Khó nhận diện tham nhũng trong tặng và nhận quà

Ông Đinh Văn Minh.
Ông Đinh Văn Minh.
(PLVN) - Cho rằng “việc tặng quà và nhận quà không phải là vấn đề xấu”, nhưng theo TS. Đinh Văn Minh, Viện trưởng Viện Khoa học chiến lược Thanh tra (Thanh tra Chính phủ), khó khăn nhất mà chúng ta cần phải điều chỉnh là việc lợi dụng tặng quà và nhận quà để đưa - nhận hối lộ.

Nhiều vấn đề cần làm rõ

Hôm qua (27/3), tại Hà Nội, Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) phối hợp với Thanh tra Chính phủ tổ chức hội thảo tham vấn dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Phòng chống tham nhũng 2018. Hội thảo đã nhận được nhiều ý kiến từ các đại biểu đến từ các bộ, ngành địa phương và các tổ chức quốc tế, trong đó nội dung được các đại biểu quan tâm thảo luận là những quy định về nhận và tặng quà, kiểm soát xung đột lợi ích và hành vi tham nhũng trong khu vực tư... 

“Đây là vấn đề rất khó. Thanh tra Chính phủ cũng phải lắng nghe, tiếp thu ý kiến để khi áp dụng các điều khoản trong nghị định đưa ra có hiệu quả nhất. Nếu nghị định này bám sát thực tiễn, có căn cứ thì việc triển khai sau này rất hiệu quả”,  ông Trần Ngọc Liêm, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết.

Đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong công tác phòng chống tham nhũng (PCTN), bà Akiko Fujii, Phó trưởng Đại diện thường trú UNDP Việt Nam cho rằng, một trong những điểm mới trong Luật PCTN năm 2018 là việc mở rộng phạm vi PCTN ra khu vực tư nhân. “Tất cả những nỗ lực này thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc thực hiện Mục tiêu 16 của Chương trình nghị sự 2030 vì Mục tiêu Phát triển bền vững, trong đó ‘Giảm đáng kể tham nhũng và hối lộ dưới mọi hình thức’ là một trong những chỉ số chính” - bà Akiko Fujii nhận định.

Tại hội thảo, một số ý kiến cũng cho rằng, trong PCTN khu vực nhà nước, Luật đã đưa ra 12 hành vi tham nhũng, nhưng trong khu vực ngoài nhà nước thì phòng chống cái gì? Do đó văn bản Luật phải liệt kê hành vi tham nhũng ngoài khu vực công để thuận tiện trong áp dụng. Bên cạnh đó, Việt Nam có rất nhiều cơ quan có trách nhiệm trong PCTN, nhưng hàng năm chúng ta có đánh giá việc phối kết hợp giữa các bộ, ngành, cơ quan với nhau trong việc PCTN hay không, đây có được coi là tiêu chí đánh giá công tác PCTN? 

Liên quan đến chủ thể PCTN là đối tượng khu vực ngoài nhà nước, ông Vũ Minh Lượng, Chánh Thanh tra tỉnh Nam Định cho rằng, khi đã đưa đối tượng này vào điều chỉnh thì phải được thanh tra theo định kỳ, theo kế hoạch đề ra.

Bởi theo quy định tại dự thảo nghị định thì việc ra quyết định thanh tra phải có một trong các căn cứ: Có dấu hiệu thực hiện không đúng quy định về các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, bao gồm: không ban hành quy định; không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ các biện pháp theo quy định; có thực hiện nhưng không kiểm tra, giám sát việc thực hiện theo quy định...

Nếu theo quy định trên thì phải đợi khi có dấu hiệu vi phạm mới được thanh tra, trong khi không phải lúc nào cơ quan nhà nước cũng có thể biết được doanh nghiệp vi phạm để vào thanh tra. “Đến lúc đó có thể chúng ta sẽ buông lỏng quản lý với khối này”, ông Lượng cho hay.

Ngoài ra, nhiều ý kiến khác cho rằng cần làm rõ khái niệm xung đột lợi ích là gì, tránh quy định chung chung. Phó Chánh Thanh tra tỉnh Hòa Bình Phạm Tiến Dũng lấy ví dụ bày tỏ băn khoăn đó là trường hợp bố làm Giám đốc Sở Tài chính, con làm Trưởng phòng Ngân sách thì có phải là xung đột lợi ích hay không? “Đã PCTN thì nên chăng quy định bố làm giám đốc sở thì con đi làm chỗ khác. Như vậy việc xung đột lợi ích mới giải quyết được”, ông Dũng nhấn mạnh.

