Công bố những tài liệu mật mới của Mỹ về nhà tù ở Guantanamo (trên lãnh thổ Cuba) là cú đòn mới của trang Wikileaks. Những tài liệu này không chỉ gợi nhớ lại một trong những cam kết tranh cử tổng thống mà đương kim Tổng thống Mỹ Barack Obama đã không thực hiện được và không còn theo đuổi thực hiện nữa, mà còn đưa lại bằng chứng về chính sách bất chấp luật pháp quốc tế của Chính phủ Mỹ.
Hàng rào bằng lưới sắt của nhà tù Guantanamo.
Bắt nhiều người và giam giữ họ suốt thời gian dài, dùng cực hình và nhục hình tra tấn và bức cung họ mà không đưa họ ra xét xử cũng như không dành cho họ bất cứ quyền chính đáng nào được pháp luật quốc tế bảo hộ, trong số đó đại bộ phận là người vô tội – đó là bức tranh về thực trạng ở nhà tù Guantanamo mà những thông tin do Wikileaks mới công bố đã xác nhận.
Thật ra thì dư luận quốc tế và không ít tổ chức nhân quyền trên thế giới đã lên tiếng từ lâu, đề cập đến tình trạng vi phạm nhân quyền nghiêm trọng của Mỹ ở nhà giam này. Vì thế mà đây là một trong những lý do khiến hình ảnh của nước Mỹ ở bên ngoài bị xấu đi đáng kể. Và cũng vì vậy mà cam kết đóng cửa trại giam này chậm nhất cho tới tháng 1/2010 là một trong những con bài tranh cử rất sáng giá của ông Obama trong cuộc vận động tranh cử tổng thống năm 2007/2008.
Luật pháp quốc tế như đang được vận dụng hiện tại trong quan hệ song phương cũng như đa phương giữa các quốc gia trên thế giới là kết quả của diễn biến lịch sử suốt thời gian dài. Nó được công nhận là nền tảng và khuôn khổ của quan hệ quốc tế, để phân định và quy kết trách nhiệm cũng như quyền lợi của các quốc gia. Nhưng sự tồn tại của nhà giam và những gì được Mỹ vận dụng ở đây là bằng chứng cho thấy luật pháp quốc tế bị bất chấp, đạo lý bị vứt bỏ và nhân phẩm con người bị chà đạp. Mỹ vốn là một trong những quốc gia thường lớn tiếng nhất sử dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền vào các mục tiêu chính trị để áp đặt tiêu chuẩn ở các nơi khác trên thế giới trong khi không chỉ vi phạm, mà còn chủ ý vi phạm nhân quyền và bất chấp luật pháp quốc tế ở ngay trong căn cứ quân sự của Mỹ.
Nhà giam ở Guantanamo và những vi phạm nhân quyền của Mỹ ở đây là bằng chứng rõ nét nhất về thực chất chính sách của Mỹ là chỉ lợi dụng các tiêu chuẩn và giá trị về dân chủ và nhân quyền khi có lợi cho Mỹ, còn sẽ bất chất tất cả khi việc tôn trọng và vận dụng chính những tiêu chuẩn và giá trị ấy bất lợi đối với Mỹ. Tính công bằng và minh bạch vốn là tiêu chí của pháp luật sẽ chẳng có tác dụng thực tế gì nếu pháp luật không được tôn trọng và thực hiện.
Mạc Thầy
