Em là gái ở tỉnh lên Hà Nội học cao đẳng. Gia đình em hoàn cảnh kinh tế bình thường, bố mẹ ly hôn từ lúc em còn nhỏ. Mẹ em bán hàng tạp hóa ngoài chợ nuôi hai chị em ăn học. Bản thân em cũng không có gì nổi bật bởi vậy khi anh theo đuổi, tán tỉnh em đã năm lần bảy lượt từ chối.
Em từ chối không phải là "làm cao" hay không có tình cảm gì với anh. Trái lại ngay từ lần đầu gặp anh tại một lần đi uống cà phê chung với bạn em đã ấn tượng trước một con người vô tư, hoạt bát và rất thân thiện.
Qua bạn bè em được biết, anh là trai Hà Nội học hành khá ổn và gia đình anh thuộc hàng khá giả. Ba mẹ anh kinh doanh nhà hàng ăn uống, ngoài 3 nhà hàng ở các con phố lớn, nhà anh còn có công ty cung cấp thực phẩm cũng rất nổi tiếng. Dòng họ anh cũng nhiều người thành đạt, có chức vị lớn. Anh và em khác nhau một trời một vực. Nhưng rồi tình cảm không thắng nổi lý trí. Sau nửa năm theo đuổi em gật đầu khi anh ngỏ lời không biết lần thứ bao nhiêu.
Dù yêu anh nhưng trong lòng em lúc nào cũng có mặc cảm mình đang "leo cao". Em thường tự hỏi, anh có thể yêu em nhưng gia đình anh liệu có chấp nhận? Những lo lắng của em quả không sai. Ngày em gặp họ em đã được biết đến cảnh: "Ăn cơm nhà giàu không dễ nuốt".
Hôm đó gia đình anh có chuyện vui khi cô em gái đi du học ở Mỹ về thăm nhà. Bố mẹ anh làm mấy mâm cơm mời họ hàng, người thân đến liên hoan. Anh thuyết phục rất nhiều nên em mới dám đến.
Cả tối hôm trước em đã phải suy nghĩ mua gì làm quà? Ăn mặc thế nào cho lịch sự, phù hợp? Nói gì cho dễ nghe? Nhưng mọi tính toán, lo lắng của em cũng bằng thừa khi mẹ anh ngay từ đầu đã không ưa em.
Biết người Hà Nội rất thích ăn rau sạch. Em mang biếu nhà anh một ít rau cùng quả sạch trong vườn ở quê em nhưng vừa nghe em giới thiệu chưa dứt câu mẹ anh đã thủng thẳng đáp: "Ai chả biết ở quê giờ nhà nào cũng có 2 mảnh ruộng. Phần để nhà ăn thì giữ sạch sẽ phần đem bán, đem cho thì phun thuốc vô tội vạ. Ăn ở thất đức đến thế là cùng".
Nghe mẹ anh nói em bần thần cả người. Anh thì vội vã đỡ lời: "Mẹ cái gì cũng sạch sẽ thái quá, nhìn đâu cũng nghi ngờ được".
Nhưng đây chưa phải là tất cả. Lúc họ hàng anh chưa đến em có xuống bếp phụ bác nấu cơm. Bác nói luôn: "Nhà này có giúp việc không phải vất vả như người ở quê". Dù mẹ anh có nói thế em vẫn thoăn thoát lấy mớ rau ra nhặt. Thấy em làm bác cũng ngồi xuống nhưng mục đích là để "phỏng vấn" em. Không ngần ngại mẹ anh hỏi luôn một tràng học trường nào? bố mẹ làm gì?
Mẹ anh hỏi rất kỹ. Ví dụ về nhà cửa thì bác hỏi luôn: "Nhà cháu có ở mặt đường không hay trong ngõ?". Em trả lời: "Nhà cháu ở mặt đường ạ". Thì bác lại bảo: "À mà ở quê thì mặt đường với chả trong ngõ thì khác gì nhau".
Về chuyện học hành của em (em học nghành điều dưỡng) mẹ anh hỏi luôn: "Học lực thế nào? Ra trường đã có chỗ sẵn chưa?". Em nói thật là em học chỉ mức khá và gia đình không có ai làm trong nghành y. Nói đến đây giọng mẹ anh có vẻ chán nản: "Ôi giời, học chỉ mức khá lại không quen biết, quan hệ thì ra trường thất nghiệp dài dài. Thằng T. (người yêu em) học ĐH y chính quy mà phải có bác làm PGĐ Bệnh viện A (em xin giấu tên) thì nhà tôi mới yên tâm đây này".
Đến lúc hỏi về bố mẹ em, bác gái cứ nhất quyết hỏi bằng được tại sao nhà em mỗi người một nơi. Biết trước sau gì cũng không giấu được nên em cũng thành thật trả lời chuyện bố mẹ em đã ly hôn từ lâu. Nghe xong câu này mặt bác sa sầm lại. Mẹ anh bỏ em lại với mớ rau đi thẳng lên nhà.
Em buồn vô cùng, chỉ muốn đứng lên chào rồi chạy ra khỏi nhà anh nhưng lý trí bảo em phải cố gắng bình tĩnh. Lát sau khi em ở dưới bếp thì họ hàng anh đến. Nhìn thấy bóng em thấp thoáng mấy cô của anh đã thì thầm hỏi.
Em không biết mẹ anh nói chuyện với họ hàng to tiếng như vậy là do vô tình hay cố ý để em nghe thấy, nhưng từng câu từng chữ không khác gì dao cứa vào lòng người. Mẹ anh bảo: "Nghe học y tưởng là học nghành gì có giá ai ngờ học nghề osin trong bệnh viện các cô ạ. Nghề đấy chỉ có đổ bô, thây đồ, lau rửa...cho người ta chứ đời nào đụng được đến cái dao, cái kéo. Thằng T. nhà này đúng là học lắm ngu người. Trai Hà Nội, nhà cao cửa rộng mà không biết chọn con bé nào gần nhà, có nghề ổn định lại đâm đầu về quê yêu đương vớ vẩn...".
Mẹ anh còn nói nhiều em nghe mà lặng cả người. Sau đó đến bữa cơm, dọn dẹp bát đĩa, hát hò tại gia...bất cứ lúc nào bác cũng có cơ hội để chì chiết chuyện nhà quê, không có quan hệ, bố mẹ ly hôn của em. Người yêu em thì vô tư ăn xong uống say rồi lên tầng nằm ngủ. Em đã chịu đựng để giữ hòa khí nhưng khi ra khỏi ngôi nhà đó em chỉ muốn buông xuôi.
Em không trách anh bất cứ điều gì, em cũng không có quyền gì trách mẹ anh bởi nuôi được người con ưu tú như anh mẹ anh có quyền được chọn cô con dâu danh giá tương xứng. Nhưng em sợ tình yêu em không đủ lớn để có thể hằng ngày sống cùng sự khinh khỉnh, miệt thị của người mà sau này em phải gọi bằng một từ rất thiêng liêng là "mẹ".
