Sau khi “xâm thực” khá thành công vào giới nhân viên văn phòng, nghề bán hàng đa cấp (BHĐC) đang có dấu hiệu mở hướng sáng chiêu dụ cả giới sinh viên. Không ít bạn trẻ chân ướt chân ráo từ quê lên thành phố theo học bi choáng ngợp bởi những lời rủ rê đường mật đã lao vào vòng xoáy, nhiều người trong số họ đến khi “tỉnh” ra thì đã phải trả những cái giá rất đắt, không chỉ quàng thêm nợ nần mà còn ảnh hưởng đến cả chuyện học hành
Sinh viên kiêm “chuyên viên kinh doanh”
Phòng trọ của bạn Nguyễn Diệu Kiều Trang, sinh viên năm 2 trường Cao đẳng công nghệ kinh tế Hà Nội nằm sâu trong một ngõ nhỏ trên đường Nguyễn Trãi (Thanh Xuân, Hà Nội). Đồ đạc trong căn phòng rộng chưa đầy 10m² khá sơ sài, nhưng thật bất ngờ, gắn bên bàn học lại nổi bật một chiếc máy lọc nước tiền triệu. Trang tâm sự, đây là sản phẩm của một lần Trang bị chèo kéo tham vào mạng lưới BHĐC của công ty Thiên Ngọc Minh Uy, chi nhánh Hà Đông – Hà Nội.
 |
| Phòng trọ Trang đơn giản nhưng nổi bật chiếc máy lọc nước tiền triệu gắn vào bàn học |
“Năm nhất, đứa bạn thân cấp hai rủ em đi làm thêm. Nó đưa em đến công ty Thiên Ngọc Minh Uy và bảo đây là cơ hội tốt để có nhiều tiền. Sau khi nghe diễn thuyết, có mấy anh tự xưng là “tuyến trên” ra giới thiệu sản phẩm, làm quen và nói cho em nghe về những lợi ích “trên trời” do công ty mang lại. Nhưng, để có được những lợi ích đó, đầu tiên em phải trở thành người của công ty – rất đơn giản, chỉ cần mua một sản phẩm của công ty” – Trang kể về lai lịch chiếc máy lọc nước lạc lõng.
Cũng như Trang, rất nhiều bạn sinh viên đã bị bạn bè giới thiệu vào các công ty BHĐC khác nhau. Ngoài Thiên Ngọc Minh Uy, hàng loạt công ty BHĐC rộ lên như nấm sau mưa, kéo theo không ít sinh viên trở thành “chuyên viên kinh doanh” cấp 1. Với nhiều thời gian rảnh, cần tiền, và đặc biệt… dễ bị thuyết phục, sinh viên trở thành “mồi ngon” cho các anh chị “tuyến trên”.
Nhưng nếu đổ cho bị rủ rê hết thì cũng không hẳn, vì có những nhiều bạn vì cần một “nghề” làm thêm trang trải cuộc sống học hành mà tự mình tìm đến với các công ty BHĐC. Minh Phương, sinh viên năm thứ 3 trường Đại học Khoa học xã hội – Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) kể: “Tớ hay dùng mỹ phẩm nên làm chuyên viên kinh doanh luôn cho công ty Oriflame, giờ chuyển sang bán hàng cho Amway. Kiếm cũng được, nhưng hơi mệt một tý. Được cái mình cũng khéo mời nên được nhiều người mua”.
Không khó để nhận biết những sinh viên – “chuyên viên” này: đến đâu cũng thấy họ thậm thụt nhỏ to, giới thiệu hàng hóa này nọ. Trong lớp thì túm năm tụm ba bàn về điều kiện tham gia, những lợi ích khi là “thành viên chính thức”. Ra khỏi lớp thì các bạn lại say mê mời mọc bạn bè, kể cả những người vô tình họ quen trên xe bus cũng dễ bị mời. Vậy là các công ty “bất chiến tự nhiên thành” khi sử dụng được cả một mạng lưới sinh viên “dụ” sinh viên. “Với đà này, chẳng mấy chốc mà những sinh viên y dược, sinh viên báo chí, sinh viên sư phạm… đều trở thành “chuyên viên kinh doanh” hết ráo trước khi trở thành các kỹ sư, bác sĩ, nhà báo tương lai” – một bạn trẻ ngao ngán vì phải “chịu trận” nhiều lời mời.
Bi kịch “Vỡ mộng làm giàu”.
Điều kiện để được làm chuyên viên kinh doanh cấp 1 của công ty Thiên Ngọc Minh Uy, theo Trang, “cần phải mua 1 chiếc máy lọc nước với giá 4,5 triệu đồng hoặc một sản phẩm khác giá tương đương. Muốn thăng chức cao hơn, muốn lương cao hơn cần mời thật nhiều người mua hàng. Cứ mời được 3 người là được lên một cấp mới theo hình tháp tưởng tượng. Giá sản phẩm đắt khủng khiếp. Để có tiền mua máy, em phải đi vay khắp mọi người, phải ăn cơm với nước mắm suốt mấy tuần để có tiền trả bạn bè”.
Có nhiều bạn sinh viên sau khi nghe những lời đường mật của những tay “chuyên sinh ra để nói” trong công ty, đã tìm mọi cách vay tiền mua bằng được. Các “tuyến trên” còn sẵn lòng chở các em đi vay tiền khắp nơi mà “không tính công”. Mua xong, khi được những người bạn biết rõ về công ty ấy nói ra mới chết đứng.
Không phải bấm bụng xài máy lọc nước như Trang, nhưng ôm một đống hàng hóa của Amway mà chảng tiêu thụ được cho mấy ai, Minh Phương cũng phải khuân cả thùng hàng về quê gạ bán cho những người thân, họ hàng, với hi vọng mọi người nể mặt mà mua giúp cho mình.
Nhiều bạn sinh viên lỡ đi vào “con đường” này rồi mới méo mặt khóc than. Minh Thu, sinh viên trường Đại học Khoa học xã hội – Nhân văn vay tiền bạn mua máy nhưng không mời bán được cho ai, ngày nào bạn bè cũng réo đòi tiền. Trang thì sau khi mời được 4 bạn mua máy, gỡ hòa vốn liền “chạy mất dép” vì cảm thấy mệt mỏi, học hành bị bỏ bê. Có những người còn bị mất hết các mối quan hệ bạn bè tốt đẹp vì cứ nài nỉ bạn bè mua hàng hòng được lên chức, có thêm tiền…
Biết là sinh viên đi làm thêm để giúp đỡ bố mẹ phần nào, nhưng làm gì, làm như thế nào thì cần phải cân nhắc kỹ, kẻo “tiền mất tật mang”, học hành bê trễ….
Tố Uyên
