Không có chuyện tăng thuế GTGT ảnh hưởng đến người nghèo

Không đề cập đến mục đích, ý nghĩa, nội dung định hướng chính sách sửa đổi bổ sung Luật thuế Giá trị gia tăng (GTGT), thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế tài nguyên, ông Thi dành thời gian giải thinh những vấn đề mà dư luận đang quan tâm sau khi Bộ Tài chính công bố nội dung định hướng, sửa đổi 5 luật thuế này hôm 15/8 vừa qua.

Tăng thuế tác động chủ yếu đên nhóm thu nhập cao

Trước dư luận cho rằng tăng thuế GTGT trong bối cảnh hiện nay khiến người nghèo, người có thu nhập thấp chịu gánh nặng nhiều hơn người giàu, ông Thi cho biết, về lý thuyết, thuế gián thu đều có đều có tính chất lũy thoái so với thu nhập, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng này còn phụ thuộc là hàng hóa, dịch vụ mà người tiêu dùng sử dụng.

Để giảm bớt tính lũy thoái của thuế gián thu, các nước trên thuế giới trong đó có Việt Nam quy định một số nhóm hàng hóa dịch vụ thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT hoặc thuộc đối tượng chịu thuế GTGT nhưng ở mức mức thuế ưu đãi (thấp hơn mức thuế phổ thông) để giảm bớt gánh nặng cho người có thu nhập thấp.

Theo quy định của Luật thuế GTGT thì hiện có 25 nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng không chịu thuế, trong đó có nhóm hành hóa, dịch vụ thiết yếu phục vụ cho ngu cầu của người dân: Lương thực, thực phẩm trực tiếp sản xuất và bán ra, y tế, giáo dục… hoặc chịu thuế GTGT ở mức thuế suất ưu đãi 5% như: Thuốc chữa bện, phòng bệnh; hàng hóa dịch vụ thuộc đầu vào của sản xuất nông nghiệp, lương thực, thực phẩm qua khâu thương mại…

Dẫn Kết quả khảo sát mức sống cư dân Việt Nam năm 2014 Dẫn báo cáo doTổng cục Thống kê công bố, ông Thi cho biết, nhóm thu nhập thấp nhất (20% dân số) dành tới 59,6%% thu nhập để mua những mặt hàng là lương thực, thực phẩm, y tế và giáo dục,. Trong đó, nhóm thu nhập cao nhất (20% dân số) chỉ dành gần 39,6% tổng thu nhập để chi cho các hàng hóa, dịch vụ trên

“Các hàng hóa dịch vụ này đều thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT nên việc điều chỉnh tăng thuế suất thuế GTGT sẽ không ảnh hưởng đến chi tiêu của nhóm hàng hóa, dịch vụ này…”- Ông Thi khẳng định.

Các khoản chi tiêu còn lại chi cho nhóm hàng hóa, dịch vụ chị thuế suất 5% hoặc 10%.

Ông Thi lấy ví dụ, với một hộ gia đình có thu nhập 7 triệu đồng/tháng thì chi khoảng 3,5 triệu đồng/tháng cho mặt hàng không phải chịu thuế GTGT như lương thực, thực phẩm, y tế, giáo dục. Đối với khoản chi còn lại cho hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế 5% và 10% là 3,5 triệu đồng. Do vậy, việc tăng thuế GTGT  từ 10% lên 12% khiến gia đình này trả thêm mỗi tháng cao nhất là 70.000 đồng. 

“Như vậy, việc tăng thuế suất thuế GTGT từ mức 10% lên mức 12% tác động không lớn đến chi tiêu của hộ gia đình có thu nhập thấp. Tuy nhiên, đối với những hộ có thu nhập thấp dễ bị tổn thương thì có thể ảnh hưởng đến đời sống của các hộ này, do vậy cùng với việc đề xuất tăng thuế GTGT cần có những giải pháp hỗ trợ về an sinh xã hội để giảm thiểu tác động đối với những hộ này…”- Ông Thi đề xuất.

Có đánh giá tác động nhưng chưa công bố

Trước thông tin cho rằng tỷ lệ thuế GTGT trong tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN)  của Việt Nam cao, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính khẳng định: Việc xác định tỷ trọng số thu thuế GTGT trong tổng số NSNN phụ thuộc nhiều yếu tố: Cơ cấu hệ thống thuế của các nước, mức độ điều tiết của các sắc thuế khác trong hệ thống thuế, tổng mức động viên từ thuế, phí của một nước…

“Đối với một số nước châu Âu, mặc dù thuế suất thuế GTGT cao nhưng tổng số thu từ thuế GTGT/tổng thu NSNN có thể thấp hơn hoặc tương đương với Việt Nam. Tuy nhiên, tổng số thu từ thuế, phí/GDP  của các nước này cao hơn so với Việt Nam. …”- Ông Thi khẳng định.

Ông Thi dẫn chứng:  Đan Mạch, tỷ trọng thu thuế GTGT/tổng thu thuế, phí 19,24% nhưng tổng thu thuế/GDP chiếm gần 50%%; Ailen, tỷ trọng thu thuế GTGT/tổng thu thuế, phí hơn 20%, tổng thu thuế/GDP gần 30%; Tây Ban Nha tỷ trọng thu thuế GTGT/tổng thu thuế, phí hơn 18%, nhưng tổng thu thuế/GDP chiếm hơn 33%...Trong khi đó, ở Việt Nam tuy tổng số thu thuế GTGT/tổng thu NSNN là 24,5% nhưng tổng số thuế, phí/GDP năm 2016 chỉ chiếm 21%.

Về đánh giá tác động của việc tăng thuế, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính khẳng định, Bộ Tài chính tuân thủ theo quy định của Luật ban hành các văn bản QPPL, tức là có đánh giá tác động khi xây dựng Luật và với Luật sửa đổi, bổ sung 5 Luật thuế này, Bộ cũng đã có đánh giá tác động, tuy nhiên với nguyên tắc thận trọng, nhất là đánh giá tác động trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới và trong nước đầy biến động, Bộ Tài chính đang phối hợp với Ngân hàng thế giới (WB) để có phân tích đánh chi tiết hơn và sẽ công bố vào thời điểm thịch hợp…