Không thể dành nhiều ưu thế cho một bộ phận DNNN

Doanh nghiệp nhà nước có nhiều ưu thế trong tiếp cận với tín dụng trong, ngoài nước
Doanh nghiệp nhà nước có nhiều ưu thế trong tiếp cận với tín dụng trong, ngoài nước
(PLO) - Mặc dù hệ thống pháp luật đã nỗ lực đặt doanh nghiệp nhà nước trong một khung khổ chung với doanh nghiệp khu vực tư nhân, nhưng sự thực thi và ứng xử của Nhà nước cũng như các chủ thể khác đã tạo ra nhiều ưu thế, đặc quyền, đặc lợi cho một bộ phận doanh nghiệp nhà nước này…
Thực tế nói trên đang làm “méo mó” thị trường và bản thân các doanh nghiệp nhà nước cũng không thể đảm nhiệm được vai trò chủ đạo.
Chủ đạo vẫn… “bám váy mẹ”
Tại Hội thảo “Doanh nghiệp nhà nước: Ràng buộc ngân sách, khung khổ quản trị và biến dạng thị trường” do Viện Nghiên cứu kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức mới đây, ông Phạm Đức Trung, Phó trưởng Ban Cải cách và Phát triển DN của CIEM đã điểm qua một loạt lĩnh vực kinh tế quan trọng như điện, xăng dầu, khoáng sản, dịch vụ viễn thông, vận tải hàng không, tài chính, ngân hàng, đường  sắt… đều do các tập đoàn, tổng công ty thống lĩnh, chi phối thị trường. 
Mặc dù tỷ trọng doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong tổng dư nợ tín dụng của ngân hàng thương mại chưa đến 20% nhưng lại tập trung vào một số ít tập đoàn, tổng công ty lớn. “Nhiều ngân hàng thương mại ưu tiên cho DNNN vay, đặc biệt là một số tập đoàn, tổng công ty lớn. Điều này làm tập trung nguồn lực vào một số DNNN khiến rủi ro cao và DNNN quá lớn để sụp đổ…” – ông Trung cảnh báo.
Vẫn biết là DNNN làm ăn kém hiệu quả, song các ngân hàng vẫn “thích” cho các DN này vay. Thực trạng này theo lý giải của TS.Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM là do các ngân hàng ngầm hiểu hoặc được chỉ đạo cho DNNN vay sẽ an toàn vì có Chính phủ đứng sau. “Thậm chí các ngân hàng này còn cho rằng mình đã góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị khi cho DNNN vay…” -  ông Cung hài hước. 
Không chỉ có ưu thế khi vay vốn tín dụng trong nước, các DNNN đặc biệt có lợi thế trong vay nợ nước ngoài. Thực tế cho thấy, phần lớn các khoản vay nước ngoài của các DN Việt Nam dành cho các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. 
Nguyên nhân được chỉ ra là Luật Quản lý nợ công không phân biệt loại hình DN nhưng có ưu tiên cho các loại hình dự án mà trên thực tế thuộc về một số tập đoàn, tổng công ty (Khoản 2 Điều 33, Khoản 2 Điều 24). Ngoài ra tập đoàn, tổng công ty và ngân hàng thương mại nhà nước “thực hiện một số nhiệm vụ nhà nước giao” được ngân sách nhà nước cấp một số khoản chi hàng năm. 
Số liệu CIEM đưa ra cho thấy: báo cáo dự toán chi năm 2015 là 1.473 tỷ đồng, năm 2014 là 2.286,5 tỷ đồng, năm 2013 là 751,5 tỷ đồng, năm 2012 là 5.757 tỷ đồng, năm 2011 là 5.202,87 tỷ đồng, năm 2010 là 5.048,57 tỷ đồng… Đặc biệt, các DNNN công ích, quốc phòng an ninh còn được chuyển từ tài sản nhà nước (các công trình xã hội) thành tài sản của DN…
