Không có Pháp luật Việt Nam, bao giờ chúng tôi mới được minh oan?

Người đàn bà đốt đuốc kêu oan

Một ngày đầu năm 1990, chị tìm đến với chúng tôi trong bộ dạng thất thần. Đó là chị Phạm Thị Tốt, cư ngụ ấp Tân Phú, xã Tân Thới, huyện Gò Công Tây, tỉnh Tiền Giang, kêu oan cho chồng là anh Bùi Văn Mãnh bị Toà án tỉnh Tiền Giang kết án 16 năm tù giam về hai tội Giết người và Cướp tài sản công dân. Và bản thân chị cũng đang có lệnh truy nã về tội Không tố giác tội phạm .

Niềm tin để chúng tôi đồng hành cùng chị chính là lá đơn kêu oan cho anh Mãnh có 32 chữ ký của người dân trong ấp. Về Tiền Giang, tìm gặp Luật sư Phan Văn Thảo, người đã nhận bào chữa miễn phí cho anh Mãnh tại phiên tòa sơ thẩm, chúng tôi đã có thêm tài liệu. Và niềm tin được nhân lên khi Luật sư Phan Trung Hoài, người mà chúng tôi nhờ bào chữa miễn phí cho anh Mãnh ở phiên toà phúc thẩm, đã vui mừng phát hiện khi thấy bàn chân của anh Mãnh không bị tõe ra như dấu chân thu được tại hiện trường... Bài báo đầu tiên đăng trên Báo Pháp luật có tên “Đường rẽ ngang trong một hồ sơ hình sự”, phân tích về việc buộc tội không có căn cứ đối với bị cáo Bùi Văn Mãnh.

Trong thời gian chờ phiên tòa phúc thẩm, để giúp chị Tốt “bám trụ” kêu oan cho chồng, chúng tôi đã giúp chị có gánh hàng rau quả bán rong và giúp con chị tiền mua máy may để kiếm sống. Sau hơn hai năm và bảy lần hoãn xử, phiên tòa phúc thẩm năm 1991 đã tuyên anh Bùi Văn Mãnh không phạm tội và trả tự do ngay tại phiên tòa. Niềm vui vỡ òa không phải chỉ với gia đình anh Mãnh, chị Tốt mà còn là của cả những người làm báo chúng tôi.

Những tưởng mọi việc đã xong, thế nhưng năm 1992, Tòa án Tối cao ra kháng nghị theo hướng tuyên hủy cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm để điều tra lại. Ngay sau đó Báo Pháp luật Việt Nam có bài viết “Còn cánh cửa công lý nào khác nữa ?”. Bám sát vụ việc, khi đã hết hạn điều tra, chúng tôi lại tiếp tục lên tiếng về “Thân phận pháp lý của Bùi Văn Mãnh". Cuối cùng, năm 2003 Cơ quan điều tra tỉnh Tiền Giang mới ra quyết định đình chỉ vụ án. Tòa án tỉnh Tiền Giang tiến hành xin lỗi và bồi thường oan sai.

Sau khi được trả tự do, cả gia đình anh Mãnh dắt díu nhau trở về quê, nhưng đất vườn đã bị lấn chiếm, căn nhà xưa đã thành hoang phế. Để trang trải nợ nần và có tiền chữa bệnh, vợ chồng anh đã bán 8 công vườn để mua mảnh đất sình lầy ở cù lao Lợi Quan, gây dựng lại từ đầu, đồng thời làm đơn đòi bồi thường oan sai về 4 năm 3 tháng 20 ngày bị tù oan và những thiệt hại mà gia đình anh phải gánh chịu. Việc thoả thuận với Toà án  mấy lần không thành, chị Tốt lại tìm chúng tôi để nhờ giúp đỡ. Báo đã mời Luật sư Trần Công Ly Tao làm luật sư bảo vệ quyền lợi miễn phí cho anh Mãnh. Sau vài lần đi lại của luật sư, Tòa án tỉnh mới chốt con số bồi thường cho anh Bùi Văn Mãnh trên một trăm triệu đồng.

Niềm tin trở lại

Nỗi đau chưa nguôi ngoai khi anh Lê Kim Long, con trai trưởng bị giết một cách dã man thì bà Hoàng Thị Hường, trú tại Chùa Láng, Hà Nội lại bị sốc khi nhận được tin kẻ giết con bà là Đồng Đăng Phúc được Cơ quan Cảnh sát điều tra TP.HCM ra quyết định đình chỉ điều tra với lý do Phúc bị bệnh tâm thần phân liệt, không có khả năng chịu trách nhiệm hình sự.

Phúc là tài xế của vợ chồng anh Long, do vi phạm hợp đồng nên bị cho nghỉ việc. Để trả thù, Phúc đã mang theo dao nhọn, thanh sắt chữ V, sợi dây dù giả làm thợ điện, trèo tường vào nhà, sát hại anh Long. Ngay sau đó, Công an Thành phố đã khởi tố Phúc về tội giết người, thế nhưng quá trình điều tra đang tiến triển thì Phúc lại được thả về nhà chữa bệnh, mà dư luận cho rằng Phúc được đình chỉ điều tra bằng “vàng cây”. Không đồng ý với quyết định này, gia đình anh Long khiếu nại.

Như vậy, sau 8 năm khiếu nại ròng rã của gia đình người bị hại và 19 bài báo đã đăng tải trên Báo PLVN, kẻ giết người tưởng thoát chết đã phải đền tội.