Tuyến đường vận tải chiến lược của Trung ương
1C là mật danh của tuyến đường vận tải chiến lược của Trung ương chi viện hậu cần, lực lượng cho chiến trường Tây Nam Bộ; đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Khu ủy Khu IX và các tỉnh ủy những nơi tuyến đường đi qua như Tây Ninh, Rạch Giá, An Giang, Cần Thơ, Cà Mau.
Tuyến đường 1C nối liền đường Trường Sơn với các tỉnh Tây Nam Bộ, bắt đầu tại Lò Gò, Sa Mát (Tây Ninh) chạy dọc biên giới Việt Nam - Campuchia về khu vực huyện Hà Tiên (nay là huyện Giang Thành), băng qua rừng tràm Hà Tiên, vượt kênh Vĩnh Tế, kênh Tám Ngàn, qua đường Cái Sắn... về Cái Nứa, Ba Đình (Vĩnh Bình, Vĩnh Thuận), nơi đóng căn cứ của Quân khu 9.
Trong suốt cuộc chiến tranh, Mỹ và Việt Nam Cộng hòa luôn tìm cách phong tỏa, triệt hạ tuyến vận tải này. Đối phương huy động lực lượng lớn các sư đoàn thiện chiến, tập trung nhiều binh lực, hỏa lực, kể cả B52 bắn phá, oanh tạc cả ngày lẫn đêm, nhất là ở hai bên bờ kênh Vĩnh Tế. Một lượng lớn bom đạn, kể cả chất độc hóa học... đã trút xuống, nhưng vẫn không xóa được tuyến vận tải này, không hủy diệt được sức sống của tuyến đường, không khuất phục được ý chí, nghị lực, sức chiến đấu bền bỉ của Quân giải phóng và TNXP.
Với vai trò là huyết mạch của cách mạng miền Tây, từ cuối năm 1967 - 1975 thông qua tuyến đường 1C lực lượng TNXP vận chuyển trên 13.000 tấn hàng quân sự và đưa đón trên 30.000 lượt cán bộ, cung cấp kịp thời cho chiến trường miền Tây, góp phần quan trọng làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, vùng Hà Tiên, Kiên Lương, Giang Thành là căn cứ địa cách mạng vững chắc, giữ vai trò đặc biệt quan trọng.
Đây cũng là nơi tiếp nhận, đùm bọc, che chở, bảo vệ an toàn cho các cán bộ, chiến sĩ, lực lượng TNXP làm nhiệm vụ an ninh biên giới, vận chuyển vũ khí, lương thực, thuốc men từ hậu phương miền Bắc chi viện và tăng cường cho chiến trường miền Nam nói chung, Kiên Giang nói riêng.
Có thể nói, căn cứ địa Giang Thành như một biểu tượng sáng ngời về ý chí, nghị lực của người dân Kiên Giang, là một trong những yếu tố quyết định và bảo đảm cho thắng lợi của quân và dân trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Công trình mang ý nghĩa chính trị, xã hội, nhân văn sâu sắc
Phó Thủ tướng cho biết, đến ngày 30/4/1975, trên tuyến đường 1C đã có hàng nghìn TNXP với tình yêu Tổ quốc và ý chí căm thù giặc, tình nguyện đem tuổi thanh xuân, dùng sức người vận chuyển hàng trăm nghìn tấn vũ khí, đạn dược, thuốc cứu thương, thuốc trị bệnh,... cho chiến trường Tây Nam Bộ.
Đồng thời, các anh, chị TNXP đã anh dũng chiến đấu, bảo vệ an toàn cho các cán bộ, bộ đội, văn công, thương binh, thực hiện lý tưởng cách mạng cao đẹp. Để giữ vững huyết mạch cho con đường 1C đã có biết bao người con thân yêu của quê hương, đất nước mãi mãi nằm lại mảnh đất thiêng liêng này.
"Sự hy sinh quên mình của các anh, các chị trên tuyến đường 1C huyền thoại đã thể hiện rõ phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, tô thắm lịch sử cách mạng vẻ vang của đất Kiên Giang anh hùng nói riêng, dân tộc Việt Nam nói chung", Phó Thủ tướng khẳng định.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Đảng, Nhà nước luôn quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt phong trào "Đền ơn đáp nghĩa", "Uống nước nhớ nguồn" bằng các cơ chế, chính sách cũng như các công trình, dự án cụ thể để tri ân các anh hùng, liệt sĩ, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến...
Do đó, đền thờ AHLS, LLVT và TNXP hi sinh trên tuyến đường 1C tại Giang Thành là công trình mang ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc, thể hiện tình cảm, lòng biết ơn to lớn của Đảng, Nhà nước và Nhân dân cả nước với các AHLS đã hi sinh trên tuyến đường 1C, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của Nhân dân cả nước, các cựu chiến binh, người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ khi đến Giang Thành.
Phó Thủ tướng tin tưởng tỉnh Kiên Giang sẽ làm tốt trách nhiệm quản lý, bảo quản, giữ gìn và phát huy giá trị của đền thờ, xem như đây là biểu trưng để giáo dục truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau; tạo điều kiện cho Nhân dân và du khách đến thắp hương tri ân các AHLS và TNXP đã anh dũng hi sinh trên tuyến đường 1C.