Doanh nghiệp tư nhân hết “cửa”… lớn
Sẽ là khập khiễng khi so sánh những ưu đãi thực tế mà DNNN được hưởng so với DN tư nhân trong khi pháp luật đặt các DN này trong cùng một “sân chơi” bình đẳng. “DNNN là nguồn gốc phát sinh “méo mó” thị trường, rào cản đối với cải cách và phát triển kinh tế quốc gia.  Nếu không thanh toán được nợ thì cho khoanh nợ, giãn nợ, xóa nợ hoặc chuyển nợ sang DN khác, hoặc Chính phủ đứng ra nhận nợ và trả nợ thay; không thanh toán được thuế thì cho nợ, giảm, thậm chí xóa nợ…”- ông Cung nói.
Không chỉ chịu sức ép từ DNNN, theo bà Phạm Chi Lan, khu vực DN tư nhân còn chịu sức ép từ DN FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài). “Chúng ta vẫn nói DN FDI được đối xử bình đẳng như DN trong nước, nhưng DN FDI không muốn được đối xử như DN tư nhân Việt Nam mà họ muốn được như DNNN của Việt Nam. Và thực tế chúng ta đã có những ưu ái cho khu vực DN này mà hệ quả là khu vực DN tư nhân chịu sức ép từ khu vực DNNN và cả khu vực FDI…” - bà Lan phân tích.
Không chỉ làm “méo mó” thị trường, theo bà Lan, chính những sự ưu ái này đang làm “méo mó” chính sách pháp luật của Việt Nam. “Rõ ràng giữa Luật, Nghị định, văn bản thi hành  khác nhau “một trời, một vực”. Trong Luật không có chỗ nào nói phân biệt đối xử nhưng từ luật đến thực thi luật là cả vấn đề. Nói thẳng ra là DNNN đang làm biến dạng hệ thống chính trị, lẫn lộn giữa quản trị nhà nước nói chung với quản trị DN, đẩy hệ thống không hành xử theo luật…”- bà Lan thẳng thắn.
Nguyên nhân cơ bản được chỉ ra là quan niệm về vai trò, chức năng của DNNN không còn phù hợp. “Kinh tế nhà nước là chủ đạo, hàm ý DNNN là then chốt, là bộ phận quan trọng nhất của kinh tế nhà nước. Như vậy, tất nhiên nó phải lớn. Nhưng khi DNNN không thể thu hẹp, không thể cổ phần thì cũng không thể để cho phá sản và chúng quá lớn để có thể đổ vỡ. Vinashin là ví dụ”- ông Cung dẫn chứng. 
Vị này còn cho rằng 30 năm trôi qua, đổi mới DNNN vẫn là câu chuyện thời sự, cần xem xét lại vai trò, chức năng của DNNN. Tuy nhiên, theo chuyên gia này, điều này là “không dễ làm”, nhưng cũng không có cách nào khác, bởi phải cải cách DNNN mới phát triển được DN tư nhân, dư địa cho tư nhân không còn nếu không cải cách được DNNN…
Theo ông Phạm Đức Trung, Phó Trưởng ban Cải cách và Phát triển DN (CIEM), nếu tính các DN có 100% sở hữu vốn nhà nước thì hiện Việt Nam có xấp xỉ 800 DNNN, tổng tài sản lên tới 2,8 triệu tỷ đồng, tương đương 80% GDP. Trong khi đó, tổng tài sản của DNNN ở các nước OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế) chỉ khoảng 15% GDP. Như vậy, quy mô DNNN ở Việt Nam rất lớn. Vốn chủ sở hữu là 1,1 triệu tỷ đồng; nợ phải trả là 1,7 triệu tỷ đồng; doanh thu 1,7 triệu tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế hơn 180 nghìn tỷ đồng.

