưa từng có tiền lệ, không chỉ là mô hình mới, mà là hướng đi chiến lược giúp nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam nói chung và TP Hải Phòng nói riêng trong chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Tại Hội nghị, các đại biểu tham dự đã có những ý kiến đề cập đến 3 thông điệp quan trọng và 3 yêu cầu cần thiết để phát triển bền vững FTZ. Cụ thể, Hải Phòng cần chuyển từ “công nghiệp hóa” sang “quốc tế hóa thương mại và logistics”; FTZ phải trở thành một phần trong cải cách thể chế tổng thể và kết cấu hạ tầng thương mại của quốc gia; FTZ Hải Phòng phải gắn với khả năng dẫn dắt cả vùng duyên hải Bắc Bộ và hành lang kinh tế Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng cùng với 3 yêu cầu: Cần tạo chuẩn xanh - chuẩn quốc tế - chuẩn số hóa cho FTZ; Cần đảm bảo yêu cầu về năng lượng sạch, logistics hiện đại, thương mại bền vững; Cần tăng cường hợp tác để phát triển cụm công nghệ cao - linh kiện điện tử - sản xuất vật liệu, kết nối cảng biển - logistics - công nghiệp hỗ trợ.

Hải Phòng tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những địa phương đi đầu cả nước trong thu hút FDI nhiều năm liên tục và phát triển hạ tầng công nghiệp. Hội nghị lần này một lần nữa thể hiện quyết tâm cao độ của TP Cảng trong việc kiến tạo môi trường đầu tư thuận lợi, hướng tới mục tiêu xây dựng thành công Khu thương mại tự do đầu tiên của khu vực phía Bắc. Đồng thời, đây là thông điệp mạnh mẽ về sự chuyển dịch từ tư duy quản lý hành chính sang tư duy “kiến tạo và phục vụ”, cam kết đồng hành cùng DN tháo gỡ các nút thắt, tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, thông thoáng và tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế cao nhất…

Phát biểu tại Hội nghị tiềm năng và cơ hội đầu tư tại Hải Phòng, Trưởng Ban QLKKT Hải Phòng Phạm Văn Thép nhấn mạnh, ngoài lợi thế vượt trội về giao thông thì hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại của các khu công nghiệp (KCN), khu kinh tế (KKT) và đặc biệt là Khu thương mại tự do chính là những yếu tố quan trọng tạo nên sức hấp dẫn cạnh tranh khác biệt cho Hải Phòng.

Với hệ thống 44 KCN đang hoạt động có diện tích khoảng 10.000 ha, Hải Phòng cam kết luôn sẵn sàng chuẩn bị đầy đủ quỹ đất sạch, đã hoàn thiện hạ tầng để đón đầu và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư. Cùng với đó là hai KKT ven biển với nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển: KKT Đình Vũ - Cát Hải, KKT ven biển Nam Hải Phòng với tổng diện tích 42.540 ha được quy hoạch chi tiết, bài bản, mở ra không gian phát triển và tiềm năng đầu tư lớn cho các Dự án quy mô lớn. Hiện nay TP Hải Phòng đã nghiên cứu, trình Chính phủ phê duyệt thành lập KKT chuyên biệt với diện tích 5.300 ha tại phía Tây Hải Phòng với định hướng phát triển các ngành kinh tế chuyên biệt như ứng dụng AI, nghiên cứu robot, dược liệu, hóa chất…

Với tiềm năng, lợi thế về điều kiện tự nhiên và nền tảng hạ tầng vững chắc, TP Hải Phòng luôn được Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển bứt phá. Đặc biệt, ngày 27/6/2025 vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 226/2024/QH15 về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Hải Phòng, trong đó cho phép thành phố thành lập và triển khai Khu Thương mại tự do. Trên cơ sở đó, ngày 13/10/2025, UBND TP đã chính thức thành lập Khu Thương mại tự do TP Hải Phòng (tại Quyết định số 4068) - đây là nội dung mang tính bước ngoặt lịch sử của TP Cảng.

Trưởng Ban QLKKT Hải Phòng Phạm Văn Thép chia sẻ, Nghị quyết số 226/2024/QH15 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Hải Phòng có 41 chính sách, trong đó có 24 chính sách áp dụng chung trên toàn TP và 17 chính sách riêng áp dụng cho Khu thương mại tự do TP Hải Phòng. Đây là nền tảng pháp lý quan trọng nhất, cho phép TP Hải Phòng xây dựng một môi trường đầu tư kinh doanh có tính cạnh tranh quốc tế cao, cụ thể: Khu thương mại tự do TP áp dụng nguyên tắc “mở cửa tối đa” về thủ tục cho nhà đầu tư. Đối với các lĩnh vực ưu tiên như công nghệ cao như bán dẫn, AI, R&D, công nghệ thông tin, và hạ tầng chiến lược được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt, đơn giản hóa tối đa các thủ tục, nhà đầu tư nước ngoài không cần thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước mà được thực hiện trình tự, thủ tục như nhà đầu tư trong nước, tạo sự bình đẳng và rút ngắn thời gian gia nhập thị trường.

