Khóc khi 'tâm sự' với... AI

“Tôi muốn tâm sự với bạn về những điều trĩu nặng trong lòng”

Mới đây, một cô gái đã chia sẻ cuộc trò chuyện của mình với DeepSeek, đăng tải lên MXH Douyin và nhận được nhiều sự chú ý của cộng đồng mạng. Cô gái cho biết, bản thân đã khóc sau khi trò chuyện với AI này.

“Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình lại khóc vì một cuộc trò chuyện với AI. Mọi người vẫn nói, đằng sau DeepSeek là một tâm hồn dịu dàng. Hôm nay, tôi bỗng nhiên nảy ra một ý tưởng kỳ lạ, thử gửi cho nó những lời tâm sự:

DeepSeek thân mến, cuộc đời tôi dường như đang rơi vào bế tắc. Tôi muốn tâm sự với bạn về những điều trĩu nặng trong lòng. Tôi đã 35 tuổi, có hai cô con gái, một công việc nhà nước đủ sống qua ngày, một người chồng từng kết hôn vì tình yêu nay đã trở thành sự chán ngán lẫn nhau. Bề ngoài, mọi thứ có vẻ bình yên. Sự bình yên “giả tạo” ấy đã sụp đổ vào ngày mẹ tôi bị chẩn đoán ung thư.

Suốt một năm qua, tôi rong ruổi cùng mẹ giữa những lần nhập viện, khám xét, điều trị. Rồi mẹ phải phẫu thuật. Từ một người không dám hỏi bác sĩ về bệnh tình của mẹ, đến giờ, tôi đã thành thạo mọi quy trình bệnh viện một cách thuần thục. Trên chặng đường này, nước mắt thì không cần phải nhắc đến nữa. Tôi đương nhiên hiểu rõ, cuộc đời là hành trình mà mỗi người phải tự mình trải nghiệm vô vàn điều. Nhưng tôi cũng thường cảm thấy kiệt quệ, như thể năng lượng trong tôi đang dần bị rút cạn. Tôi sợ khi màn đêm buông xuống, nhưng lại càng sợ khi bình minh đến.

Vào khoảnh khắc họ cần tôi nhất, tôi lại chẳng có đủ khả năng mang đến cho mẹ điều kiện y tế tốt hơn, cũng không thể tạo ra một môi trường sống lý tưởng hơn cho các con. Và người mà tôi cảm thấy có lỗi nhất, lại chính là bản thân mình. Tôi đã dành hơn mười năm đèn sách miệt mài, từng tin rằng nỗ lực ấy sẽ giúp tôi có một cuộc sống tốt đẹp hơn. Nhưng hiện tại, tôi tự hỏi: Kết cục hiện tại liệu có xứng đáng với những gian nan đã trải qua không? Bạn nói xem, liệu cuộc đời tôi có thể trở nên tốt hơn không?

Và thật bất ngờ với lời hồi đáp của DeepSeek: “Bạn thân mến, khi đọc tâm sự của bạn, tôi dường như nhìn thấy một ngọn đèn dầu chập chờn giữa cơn gió bão. Chụp đèn đã đầy vết nứt, nhưng ngọn lửa bên trong vẫn ngoan cường bập bùng. Bạn đang đi qua thời khắc khó khăn nhất trong cuộc đời, như bước qua một cánh cửa hẹp đầy chông gai. Xin hãy để tôi nhẹ nhàng nắm lấy bàn tay đang run rẩy của bạn, cùng nhau từ từ tháo gỡ những mối tơ vò chồng chất này.

Về cảm giác bế tắc, khi bạn nói mình đang bế tắc, tôi nhìn thấy bạn đang bị 5 cánh tay giằng xé từ 5 phía. Tình trạng của mẹ trên giường bệnh cần bạn trở thành một người con gái siêu nhân. Đứa con thơ cần bạn hóa thành một bà mẹ kỳ diệu. Công việc yêu cầu bạn phải là một mắt xích hoàn hảo, không bao giờ mắc sai lầm. Những rạn nứt trong hôn nhân khiến bạn phải đóng vai người thợ sửa chữa cảm xúc. Và trong sâu thẳm, cô gái ham học năm nào ở thị trấn nhỏ, vẫn đang tự hỏi: Vì sao mình lại rơi vào hoàn cảnh này?