Tin cùng chuyên mục

Đại diện NPTPMB báo cáo lãnh đạo EVNNPT về tiến độ Dự án đường dây 220kV Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 - rẽ Mỹ Xuân - Cát Lái.

Chờ tỉnh và huyện để kéo dây giải tỏa công suất Nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4

(PLVN) - Ban Quản lý Dự án truyền tải điện (NPTPMB) hạ quyết tâm hoàn thành Dự án đường dây 220kV Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 - rẽ Mỹ Xuân - Cát Lái trong quý III/2025 để có thể cùng các đơn vị thuộc Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) thực hiện việc giải tỏa công suất Nhà máy nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4.

Đọc thêm

Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines: Bình đẳng giới là một trong những cơ sở cho sự phát triển bền vững của của doanh nghiệp

Ông Lê Đức Cảnh - Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines
(PLVN) - Không chỉ là hãng hàng không quốc gia, Vietnam Airlines còn là đơn vị tiên phong trong thúc đẩy bình đẳng giới với những chuyến bay đặc biệt "Tô cam", "Tô hồng" lan tỏa thông điệp mạnh mẽ đến cộng đồng, chia sẻ về những chương trình hành động mạnh mẽ này, ông Lê Đức Cảnh - Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines – khẳng định đây là một trong những cơ sở cho sự phát triển bền vững của xã hội và của doanh nghiệp.

TH tự tin “vươn mình tiến vào kỷ nguyên xanh” cùng Thương hiệu quốc gia Việt Nam

TH tự tin “vươn mình tiến vào kỷ nguyên xanh” cùng Thương hiệu quốc gia Việt Nam
(PLVN) - “Tập đoàn TH và các sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia tự tin trong hành trình “vươn mình tiến vào kỷ nguyên xanh” cùng Thương hiệu quốc gia Việt Nam, đồng hành cùng Chính phủ đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050” – ông Ngô Minh Hải, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn TH chia sẻ tại Lễ công bố Thương hiệu quốc gia lần thứ 9, tối 4/11 tại Hà Nội.

Chính sách ưu việt giúp Vietjet thu hút nhân tài

Chính sách ưu việt giúp Vietjet thu hút nhân tài
(PLVN) - Với đặc thù đội ngũ lao động đa quốc tịch, làm việc trên phạm vi quốc tế, cả dưới mặt đất và trên bầu trời, thời gian làm việc 24/24 tiếng, bao gồm cả các dịp lễ tết, việc đảm bảo chính sách cho người lao động được Vietjet đặc biệt chú trọng.

Mãnh liệt tinh thần Việt Nam, 'phủ xanh' Việt Nam cùng Supe Lâm Thao - VinFast

Mãnh liệt tinh thần Việt Nam, 'phủ xanh' Việt Nam cùng Supe Lâm Thao - VinFast
(PLVN) - Hướng tới mục tiêu phát triển xanh và bền vững, đồng thời góp phần vào cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam", ngày 3/11/2024, Công ty CP Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao phối hợp cùng Công ty TNHH Kinh doanh thương mại và dịch vụ VinFast đã tổ chức chương trình “Mãnh liệt tinh thần Việt Nam, phủ xanh Việt Nam cùng Supe Lâm Thao - VinFast, vì tương lai xanh Việt Nam” tại Nhà Đa năng của Công ty.

Ông Nguyễn Duy Khương: "Nữ doanh nhân đang có những bước tiến vượt bậc đáng khích lệ”

 Ông Nguyễn Duy Khương - UV Đoàn CT CLB đầu tư và khởi nghiệp Doanh nhân trẻ Việt Nam (trực thuộc Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam) kiêm Phó Chủ tịch thường trực CLB đầu tư và khởi nghiệp Doanh nhân trẻ Đồng Nai.
(PLVN) - Là người tham gia nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nhân trẻ Việt Nam, ông Nguyễn Duy Khương - UV Đoàn CT CLB đầu tư và khởi nghiệp Doanh nhân trẻ Việt Nam (trực thuộc Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam) kiêm Phó Chủ tịch thường trực CLB đầu tư và khởi nghiệp Doanh nhân trẻ Đồng Nai – đã có những chia sẻ về sự phát triển của các nữ doanh nhân.

