Khám, chữa bệnh từ xa - Bước tiến lớn của ngành Y tế

Một dịch vụ y tế của bệnh viện

Nhiều năm qua, ở tuyến dưới, vùng sâu, vùng xa có chất lượng dịch vụ y tế thấp hơn hẳn so với vùng kinh tế phát triển, khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao của người dân hạn chế, dẫn đến sự mất công bằng trong chăm sóc sức khỏe, người dân không tin tưởng chất lượng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh tuyến dưới.

Việc vượt tuyến khám bệnh, chữa bệnh xảy ra khá phổ biến, nhiều người bệnh đến cơ sở khám chữa bệnh tuyến Trung ương để khám, chữa các bệnh mà có thể được điều trị hiệu quả ngay ở tuyến tỉnh, tuyến huyện, gây quá tải tại các bệnh viện (BV) tuyến trên, đặc biệt là các BV tuyến Trung ương.

Trước thực trạng đó, việc phát triển mô hình khám, chữa bệnh từ xa đã được Bộ Y tế xây dựng nhằm đưa các kỹ thuật cao từ tuyến trên xuống tuyến dưới một cách dễ dàng, người dân được khám và điều trị chất lượng cao ngay tại chỗ. 

Theo đại diện Bộ Y tế, mục tiêu hướng tới của Đề án "Khám, chữa bệnh từ xa" giai đoạn 2020 – 2025 mà Bộ vừa phê duyệt, đó là mọi người dân đều được quản lý, tư vấn, khám bệnh, chữa bệnh, hỗ trợ chuyên môn của các bác sỹ từ tuyến xã đến tuyến Trung ương. Người dân được sử dụng dịch vụ y tế có chất lượng của tuyến trên ngay tại cơ sở y tế tuyến dưới.

Đồng thời, các cơ sở y tế được hỗ trợ chuyên môn thường kỳ và đột xuất từ các BV tuyến cuối dựa trên nền tảng công nghệ thông tin, góp phần phòng chống dịch bệnh, giảm quá tải BV tuyến trên, nâng cao chất lượng, hiệu quả khám, chữa bệnh và sự hài lòng của người dân.

Bác sĩ Trạm Y tế phường 16 quận Gò Vấp thăm hỏi từ xa một bệnh nhân cao tuổi.

Đề án sẽ bao gồm 5 mục tiêu cụ thể: Thứ nhất, xây dựng và phát triển mạng lưới BV tuyến trên gồm một số BV tuyến cuối và BV tuyến tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có đủ năng lực chuyên môn kỹ thuật và trang thiết bị để hỗ trợ cho BV tuyến dưới thực hiện khám, chữa bệnh từ xa.

Thứ 2, xây dựng và phát triển mạng lưới BV tuyến dưới gồm một số BV tuyến tỉnh, tuyến huyện, BV tư nhân thực hiện khám, chữa bệnh từ xa. Hiện có 24 BV tuyến trên sẽ tham gia hỗ trợ tuyến dưới như BV Bạch Mai; BV Hữu nghị Việt Đức; BV Đa khoa Trung ương Huế; BV Chợ Rẫy; BV Phụ sản Trung ương; BV Nhi Trung ương; BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương...

Thứ 3, thực hiện biện pháp giãn cách xã hội phòng, chống dịch bệnh, giảm tập trung đông người tại BV, giảm số lượng người dân phải đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Thứ 4, tăng cường tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng cho người dân ở vùng nông thôn, đặc biệt người dân vùng sâu, xa, khó khăn.

Cuối cùng, giảm chi phí khám, chữa bệnh, chi phí bảo hiểm y tế và chi phí từ tiền túi của người dân.

Việc thực hiện mô hình khám chữa bệnh từ xa sẽ có các nội dung cụ thể như: Tư vấn y tế từ xa (tele-health); hội chẩn tư vấn khám, chữa bệnh từ xa; hội chẩn tư vấn chẩn đoán hình ảnh từ xa; hội chẩn phẫu thuật từ xa; hội chẩn tư vấn huyết học, truyền máu, vi sinh, hóa sinh, miễn dịch, giải phẫu bệnh… Tập trung đầu tư vào các chuyên khoa có người bệnh sử dụng dịch vụ khám, chữa bệnh từ xa, đặc biệt các chuyên khoa có tình trạng quá tải như tim mạch, ngoại, sản, nhi, truyền nhiễm, ung bướu, huyết học truyền máu, các bệnh không lây nhiễm…

Kỳ vọng triển khai trên toàn quốc

Điều này được GS.TS Nguyễn Thanh Long, Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh tại cuộc họp mới đây về tiến độ triển khai Đề án khám, chữa bệnh từ xa và Hồ sơ sức khỏe điện tử với các BV, các đơn vị liên quan và các doanh nghiệp công nghệ thông tin.

