 |
| Ảnh minh họa |
Thừa mà thiếu?
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) nguồn cung muối năm 2011 lên tới 1.462.000 tấn, trong khi tổng nhu cầu muối cả nước vào khoảng 1.350.000 tấn. Như vậy, muối cho công nghiệp hóa chất, bảo quản chế biến, tiêu dùng hàng ngày hoàn toàn đáp ứng được.
Tuy nhiên, năm 2011 Bộ Công Thương lại cho phép các doanh nghiệp nhập khẩu muối. Cụ thể, Thông tư số 45/2010/TT - BCT quy định hạn ngạch thuế quan nhập khẩu muối 2011 với số lượng 100.000 tấn muối công nghiệp và 2.000 tấn muối tinh khiết dùng trong y tế. Hạn ngạch này được phân làm 2 đợt: đầu năm 2011 nhập khoảng 50.000 tấn muối công nghiệp và đã phân cho 03 đơn vị sản xuất xút-clo, 50% số lượng còn lại sẽ nhập vào cuối năm.
Đáp lại, ngày 14/6/2011, Bộ NN & PTNT đã có công văn số 1635/BNN-CB đề nghị Bộ Công Thương chưa phân giao đợt 2 lượng hạn ngạch nhập khẩu muối còn lại (50.000 tấn) cho doanh nghiệp. Lý do là năm 2011 cung vượt cầu tới 112.000 tấn, số liệu cung - cầu như đã nêu trên. Hiện nay, lượng muối tồn dư cả nước còn khoảng 234.767 tấn.
Trong khi đó, từ phía doanh nghiệp, ông Lê Văn Hùng - Tổng giám đốc Công ty TNHH một thành viên Hóa chất Cơ bản Miền Nam - cho biết: Với công suất 30.000 tấn xút-clo/năm, mỗi năm công ty của ông cần khoảng 70.000 tấn muối công nghiệp để sản xuất. Năm ngoái, công ty được cấp hạn ngạch xấp xỉ 60.000 tấn muối, còn 10.000 tấn phải tự mua thêm mới đủ cho sản xuất. Năm 2011 này, công ty mới được cấp hạn ngạch 22.500 tấn muối. Vì vậy, công ty đã ngừng kế hoạch nâng cấp dây chuyền từ 30.000 tấn xút-clo/năm của hiện tại lên 50.000 tấn/năm. Nếu việc cấp hạn ngạch để nhập muối bị dừng lại thì có khả năng công ty sẽ phải dừng dây chuyền sản xuất.
Cùng cảnh, ông Đào Quang Tuyến - Giám đốc Công ty cổ phần Hóa chất Việt Trì cũng cho biết: Năm 2011, Công ty Hóa chất Việt Trì cần 22.000 tấn muối công nghiệp nhưng mới được cấp hạn ngạch là 7.500 tấn, chỉ đủ 1/3 cho nhu cầu.
Tìm “tiếng nói chung”
Tại sao Bộ NN & PTNT nói thừa, các doanh nghiệp sản xuất hóa chất lại kêu thiếu muối và vẫn đề nghị Bộ Công Thương tiếp tục cho nhập khẩu muối? Lý giải điều này, ông Phùng Hà - Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) cho rằng, yêu cầu chất lượng của muối dùng trong công nghiệp và y tế rất khắt khe. Thực tế, muối chất lượng cao cũng được hình thành trên cơ sở muối nông nghiệp nhưng được chế biến theo quy mô công nghiệp để cho ra sản phẩm muối ít tạp chất và độ khô đảm bảo yêu cầu.
Trong khi ở Việt Nam, khí hậu mưa gió thất thường, nghề muối lại chủ yếu sản xuất thủ công nên sản lượng muối không ổn định, hạt muối làm ra thường lẫn nhiều tạp chất và không đạt được độ khô cần thiết. Vì vậy, nhiều năm nay vẫn tồn tại tình trạng muối ăn thì thừa nhưng muối chất lượng cao cho sản xuất hóa chất lại thiếu. Vì vậy, Bộ Công Thương vẫn phải cấp hạn ngạch thuế quan cho doanh nghiệp có nhu cầu nhập khẩu muối chất lượng cao.
Đó là cách giải thích quá dễ dàng trên cơ sở lợi ích của nhóm các doanh nghiệp hóa dược. Tuy nhiên, nếu xét đến đời sống của hàng vạn diêm dân trong nước và chủ trương hạn chế nhập siêu, rõ ràng cách xử sự của Bộ NN & PTNT là đáng được cân nhắc. Một số ý kiến đã lật lại vấn đề: Không hiểu các doanh nghiệp hóa dược nội địa sẽ hành xử thế nếu có đề xuất: cần khuyến khích nhập khẩu sản phẩm hóa dược nước ngoài vì sản phẩm cùng loại trong nước chất lượng thua kém?
Cho nên, để giải quyết bài toán cung cầu ngành muối, hai bộ cần tìm được “tiếng nói chung”.
Mai Hoa