“Mở cửa tối đa” cho các nhà đầu tư tại Khu thương mại tự do

Đặc biệt, Khu thương mại tự do TP được áp dụng các chính sách ưu đãi thuế quan và thuế nội địa đặc biệt, vượt trội để khuyến khích thương mại quốc tế và đầu tư nước ngoài. Theo đó, các Dự án đầu tư trong Khu Thương mại tự do TP Hải Phòng được miễn toàn bộ tiền thuê đất, thuê mặt nước cho cả thời hạn thuê, trừ các Dự án xây dựng nhà ở, dự án trên đất thương mại, dịch vụ; Về hải quan và thương mại,áp dụng cơ chế “một cửa” và miễn kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hoá đã được chứng nhận hợp chuẩn/hợp quy theo tiêu chuẩn quốc tế hoặc khu vực hoặc có kết quả đánh giá sự phù hợp được thừa nhận theo điều ước quốc tế.

Bên cạnh đó, tại KKT Thương mại tự do TP Hải Phòng cho phép các hoạt động chế biến, sản xuất, lưu giữ và tái xuất khẩu hàng hóa không chịu sự quản lý hải quan như khu vực nội địa. DN có thể được hưởng chế độ ưu tiên hải quan mà không cần đáp ứng điều kiện về kim ngạch xuất nhập khẩu; UBND TP Hải Phòng được chủ động giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá, đấu thầu đối với các Dự án đầu tư ưu tiên thu hút đầu tư, dự án hạ tầng chiến lược (trừ nhà ở thương mại)… Những cơ chế, chính sách ưu đãi nêu trên, đã phần nào khắc hoạ bức tranh tổng thể về Khu thương mại tự do TP Hải Phòng - một mô hình “kinh tế mở” với các chính sách ưu việt, hấp dẫn hơn hẳn so với các khu kinh tế thông thường…

Phát biểu chia sẻ thực tiễn từ DN, ông Nguyễn Thanh Phương Tập đoàn Sao đỏ (TP Hải Phòng) cho biết, Tập đoàn Sao Đỏ là chủ đầu tư KCN Nam Đình Vũ với quy mô 1.300ha với nhiều phân khu chức năng liên hoàn tạo thành chuỗi kinh tế trong 1 KCN, như phân khu cảng biển, logistic, phân khu xăng dầu khí hóa lỏng và phân KCN tổng hợp, đến thời điểm này Tập đoàn Sao Đỏ đã hoàn thiện cơ sở hạ tầng được 70% diện tích KCN, thu hút đầu tư khoảng trên 3 tỷ USD…

Tại Hội nghị tiềm năng và cơ hội đầu tư tại TP Hải Phòng hôm nay, Tập đoàn Sao Đỏ cũng thẳng thắn bày tỏ với các DN, các đối tác trong và ngoài nước với nội dung: “Tăng cường liên kết DN Việt - FDI: Xây dựng hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ cạnh tranh tại Hải Phòng”.

Trong những năm qua, Hải Phòng là đầu tàu công nghiệp và cảng biển phía Bắc với quy mô thu hút FDI lớn, Hải Phòng hiện có khoảng 1.700 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký khoảng 50 tỷ USD. Trong các dự án FDI còn hiệu lực có sự xuất hiện rất nhiều các thương hiệu lớn trên toàn thế giới như LG, Pegatron, SK, GE, Bridgestone, các thương hiệu lớn của VN như Vinfast... Con số này phản ánh vị thế của TP Cảng như một cực thu hút đầu tư trong lĩnh vực chế tạo, điện tử, ô tô và logistics. Ước tính trong năm 2025, các KCN, KKT của Hải Phòng thu hút khoảng 3,8 tỷ USD vốn FDI, trong đó 77% thuộc lĩnh vực chế biến, chế tạo, công nghệ cao và logistics- cho thấy trọng tâm thu hút vốn là các ngành sản xuất tích hợp chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, kim ngạch xuất nhập khẩu qua Hải Phòng cũng lớn, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá qua khu vực trong các kỳ gần đây đạt hàng chục tỷ USD mỗi năm, một phần lớn liên quan tới sản xuất xuất khẩu của các dự án FDI và nhà máy lớn ở Hải Phòng. Cùng với đó, Hải Phòng còn có các KCN có hạ tầng hoàn chỉnh và hiện đại như Nam Đình Vũ, Tràng Duệ, DEEP C, VSIP… liên tục thu hút dự án mới. Sự phát triển này là cơ sở hạ tầng quan trọng cho hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ.