Theo GS.TS Nguyễn Thanh Long, trước đây, việc hỗ trợ chuyên môn theo phương thức 1-1, tức là một tuyến trên hỗ trợ cho một tuyến dưới thì theo Đề án khám chữa bệnh từ xa sẽ theo mô hình 1-N để nhân rộng phạm vi thụ hưởng. Tức là một BV tuyến trên hỗ trợ cho một BV tuyến dưới nhưng tất cả các BV khác trong mạng lưới đều có thể tham gia vào hội chẩn, theo dõi, để qua đó được học tập, nâng cao chuyên môn.

Bên cạnh đó, Đề án khám, chữa bệnh từ xa còn có nhiệm vụ nâng cao trình độ chuyên môn, chất lượng khám, chữa bệnh của các cơ sở tuyến dưới theo phương thức kết hợp của bác sĩ tuyến trên và bác sĩ tuyến dưới với mô hình 1-4-4-2. Tức là 1 bác sĩ tuyến trên hỗ trợ cho 4 bác sĩ tuyến tỉnh, 4 bác sĩ tuyến huyện và 2 bác sĩ tuyến xã. Trong đó, bác sĩ tuyến trên đóng vai trò như người bảo trợ, hỗ trợ cho tuyến dưới khi cần thiết.

Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định, với những phương thức trên, khám chữa bệnh từ xa sẽ là một dịch vụ y tế của BV và là hoạt động thường ngày tại BV. GS.TS Nguyễn Thanh Long cũng đề nghị các bác sỹ giỏi của các BV dành ít nhất 1 tiếng mỗi ngày để hỗ trợ tuyến dưới, các BV cần chọn và mời chuyên gia giỏi để thu hút người nghe, thông báo toàn tuyến.

GS.TS Nguyễn Thanh Long, Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế tại cuộc họp.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh - đơn vị được giao đầu mối hướng dẫn triển khai Đề án khám, chữa bệnh từ xa chia sẻ, đây là chiến lược quan trọng của ngành y tế, đặc biệt trong giai đoạn tất cả các Bộ, ngành đều tham gia vào chương trình chuyển đổi số quốc gia. 

Sau 2 tháng triển khai thí điểm Đề án khám, chữa bệnh từ xa, BV Đại học Y Hà Nội đã thu được nhiều kết quả khả quan như: đảm bảo giãn cách xã hội trong phòng chống dịch COVID-19; giảm chi phí và thời gian cho người bệnh; giảm quá tải, tạo cân bằng người bệnh giữa tuyến trên - tuyến dưới; tăng cường năng lực chuyên môn tuyến dưới và kết nối mạng lưới các BV.

“Một tuần, BV Đại học Y Hà Nội thực hiện 2 buổi khám chữa bệnh từ xa, đến nay đã có 34 BV kết nối với BV Đại học Y Hà Nội và  89 BV đề xuất tham gia hội chẩn, trong đó có cả BV ở nước bạn Lào và Campuchia. BV đã hội chẩn được 144 cuộc, đề xuất chuyển viện 28 ca và có 8 ca chuyển đến BV Đại học Y Hà Nội”, PGS.TS Lương Ngọc Khuê cho biết.

Cũng tại buổi họp, GS.TS Nguyễn Thanh Long đã giao nhiệm vụ cho các BV tuyến trên kết nối với 1.000 BV tuyến dưới để tham gia vào Đề án Khám, chữa bệnh từ xa nhanh nhất.

Đối với Hồ sơ bệnh án điện tử, GS.TS Thanh Long cũng cho biết, hiện Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội đang phối hợp để quản lý, thống nhất hồ sơ sức khỏe điện tử. Trước mắt, sẽ thực hiện hồ sơ sức khỏe điện tử đối với khám, chữa bệnh ngoại trú.

GS.TS Nguyễn Thanh Long đề nghị Cục Quản lý khám chữa bệnh xây dựng hướng dẫn triển khai Đề án khám, chữa bệnh từ xa, Hồ sơ sức khỏe điện tử; thực hiện vai trò điều phối trong quản lý công tác khám, chữa bệnh từ xa; Vụ Bảo hiểm y tế xây dựng hướng dẫn thanh toán dịch vụ khám, chữa bệnh từ xa; Vụ Kế hoạch tài chính hướng dẫn sử dụng kinh phí... để các đơn vị sớm triển khai Đề án.