Ông Hoàng Nam Tiến: 'Thế hệ làm chủ AI là thế hệ lãnh đạo tương lai'

Ông Hoàng Nam Tiến: 'Thế hệ làm chủ AI là thế hệ lãnh đạo tương lai'
(PLVN) - Tại chương trình FPT Leader Talk ngày 30/10, ông Hoàng Nam Tiến - Phó chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT nhấn mạnh trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường học tập và làm việc, người làm chủ được AI sẽ là những lãnh đạo tương lai.

Nhờ đâu Hoa sen Group đạt lợi nhuận sau thuế hơn 500 tỷ đồng?

Nhờ đâu Hoa sen Group đạt lợi nhuận sau thuế hơn 500 tỷ đồng?
(PLVN) - Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (HOSE: HSG) vừa công bố báo cáo tài chính hợp nhất niên độ tài chính (NĐTC) 2023-2024 (từ ngày 1/10/2023 đến ngày 30/9/2024). Theo đó, trong NĐTC 2023-2024, doanh thu hợp nhất đạt 39.272 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế hợp nhất đạt 510 tỷ đồng.

Vietnam Airlines – nâng cánh bay vì quyền bình đẳng giới

Vietnam Airlines cũng đã có nhiều hoạt động để lan tỏa thông điệp vì bình đẳng giới tới xã hội thông qua các hoạt động thiết thực
(PLVN) - Trong hành trình phát triển của Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines), không chỉ có sắc màu của bông sen vàng nổi bật giữa nền xanh, mà màu cam của chuyến bay “tô cam”, màu hồng của chuyến bay “heforshe” đã cho thấy những nỗ lực của Hãng hàng không quốc gia trong công cuộc chung tay kiến thiết một xã hội bình đẳng giới với nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, có giá trị lan tỏa mạnh mẽ.

Nữ CEO Phạm Thị Giang: Phụ nữ có quyền theo đuổi ước mơ của riêng mình

Bà Phạm Thị Giang - Giám đốc điều hành Công ty TNHH Đại lý Thuế Việt Luật (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Là một phụ nữ thành công, dành nhiều tâm huyết cho công việc nhưng doanh nhân Phạm Thị Giang – Giám đốc Đại lý Thuế Việt Luật - vẫn luôn biết cách vun vén chu đáo cho gia đình. Chị cho rằng phụ nữ hiện đại có quyền theo đuổi ước mơ và luôn ủng hộ họ làm những điều họ cảm thấy hạnh phúc.

longformTìm thấy “bếp nhà mình” ở Caseyai Coffee & Food

Tìm thấy “bếp nhà mình” ở Caseyai Coffee & Food
(PLVN) - Tôi lạc vào không gian Caseyai Coffee & Food của chị Cao Hồng Vân - nữ doanh nhân đất Mỏ - vào một ngày thu rất đẹp của Hà Nội. Nhưng quả thực, sau cánh cửa, Caseyai lại có sức lôi cuốn lạ kỳ bởi cảm giác yên ả, tĩnh lặng giữa thiên nhiên hoang sơ của đại dương…

Binh đoàn 12 - 'Đội quân công tác' ở Làng Nủ

Ngôi nhà sàn bê tông đầu tiên ở Làng Nủ được Binh đoàn 12 cất nóc hôm 22/10 (Ảnh: Quốc Hồng).
(PLVN) -Thiếu tướng Nguyễn Hữu Ngọc - Tư lệnh Binh đoàn 12/Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn (Bộ Quốc phòng) cho hay, sau 1 tháng khởi công xây dựng, ngày 22/10, Bộ đội Trường Sơn đã cất nóc xong ngôi nhà đầu tiên tại khu tái định cư Làng Nủ (xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai).