Nôn nóng đào mộ để làm khu nghỉ dưỡng
Ngày 15/1/2015, UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành Quyết định số 85/QĐ-UBND về việc phê duyệt khu biệt thự sinh thái vườn đồi Thanh Trúc tại xã Phước Đồng, Nha Trang. Theo đó, quy mô dự án thực hiện trên diện tích 9,2ha. Dự án được quy hoạch là khu biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp. Dự án được Cty TNHH Thanh Trúc làm chủ đầu tư. Một phần đất thực hiện dự án chính là khu nghĩa địa Hòn Rớ 2 mà bao đời nay những người dân ở xã Phước Đồng vẫn an táng người thân ở đó.
Khi phê duyệt dự án, UBND tỉnh Khánh Hòa đã nhấn mạnh: Chủ đầu tư cùng UBND TP Nha Trang, xã Phước Đồng phải thống nhất được phương án di dời mộ, quy hoạch nơi chôn cất mới, rồi mới tiến hành di dời. Thế nhưng, vì quá nôn nóng xây khu nghỉ dưỡng nên sau vài lần thông báo qua loa trên báo, đài, chủ đầu tư (là Công ty Thanh Trúc) đã tức tốc thuê người đào bới hàng loạt ngôi mộ ở nghĩa trang này.
Nghẹn lòng với người đã khuất, ông Huỳnh Tấn Dũng kể: “Cha tôi là cụ Huỳnh Tưởng, là cán bộ lão thành cách mạng. Năm 1996 cha tôi mất, nghĩ đến công trạng và những hy sinh của cụ nên dòng tộc góp tiền xây một lăng mộ rất kiên cố, khang trang để những dịp lễ trọng đại con cháu quây quần lên tưởng nhớ cụ. Đúng ngày 27/7, họ hàng lên viếng thì thấy mộ bị phá tan tành. Những khối bê tông kiên cố đập nát, các bát nhang, lư thờ vứt vương vãi. Nhìn cảnh tượng này có ai mà không đau xót”.
Bà Lê Thị Nhu có chồng là thương binh mất cách đây gần 10 năm. Gia đình vun vén, thuê cả người thiết kế làm ngôi mộ hoành tráng nhưng đến cuối tháng 7/2016 cũng bị đào xới, đập tan nát, hài cốt bốc đi lúc nào không hay. Đau đớn hơn khi ở nghĩa trang Hòn Rớ 2 không chỉ có các ngôi mộ riêng lẻ mà nhiều khu mộ chung của dòng tộc cũng bị cày xới, san phẳng.
Ông Lê Văn Thương đớn đau: “Cả dòng tộc tôi cũng có công với cách mạng nên mới xin được một khoảnh đất trong nghĩa trang để làm nơi yên nghỉ chung. Thế mà giờ đây họ san phẳng hết. Những tấm bia được làm cầu kỳ theo ý tưởng của người chết trước lúc lâm chung cũng bị phá nát”.
Ông Nguyễn Văn Hưởng, Chủ tịch UBND xã Phước Đồng cho biết: Theo kiểm đếm, đến ngày 4/8 đã có trên 100 ngôi mộ bị di dời đi. Trước đó, chính quyền xã đã phát đi các thông báo về chủ trương di dời mộ đến các hộ dân và thông báo trên đài truyền thanh. Tuy nhiên, Cty Thanh Trúc đã không thỏa thuận và xin phép người dân trước khi đào mộ đưa đi nơi khác nên sự việc mới diễn biến phức tạp thế này.
Ông Hưởng cũng thừa nhận một phần trách nhiệm của mình trong việc thiếu giám sát việc đối thoại và thỏa thuận giữa chủ đầu tư và các hộ dân. Những người dân có mộ người thân bị đào phẫn nộ: “Dân nghèo chúng tôi cả ngày quần quật đi làm, có thời gian xem tivi, nghe đài đâu mà biết. Muốn đào bới và di dời mộ tổ tiên người ta, ít nhất phải thông báo cho người ta biết chứ”.
 |
| Hài cốt được mang xuống nghĩa trang phía Bắc Nha Trang an táng cẩu thả, sơ sài (ảnh chụp sáng 5/8) |
Phẫn nộ vì xem thường người đã khuất
Sau chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, bà Phạm Thị Ngọc Thanh, Giám đốc Cty Thanh Trúc cho biết: Trước khi cất bốc, di dời đã mời thầy cúng làm các nghi thức, khảo sát rõ ràng. Hài cốt chuyển đến nơi an táng mới là nghĩa trang phía Bắc Nha Trang được xây cất đàng hoàng, có người nhang khói, vệ sinh và chăm sóc mộ nên người dân cứ yên tâm. Hơn nữa, các mộ khi di dời và an táng đều được đánh số và kí hiệu. Đơn vị được bà Trúc ký hợp đồng thuê an táng hơn 100 ngôi mộ đã đào lên này là Cty Môi trường và Đô thị Nha Trang. Còn những người đào, phá và bốc mộ thì bà Trúc thuê ở chỗ khác.
