Khó cưỡng chế thi hành nghĩa vụ buộc thực hiện công việc nhất định

(PLVN) - Biện pháp cưỡng chế thi hành nghĩa vụ buộc thực hiện công việc nhất định được áp dụng khi bản án, quyết định buộc người phải thi hành án phải thực hiện một công việc nhất định, ví dụ như: buộc tháo dỡ nhà xây dựng trái phép; ngăn chia ranh giới mặt đất; mở lối đi; cải chính tin tức sai sự thật...Tuy nhiên thực tiễn thi hành các loại việc này còn gặp nhiều vướng mắc.
 Theo quy định tại Điều 118 Luật Thi hành án dân sự sửa đổi bổ sung năm 2014 (Luật THADS) trường hợp thi hành nghĩa vụ phải thực hiện công việc nhất định theo bản án, quyết định mà người phải thi hành án không thực hiện thì chấp hành viên quyết định phạt tiền và ấn định thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày ra quyết định phạt tiền để người đó thực hiện nghĩa vụ thi hành án. Theo đó, nếu người phải thi hành án có điều kiện thi hành nhưng không tự nguyện thi hành thì chấp hành viên ra quyết định cưỡng chế thi hành nghĩa vụ buộc thực hiện công việc nhất định. Trường hợp người bị cưỡng chế không thực hiện, cơ quan thi hành án sẽ ra quyết định phạt tiền và ấn định thời gian 05 ngày làm việc để thực hiện nghĩa vụ, hết thời hạn đó sẽ giao cho người có điều kiện thực hiện hoặc chấp hành viên đề nghị cơ quan có thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hình sự về tội không chấp hành án.

Tuy nhiên, trong thực tiễn thủ tục xử phạt vi phạm hành chính đối với trường hợp này gặp rất nhiều vướng mắc. Theo quy định tại khoản 3 Điều 52 và khoản 4 Điều 68 Nghị định số 110/2013/NĐ-CP thì hành vi “Không thực hiện công việc phải làm, không chấm dứt thực hiện công việc không được làm theo bản án, quyết định” sẽ bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng và thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong trường hợp này là của Cục trưởng Cục THADS, Trưởng phòng Phòng thi hành án cấp quân khu. Chấp hành viên phải đề xuất Cục trưởng Cục THADS cấp tỉnh hoặc Trưởng phòng Phòng thi hành án cấp quân khu ra quyết định xử phạt. Đây là một trình tự chiếm rất nhiều thời gian tác nghiệp của chấp hành viên và kéo dài thời gian tổ chức thi hành án. 

Đa số quan điểm cho rằng, việc xử phạt hành chính và ấn định thời hạn để xử phạt hành chính đối với những trường hợp này là không cần thiết. Bởi vì, về nguyên tắc Bản án, quyết định của Toà án nhân dân có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành. Việc xử phạt vi phạm hành chính trong trường hợp này không mang lại hiệu quả răn đe mà còn làm kéo dài thêm thủ tục thi hành án. Mặt khác, việc thu các khoản tiền sau khi xử phạt vi phạm hành chính cũng là một vấn đề nan giản khi mà người phải thi hành án không tự nguyện chấp hành hoặc không có tài sản để thi hành án. Do đó đề nghị quy định nâng thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với Chấp hành viên để chấp hành viên chủ động xử phạt vi phạm hành chính trong những trường hợp này; hoặc xem xét bỏ thủ tục xử phạt vi phạm hành chính đối với việc thực hiện biện pháp cưỡng chế này để rút ngắn quá trình tổ chức thi hành án.

Theo Điều 118 Luật THADS, hết thời hạn đã ấn định mà người phải thi hành án không thực hiện nghĩa vụ thi hành án mà công việc đó có thể giao cho người khác thực hiện thay thì Chấp hành viên giao cho người có điều kiện thực hiện; chi phí thực hiện do người phải thi hành án chịu. Trường hợp công việc đó phải do chính người phải thi hành án thực hiện thì Chấp hành viên đề nghị cơ quan có thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hình sự về tội không chấp hành án theo Điều 380 BLHS năm 2015.