Tài sản tham nhũng gồm cả vật chất, phi vật chất

Đối với quy định về nhận và tặng quà, theo quy định tại dự thảo Nghị định, cơ quan, tổ chức, đơn vị, người có chức vụ, quyền hạn chỉ được sử dụng tài chính công, tài sản công để làm quà tặng vì mục đích từ thiện, đối ngoại và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ cao cấp, người có công với cách mạng.

Việc tặng quà phải theo đúng quy định của pháp luật về chế độ, tiêu chuẩn, đối tượng. Trường hợp cơ quan, tổ chức, đơn vị khi nhận được quà tặng không đúng quy định thì phải từ chối; trường hợp không từ chối được thì phải giao lại quà tặng cho bộ phận chịu trách nhiệm quản lý quà tặng của cơ quan, đơn vị đó để xử lý theo quy định. 

Còn người có chức vụ, quyền hạn khi nhận được quà tặng không đúng quy định thì phải từ chối; trường hợp không từ chối được thì phải báo cáo Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị mình và nộp lại quà tặng cho cơ quan, tổ chức, đơn vị mình trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quà tặng...

Dù quy định khá rõ, tuy nhiên vẫn có ý kiến phân vân đối với quà tặng là khoản lợi ích về tinh thần thì người nhận phải xử lý ra sao do khoản lợi ích này khó quy đổi thành tiền hoặc một khoản vật chất cụ thể để từ chối. 

Cho rằng “việc tặng quà và nhận quà không phải là vấn đề xấu”, nhưng theo TS. Đinh Văn Minh, Viện trưởng Viện Khoa học chiến lược Thanh tra (Thanh tra Chính phủ), khó khăn nhất mà chúng ta cần phải điều chỉnh là việc lợi dụng tặng quà và nhận quà để đưa - nhận hối lộ.

“Tại các nước trên thế giới đơn giản hơn, vì họ có thể quy định rõ ràng, dứt khoát, thậm chí họ có thể cấm nhận và tặng quà. Còn ở Việt Nam có truyền thống tặng và nhận quà. Trong tất cả chuyện tặng - nhận quà, ngoài chuyện ơn nghĩa thể hiện tình cảm thì có chuyện người ta lợi dụng để đưa nhận hối lộ nên mình phải có quy định cụ thể”.

Cũng theo Viện trưởng Viện Khoa học chiến lược Thanh tra, bản thân mỗi cán bộ, công chức (CBCC) phải nhận thức được tính chất của quà như thế nào. Nếu món quà đó liên quan đến nhiệm vụ, chức trách của mình thì phải từ chối. Nhà nước sẽ có quy định để bản thân CBCC có thể nhận thức được điều đó để có cách ứng xử trong các trường hợp.

Trong trường hợp cụ thể đã xảy ra cần phải báo cáo như thế nào, quà nộp lại và xử lý ra sao? Đấy là điều mà pháp luật cần hướng tới. Nếu món quà đó là số tiền lớn mà chúng ta hay nói là “trên mức tình cảm” thì rõ ràng là câu chuyện nhận hối lộ. 

Theo ông Minh, tài sản dùng để đưa hối lộ hoặc tham nhũng hiện nay được quy định rất rộng, nó không chỉ là tài sản vật chất mà có thể là một chuyến du lịch, đi chữa bệnh, chơi golf, thậm chí nhận hối lộ tình dục... Nghĩa là những gì mang lại lợi ích cho ai đó một cách phi pháp dưới bất kỳ hình thức nào - dù là vật chất hoặc phi vật chất - đều có thể coi đó là hành vi tham nhũng.

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Tin cùng chuyên mục

Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh triển khai Đề án 06

Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh triển khai Đề án 06

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg về đẩy mạnh triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06) tại các bộ, ngành, địa phương năm 2025 và những năm tiếp theo.

Đọc thêm

Nền tảng cho sự phát triển

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) - Muốn thay đổi thực trạng nghiên cứu khoa học (NCKH) “cất tủ”, trước tiên chúng ta phải thay đổi về quan niệm, về quyết tâm. Cùng với những sự thay đổi trong cơ chế, chính sách của Đảng và Nhà nước theo hướng khuyến khích, tạo điều kiện cho nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KHCN,ĐMST&CĐS); nền KHCN của chúng ta nhất định sẽ có những bước tiến mới...