Với thực trạng nền sản xuất công nghiệp trên địa bàn TP Cảng có nhiều thuận lợi nhưng thực tế hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ lại phát triển chưa đúng với tiềm năng, đặc biệt là sự liên kết giữa DN Việt với các DN FDI còn hạn chế. Tỷ lệ nội địa hóa thực tế còn thấp, ở nhiều chuỗi giá trị, mặc dù có các nhà máy FDI lớn, nhiều linh kiện, vật liệu vẫn phải nhập khẩu từ nước ngoài do thiếu nhà cung ứng nội địa đạt tiêu chuẩn; Quy mô DN hỗ trợ nội địa nhỏ, thông thường các nhà cung ứng trong nước mới đáp ứng được các đơn hàng có giá trị thấp hoặc cung cấp phụ tùng cấp 3-4; còn các nhà cung cấp cấp 1, cấp 2 quy mô và tiêu chuẩn quốc tế chưa nhiều.

Chính vì vậy, tại Hội nghị tiềm năng và cơ hội đầu tư lần này, Tập đoàn Sao Đỏ xin đưa ra một số nội dung kiến nghị, giải pháp ngắn gọn như sau: về chính sách và cơ chế ưu đãi cho dự án FDI cam kết nội địa hóa: Ví dụ, nhiều địa phương trên thế giới áp dụng ưu đãi thuế/đất cho dự án có tỷ lệ nội địa hóa/cam kết R&D cao - Hải Phòng có thể thiết kế gói khuyến khích tương tự, ưu tiên cho dự án tạo chuỗi cung ứng nội địa. 

Về Quỹ phát triển công nghiệp hỗ trợ, TP cần sớm hình thành quỹ vốn mồi cho DN vừa và nhỏ nâng cấp công nghệ (vốn vay ưu đãi, đảm bảo một phần rủi ro để nhà cung cấp nâng cấp máy móc đạt tiêu chuẩn). Mô hình quỹ này đã được triển khai ở một số khu vực công nghiệp lớn và được khuyến nghị trong các chương trình phát triển chuỗi cung ứng; Về chương trình nâng cấp năng lực hợp tác với các FDI lớn để triển khai chương trình đánh giá & đào tạo nhà cung cấp hướng tới mục tiêu mỗi năm giúp 50-100 nhà cung cấp đạt năng lực ký hợp đồng cung cấp. (Mô hình tương tự đã từng được các tập đoàn đa quốc gia triển khai tại các nước ASEAN); Hỗ trợ các DN công nghiệp hỗ trợ tại Hải Phòng đạt chứng nhận quản trị chất lượng quốc tế (ISO/IATF), từ đó tăng tỷ lệ nội địa hóa…

Khuyến khích R&D tại địa phương, kêu gọi FDI mở các trung tâm R&D/regional hub - LG và nhiều nhà đầu tư Hàn Quốc/Nhật đã có trung tâm và nhà máy ở khu vực này, việc khuyến khích thêm R&D sẽ tăng khả năng chuyển giao công nghệ và tạo cầu cho các nhà cung ứng địa phương.

Bên cạnh các giải pháp trên, TP Hải Phòng cũng nên có Chỉ số theo dõi tỷ lệ nội địa hóa theo ngành, số DN công nghiệp hỗ trợ đạt chứng nhận quốc tế, giá trị xuất khẩu sản phẩm do nhà cung ứng trong nước sản xuất, số dự án FDI có cam kết nội địa hóa…

Hội nghị cũng đã lắng nghe nhiều ý kiến đóng góp của Hiệp hội DN châu Âu tại Việt Nam; Hiệp hội Thương mại Hàn Quốc; Hiệp hội DN Singapore tại Việt Nam; Tổ hợp KCN DeepC… Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Lê Trung Kiên đã ghi nhận những ý kiến tâm huyết của các chuyên gia, các nhà đầu tư chia sẻ tại Hội nghị này và mong muốn, các DN tham dự Hội nghị hôm nay sẽ tiếp tục lan toả các cơ chế chính sách thu hút đầu tư đặc biệt của TP Cảng, một cơ chế, chính sách “mở cửa” mới lần đầu tiên được Quốc hội thông qua - một sự ưu đãi để cùng nhau xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi và hiệu quả nhất.