Luật THADS và các văn bản hướng dẫn thi hành chưa có quy định cụ thể về các loại văn bản cần phải chuyển giao cho cơ quan Công an trong quá trình đề nghị truy cứu trách nhiệm hình sự. Điều này dẫn đến việc áp dụng pháp luật tại mỗi nơi lại khác nhau. Do đó pháp luật THADS cần có hướng dẫn cụ thể hơn về thủ tục đề nghị cơ quan có thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phải thi hành án trong những trường hợp này (các loại văn bản mà cơ quan THADS cần chuyển giao đến cơ quan có thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hình sự)  để các cơ quan THADS thống nhất thực hiện trong việc thi hành án cưỡng chế buộc thực hiện công việc nhất định nói riêng và các việc thi hành án liên quan đến truy cứu trách nhiệm hình sự nói chung.

Trên thực tế, việc đề nghị cơ quan có thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hình sự về tội không chấp hành án đối với người phải thi hành án vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Chấp hành viên phải thực hiện rất nhiều thủ tục để lập hồ sơ đề nghị truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng chưa chắc được cơ quan Công an, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp thống nhất giải quyết. Do đó, cần phải quan tâm hơn nữa đến việc phối hợp giữa cơ quan Công an với cơ quan THADS  trong việc điều tra, truy tố các tội phạm trong hoạt động THADS, nhất là trong bối cảnh Bộ luật Hình sự năm 2015 đã có những sửa đổi bổ sung rất quan trọng về các tội phạm trong hoạt động THADS.

Đọc thêm

Quy định chặt chẽ hơn điều kiện miễn đào tạo nghề Luật sư

Quy định chặt chẽ hơn điều kiện miễn đào tạo nghề Luật sư
(PLVN) -Xây dựng Luật thay thế Luật Luật sư số 65/2006/QH11 ngày 29/6/2006 của Quốc hội (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 20/2012/QH13 ngày 20/11/2012 của Quốc hội) Bộ Tư pháp cho biết sẽ quy định chặt chẽ hơn về điều kiện miễn đào tạo nghề, miễn giảm thời gian tập sự hành nghề luật sư

Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Lực làm việc với Cục THADS Thành phố Hồ Chí Minh

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Văn Lực
(PLVN) -Chiều ngày 12.4, tại Cục Thi hành án dân sự (THADS) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Văn Lực đã có buổi làm việc với Cục THADS TP.HCM về tình hình thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác THADS, THAHC 06 tháng đầu năm và kết quả tổ chức thực hiện Công văn số 693-CV/BCSĐ ngày 11/01/2024 của Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp.

Ghi nhận nhiều ý kiến thực tiễn, có giá trị cao nhằm hoàn chỉnh Dự thảo Luật Đấu giá tài sản sửa đổi

Toàn cảnh Hội thảo lấy ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản
(PLVN) -  Ngày 11/4, tại TP Hồ Chí Minh, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã tổ chức Hội thảo lấy ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản. Hội thảo do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Minh Sơn chủ trì.

Sớm xây dựng Đề án “Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức tình hình thi hành pháp luật giai đoạn 2025 – 2030”

Toàn cảnh hội thảo
(PLVN) - Ngày 10/4, tại TP Hồ Chí Minh, trong khuôn khổ chương trình hợp tác về tư pháp và pháp luật năm 2024, Bộ Tư pháp và Dự án Tăng cường Pháp luật và Tư pháp tại Việt Nam (EU JULE), hợp phần UNDP tổ chức Hội thảo “Triển khai công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật”.

Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức “Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024”

Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức “Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024”
(PLVN) - Ngày 10/4, Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức chương trình “Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024”. Đây là hoạt động nhằm duy trì, phát triển văn hoá đọc trong cộng đồng cũng như xây dựng, hình thành văn hoá đọc trong Trường Đại học Luật Hà Nội nói riêng và TP Hà Nội nói chung; giới thiệu đến bạn đọc những cuốn sách, những tác phẩm hay và có ý nghĩa…

Hệ thống Thi hành án dân sự: Tăng cường giải pháp trong công tác cán bộ

Hệ thống Thi hành án dân sự: Tăng cường giải pháp trong công tác cán bộ
(PLVN) - Ngày 10/4, Thứ trưởng Mai Lương Khôi đã chủ trì Hội nghị sơ kết công tác thi hành án dân sự (THADS), thi hành án hành chính (THAHC) 6 tháng đầu năm 2024. Tổng Cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Quang Thái, các Phó Tổng Cục trưởng, lãnh đạo cấp Vụ thuộc Tổng Cục, đại diện các cơ quan, đơn vị có liên quan trong và ngoài Bộ cùng dự.