Toàn quân nỗ lực triển khai thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW

Thượng tướng Lê Huy Vịnh phát biểu chỉ đạo Tại Hội nghị báo cáo kết quả triển khai Nghị quyết 3488-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương, Kế hoạch số 536/KH-BQP của BQP diễn ra chiều 13/3. (Ảnh: Mạnh Hùng)
(PLVN) - Triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, thời gian qua, các cơ quan, đơn vị trong quân đội đã kịp thời triển khai xây dựng danh mục công nghệ chiến lược, sản phẩm công nghệ chiến lược; rà soát các “điểm nghẽn” về cơ chế, chính sách; việc chuyển đổi số, gửi, nhận, xử lý văn bản điện tử không có độ mật trên môi trường điện tử, sử dụng chữ ký số cá nhân đã có chuyển biến tích cực.

Dành ưu tiên cao nhất trong chuẩn bị Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Chủ tịch Quốc hội phát biểu bế mạc Phiên họp thứ 43. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) - Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan Quốc hội cần phải phối hợp chặt chẽ hơn nữa với Chính phủ, các Bộ, ngành; tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm, tập trung cao độ, nỗ lực hơn nữa và xác định dành ưu tiên cao nhất trong chuẩn bị Kỳ họp thứ 9 vào tháng 5 tới đây.

Đoàn kiểm tra số 1910 của Bộ Chính trị làm việc với Ban thường vụ Tỉnh ủy Bình Định

Đoàn kiểm tra số 1910 của Bộ Chính trị làm việc với Ban thường vụ Tỉnh ủy Bình Định
(PLVN) -  Tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Định, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn - Trưởng Đoàn kiểm tra số 1910 của Bộ Chính trị yêu cầu địa phương phải quán triệt và thực hiện tốt phương châm “Đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá”, trong đó tiếp tục bám sát 5 trụ cột tăng trưởng và 3 đột phá chiến lược

Việt Nam và Singapore cần nâng cao chất lượng hợp tác

Tổng Bí thư Tô Lâm chứng kiến trao văn kiện hợp tác giữa các doanh nghiệp hai nước. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) -  Chiều 13/3, Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã về đến sân bay Nội Bài (Hà Nội), kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Cộng hòa Singapore từ ngày 11 - 13/3, theo lời mời của Thủ tướng Cộng hòa Singapore, Tổng Thư ký đảng Hành động Nhân dân Singapore (PAP) Lawrence Wong.

Tạo cơ chế thúc đẩy học tập suốt đời

Tạo cơ chế thúc đẩy học tập suốt đời
(PLVN) -  Sáng qua (13/3), Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Tiểu ban Kinh tế - Xã hội Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng chủ trì Phiên họp thứ tư của Tiểu ban. Nhiều nội dung lớn, quan trọng, vĩ mô được thảo luận. Về bảo đảm tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội, Thủ tướng lưu ý đến vấn đề tạo cơ chế thúc đẩy học tập suốt đời.

Có cơ chế đặt hàng một số việc lớn cho các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu kết luận Phiên họp thứ tư của Tiểu ban Kinh tế-Xã hội Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
(PLVN) - Ngày 13/3, kết luận Phiên họp thứ tư của Tiểu ban Kinh tế - Xã hội Đại hội XIV của Đảng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Tiểu ban yêu cầu dự thảo Báo cáo kinh tế - xã hội phải có tầm nhìn xa, trông rộng, nghĩ sâu, làm lớn, vượt qua giới hạn của chính mình; liên thông với Báo cáo chính trị và các văn kiện khác; tiếp thu đầy đủ ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm trong các cuộc làm việc với các tiểu ban.

Đoàn kiểm tra của Bộ Chính trị thông qua kết quả kiểm tra với Tỉnh ủy Hà Tĩnh

Đoàn Kiểm tra của Bộ Chính trị làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh. Ảnh: PV
(PLVN) -  Sáng 13/3, Đoàn Kiểm tra số 1917-QĐNS/TW ngày 14/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư do ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương làm trưởng đoàn, đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh để thông qua báo cáo kết quả kiểm tra việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện một số nhiệm vụ công tác năm 2025.

Nhức nhối thực trạng mua bán công khai dữ liệu cá nhân

Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây đã họp cho ý kiến về dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. (Ảnh: Nghĩa Đức)
(PLVN) - Với tốc độ phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin vào các lĩnh vực của đời sống xã hội như hiện nay, dữ liệu cá nhân đang trở thành nguồn nguyên liệu cơ bản, ngày càng quan trọng, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, dữ liệu cá nhân đã trở thành mục tiêu của các tổ chức tội phạm công nghệ cao. Điều này đòi hỏi phải có cơ sở pháp lý cao nhằm bảo vệ nguồn dữ liệu quan trọng này và đây chính là căn cứ để xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.