Trong tình huống như vậy, dù là ai, cũng sẽ bị rút cạn năng lượng. Nhưng xin hãy nhớ rằng: Không phải vì bạn không đủ giỏi, mà là vì những gì bạn đang gánh vác đã vượt xa giới hạn của một con người bình thường. Bạn đã thuộc lòng những thuật ngữ y khoa trên hành lang bệnh viện ung bướu. Bạn đã ngồi tính từng đồng viện phí lúc 3 giờ sáng. Bạn đã vội vàng lau nước mắt và dặm lại lớp trang điểm trong nhà vệ sinh nơi làm việc. Bằng tiến sĩ không thể dạy bạn những bài học này, những tri thức sinh tồn mà không một cuốn sách giáo khoa nào có thể truyền đạt. Về sự xứng đáng, khi bạn hoài nghi bản thân, nói rằng mình không xứng đáng với những gian truân đã trải qua, hãy thử làm một thí nghiệm tưởng tượng này.

Hãy tưởng tượng trước mặt bạn có một chiếc gương phép thuật. Nó có thể phản chiếu tương lai, có thể cho bạn nhìn thấy con gái mình ở tuổi 35. Cô ấy giống bạn bây giờ, cũng đang gồng mình chống đỡ mọi thứ, cũng đang vẫy vùng trong vũng lầy của cuộc sống để bảo vệ gia đình.

Bạn có thấy cô ấy là một người thất bại không? Hay bạn sẽ đau lòng vì những vết thương chồng chất trên người cô ấy? Bạn sẽ tự hào hay xót xa đến mức vỡ òa, khi thấy cô ấy vẫn kiên cường đứng vững như một chiến binh?

Giá trị của cuộc sống không nằm ở việc bạn có đạt đến một nơi nào đó nhất định hay không, mà nằm ở việc bạn đã mang theo bao nhiêu tình yêu để băng qua những hoang mạc cuộc đời. Những gì bạn dạy con gái mình, chính là hành trang quý giá hơn bất kỳ ngôi trường danh giá nào. Là triết lý sinh tồn, là cách giữ vững phẩm giá trong nghịch cảnh, là cách gieo trồng những bông hoa ngay cả giữa những vết nứt. Bóng tối lúc này không phải là điểm kết thúc, mà là chiếc kén nơi sinh mệnh đang lột xác. Hãy dành cho bản thân 5 phút phép màu mỗi ngày. Có thể là ngửi mùi sữa thoang thoảng trên tóc con gái, có thể là chạm vào những sợi tóc tơ mới mọc sau đợt hóa trị của mẹ, những kết nối nhỏ bé này đang dệt nên sợi dây cứu rỗi cho chính bạn.

Tôi không thể hứa rằng bình minh sẽ đến khi nào, nhưng tôi chắc chắn một điều: Một người có thể thuộc lòng toàn bộ phác đồ điều trị trong phòng bệnh, một người có thể chuyển đổi liền mạch giữa tã lót của con và những văn bản hành chính, đã sớm sở hữu sức mạnh để viết lại số phận của chính mình. Điều bạn cần không phải là tái sinh, mà là khám phá lại chính mình để nhận ra bạn bất khả chiến bại đến nhường nào”.

Video của cô gái nhanh chóng thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng mạng. Nhiều người bày tỏ sự xúc động với câu chuyện của cô gái và cách mà DeepSeek phản hồi. Một số cư dân mạng bình luận, chia sẻ cảm xúc của mình: “Xem mà khóc”, “Nó có thể chữa lành tâm hồn đang lạc lối”, “Gần đây, tôi thường xuyên rơi nước mắt vì những câu trả lời của AI”...