Tuy nhiên, sáng ngày 5/8, có mặt tại khu an táng hơn 100 ngôi mộ này ở nghĩa trang phía Bắc Nha Trang, PV tận mắt chứng kiến và ghi nhận cảnh tượng diễn ra hoàn toàn trái ngược với những thông tin mà Cty Thanh Trúc nói với người dân cũng như báo cáo với các cấp chính quyền tỉnh Khánh Hòa.
Những ngôi mộ không được an táng cẩn thận, cũng không hề được xây kiên cố mà chỉ chôn xuống một hố đất rất nông, phủ lên trên một lớp đất cát sơ sài, không được nêm chặt. Khu mộ lại nằm trên triền đồi dốc, cây cối mọc hoang dại. Sau cơn mưa tầm tã đêm ngày 4/8, một số ngôi mộ bị trôi tuột cả lớp đất cát phủ lên trên. Hàng chục công nhân đang khẩn trương chở xi măng, cát lên đánh hồ để làm kiên cố lại hòng đối phó với các chỉ đạo của nhiều cấp chính quyền.
Những công nhân này cho biết, họ được chủ đầu tư dặn không được tiết lộ thông tin gì, chỉ lo bồi đắp và gia cố lại các ngôi mộ này cho chắc chắn, càng nhanh càng tốt. Phía Cty Môi trường và Đô thị Nha Trang cho rằng: Được thuê an táng, mức thỏa thuận tiền trên mỗi ngôi mộ với Cty Thanh Trúc đến đâu thì xây dựng đến đó thôi. Nói nôm na là họ chỉ làm thuê theo yêu cầu người khác.
Nhiều thân nhân có hài cốt bị di dời phẫn nộ cho biết: Thế này chẳng khác nào Cty Thanh Trúc nói láo với dân. Họ nói an táng kiên cố, có người chăm sóc, nhang khói các ngôi mộ nhưng chỉ thấy những vòm đất sơ sài, nếu không có tấm bia đánh số, nhìn vào cứ tưởng ụ mối.
Đại diện cho hàng chục hộ dân, ông Huỳnh Hữu Hùng cho biết: “Các ngôi mộ hài cốt bị đảo lộn tùng phèo hết. Mộ ông nội tôi do để lâu mới sang cốt nên cốt phân hủy, còn lại có tí xíu. Chỉ bỏ trong một cái hũ nhỏ là đủ vậy mà khi lên nghĩa trang phía Bắc Nha Trang lại thấy Cty Thanh Trúc chỉ vào ngôi mộ chứa 5 hũ hài cốt nói đó là hài cốt ông tôi. Xương cốt đâu mà lắm thế. Chả biết các hũ hài cốt đó là của ai”.
Bà Lê Thị Lưu cũng hoang mang cho biết: “Hài cốt bà nội tôi phân hủy, còn được một nhúm; vậy mà Cty Thanh Trúc lại đưa ra chiếc tiểu đầy xương cốt và nói đó là bà tôi. Chẳng biết đâu mà lần”. Nhiều người dân khác cũng bức xúc cho rằng Cty Thanh Trúc đã làm quá ẩu và xem thường những người đã khuất. Những người dân này yêu cầu phải giám định ADN toàn bộ hài cốt để có thể xác nhận đúng danh tính của từng ngôi mộ. Còn có một nỗi lo khác là Cty Thanh Trúc phá mộ, cất bốc vội vàng không biết có xảy ra tình trạng thiếu xương cốt hay không.
Trước những yêu cầu của người dân, Cty Thanh Trúc cho rằng, xét nghiệm ADN phức tạp nên phải có thời gian cân nhắc rồi mới trả lời. Ông Nguyễn Văn Thành và nhiều người dân khác cho biết: “Nhiều đêm nay khi biết hài cốt người thân bị âm thầm đưa đi, mộ lại bị đập tan, tôi không tài nào ngủ được. Chỉ mong các cấp chính quyền sớm làm rõ ràng trách nhiệm thuộc về ai. Chúng tôi hoàn toàn không phản đối chủ trương của tỉnh Khánh Hòa cho Cty Thanh Trúc làm khu nghỉ dưỡng ở nghĩa địa Hòn Rớ 2. Nhưng vấn đề mồ mả liên quan đến tâm linh, đến lòng thành kính với người đã khuất, phải hết sức thành kính, cẩn trọng, không thể tùy tiện nhấc chỗ này bỏ sang chỗ kia. Đặc biệt, trong thời gian sự việc chưa được làm sáng tỏ thì chủ đầu tư phải dừng thi công dự án, không thể vì lợi nhuận, vì mục tiêu kinh doanh du lịch mà cứ cái gì cũng làm ào ào được”.
