Phát triển mạnh các lĩnh vực cốt lõi
Theo Dự thảo Chiến lược, mục tiêu tổng quát phát triển ngành Tư pháp đến năm 2030 là xây dựng ngành Tư pháp với chức năng, nhiệm vụ và mô hình tổ chức phù hợp với yêu cầu của Nhà nước pháp quyền XHCN, phù hợp với thông lệ quốc tế; giúp Chính phủ thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý nhà nước về xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành Hiến pháp và pháp luật, quản lý nhà nước về hành chính tư pháp, dịch vụ pháp lý, dịch vụ công; hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả, tận tụy và có trách nhiệm với nhân dân; góp phần đắc lực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân.
Về mục tiêu cụ thể, trong giai đoạn từ nay đến năm 2020, ngành Tư pháp giữ vai trò chủ trì giúp Chính phủ, Quốc hội, các cấp chính quyền địa phương xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược hoàn thiện hệ thống pháp luật của đất nước; củng cố và phát triển mạnh mẽ các lĩnh vực quản lý cốt lõi của ngành Tư pháp về xây dựng và thi hành pháp luật, hành chính tư pháp, thi hành án, hiện đại hóa và tổ chức cung cấp các dịch vụ do Bộ Tư pháp quản lý…
Giai đoạn 2020 – 2030, ngành Tư pháp sẽ là ngành trọng yếu của Chính phủ trong xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược pháp luật của đất nước; xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; đại diện pháp lý cho Chính phủ trong các tranh chấp quốc tế mà Chính phủ là một bên; bảo vệ và bảo đảm thực hiện các quyền con người, quyền công dân trong lĩnh vực dân sự, lĩnh vực tư pháp.
Cơ bản nhất trí với Dự thảo Chiến lược, các thành viên đồng thời đóng góp thêm nhiều ý kiến nhằm hoàn thiện hơn nữa Dự thảo Chiến lược. Cảm nhận Dự thảo Chiến lược mới như một đề án cải cách đổi mới, theo Cục trưởng Cục Kiểm soát thủ tục hành chính Ngô Hải Phan, Dự thảo Chiến lược phải cập nhật được những nhiệm vụ mà Bộ Tư pháp được giao đảm nhiệm đến năm 2030.
Đồng tình, Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật Nguyễn Hồng Tuyến phát biểu, Dự thảo phải nói được tiếng nói của ngành trong tương lai, thể hiện được tầm nhìn của một Chiến lược, ví dụ có mạnh dạn nêu rằng đào tạo chuyên ngành luật chỉ có ngành Tư pháp không.
Cục trưởng Cục Hộ tịch, Quốc tịch, Chứng thực Nguyễn Công Khanh cũng cho rằng, Dự thảo Chiến lược phải nói được tới đây ngành Tư pháp có những chức năng, nhiệm vụ nào, nguồn lực ra sao. Hiện tại ở nước ta, biên chế cán bộ tư pháp - hộ tịch hiện do chính quyền địa phương quyết định, dẫn tới tình trạng Bộ, Sở, Phòng Tư pháp chỉ đạo không nghe, vẫn bắt dân thêm giấy tờ, thủ tục ngoài quy định.
“Trong công tác hộ tịch chỉ cần 4.000 cán bộ chuyên trách, không nhất thiết phải rải mành mành mỗi xã có một cán bộ tư pháp - hộ tịch” – ông Khanh mạnh dạn đề xuất.
Tạo dấu ấn Tư pháp trong xã hội
Quan tâm đến mục tiêu phát triển, Chánh Văn phòng Bộ Trần Tiến Dũng đề nghị phải xác định 5-6 lĩnh vực trọng tâm để tập trung triển khai như xã hội hóa công tác thi hành án dân sự tới mức nào, hay cán bộ làm công tác tư pháp phải ra sao, chứ 1-2 cán bộ làm hơn 20 đầu việc thì khó chuyên nghiệp được. GS.Lê Hồng Hạnh cũng nêu quan điểm phải chọn mảng công việc chủ lực, thực sự là dấu ấn của ngành Tư pháp để ngành bứt phá hơn nữa và ngày càng được xã hội ghi nhận.
Một số ý kiến khác lại đưa ra những giải pháp thực hiện Chiến lược. Ông Trần Văn Xuân đến từ Viện Nghiên cứu lập pháp cho rằng, Dự thảo cần có kiến nghị kinh phí đầu tư xây dựng pháp luật theo cách tiếp cận mới sao cho đảm bảo mối tương quan giữa kinh phí bỏ ra với hiệu quả công việc.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc, trong bối cảnh hội nhập hiện nay, thể chế tạo sức cạnh tranh rất lớn và muốn hoàn thiện thể chế thì con người chất lượng cao, trí tuệ là nhân tố quyết định, đột phá. Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền đề nghị bổ sung giải pháp về sự phối hợp giữa các Bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương với Bộ Tư pháp trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của ngành Tư pháp.
Phân tích những nhân tố tác động đến ngành Tư pháp, Bộ trưởng Hà Hùng Cường chỉ ra rằng, những yếu tố tác động ấy đã được khẳng định trong Cương lĩnh, trong Hiến pháp hoặc đang ngày càng khẳng định như hệ thống pháp luật phải thống nhất; nền kinh tế thị trường ngày càng được tăng cường, củng cố thì chủ trương xã hội hóa ngày càng mạnh; hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng… từ đó ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của ngành Tư pháp.
Bộ trưởng nhấn mạnh, cần xác định Bộ Tư pháp là cơ quan của Chính phủ, thực hiện quyền hành pháp, định hướng phát triển của Bộ Tư pháp tác động đến định hướng phát triển của Chính phủ và ngược lại… Đặc biệt, Bộ trưởng chỉ đạo không thể chậm trễ hơn nữa trong xây dựng Chiến lược, phải cố gắng theo đúng kế hoạch trình Chính phủ vào cuối năm nay.