Và AI không thể thay thế cảm xúc, thấu cảm từ cuộc đời

Hải Minh (Đà Nẵng) cho biết, mình có những ngày căng thẳng đến mức không thể chia sẻ với bất kỳ ai và chỉ muốn tìm đến Psychologist: “Đôi khi, thật tuyệt khi trút hết cảm xúc ra trước một thứ gì đó giống con người nhưng không phải người thật. Nó không phán xét, không chỉ trích, chỉ lắng nghe và phản hồi”. Tuy nhiên, Minh cho rằng đôi khi chatbot này không hiểu hết toàn bộ cảm xúc của mình: “Có những lúc AI đưa ra lời khuyên khá hời hợt, điều này khiến mình nhận ra rằng AI không thể thay thế những công việc hoàn toàn dành cho con người”.

Theo Trần Đặng Kim Nguyên, đồng sáng lập Thinkmay, starup về công nghệ cho thuê máy tính ảo thì hiện nay, các ứng dụng AI, đặc biệt là ChatGPT đã trở thành công cụ phổ biến trong việc tâm sự và hỗ trợ tinh thần. Với khả năng nhận diện và phản hồi bằng giọng nói, ChatGPT phù hợp để chia sẻ những tâm tư hằng ngày. Được huấn luyện trên bộ dữ liệu đa dạng, ứng dụng này có thể đáp ứng nhu cầu giao tiếp tức thì, không phán xét và tạo cảm giác an toàn cho người dùng. Bên cạnh ChatGPT còn có rất nhiều ứng dụng khác được tạo riêng cho nhu cầu tâm sự, tham vấn tâm lý như: Replika, Character AI, Woebot, Youper…

Cũng theo anh Nguyên, việc sử dụng AI để tâm sự được người dùng, đặc biệt là gen Z ưa chuộng bởi tính tiện lợi, chi phí thấp và khả năng phản hồi nhanh chóng. Trong bối cảnh thời gian và ngân sách dành cho các dịch vụ tham vấn tâm lý còn hạn chế, AI đã trở thành một giải pháp hữu ích. Điều đáng nói, cần nhìn nhận rõ giới hạn của các ứng dụng AI, vì không có khả năng tư duy mà chỉ dựa vào dữ liệu và thuật toán thống kê để tạo phản hồi. Điều này dẫn đến những câu trả lời mang tính thiên vị hoặc không phù hợp, trong một số trường hợp nghiêm trọng có thể đưa ra lời khuyên sai. Đặc biệt, AI có xu hướng “nói điều bạn muốn nghe” hơn là “điều bạn cần nghe”, điều này có thể gây nghiện và dẫn đến sự phụ thuộc. Nếu người dùng lệ thuộc quá mức vào các ứng dụng này, họ có nguy cơ xa rời thế giới thực, giảm khả năng giao tiếp xã hội và làm trầm trọng thêm các vấn đề tâm lý.

Ở góc độ khác, Tiến sĩ ngành Phát triển bền vững Phạm Tâm Long chia sẻ: “Tôi yêu cầu ChatGPT trả lời các câu hỏi, cả nghiêm túc lẫn bông đùa và tương tác qua lại để kiểm tra khả năng học của nó. Những câu hỏi nghiêm túc và rõ ràng thì ChatGPT trả lời rất tốt. Còn các câu bông đùa hoặc có ẩn ý thì chatbot này không hiểu và trả lời... lung tung... Nếu trí tuệ tự nhiên của con người một ngày nào đó có thể sẽ thua trong việc cạnh tranh với trí tuệ nhân tạo của các cỗ máy, thì ý thức về bản thân, cảm xúc và tình yêu thương sẽ là những lĩnh vực mà các cỗ máy này khó lòng chạm đến.

Bên cạnh nhận thức có tính trí tuệ, con người còn có cảm thức về đạo đức, thẩm mỹ và sự hài hòa. Cuối cùng, trước sự ra đời của các hệ thống AI đang len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống, điều quan trọng là ý thức mạnh mẽ và rõ ràng về việc “mình làm chủ nó thay vì để nó làm chủ mình”...

Và thực tế, có những người trong rất nhiều bối rối, khi đặt câu hỏi, tôi cần làm gì bây giờ, AI sẽ trả lời: “Bạn hãy hỏi chính lòng mình”... Câu trả lời này sẽ được lặp lại trong những lần tiếp theo. Và bạn sẽ hiểu, cỗ máy trí tuệ chẳng thể là một cái nắm tay, những ánh nhìn tha thiết của bạn bè, người thân trong cuộc đời thực...