Khắc phục tình trạng 'đánh trống ghi tên' trong đăng ký TGPL

Hội thảo tham vấn dự thảo Luật TGPL (sửa đổi)
Hội thảo tham vấn dự thảo Luật TGPL (sửa đổi)
(PLO) - Dự thảo Luật Trợ giúp pháp lý (sửa đổi) được Hội Luật gia Việt Nam phối hợp với Dự án Quản trị Nhà nước nhằm Tăng trưởng toàn diện thuộc Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID/GIG) tham vấn sáng nay (12/5) được đề nghị bổ sung thêm nhiều quy định nhằm tăng tính xã hội hóa để phát huy hiệu quả của hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) .

TGPL là chính sách tiến bộ, trách nhiệm của Nhà nước để đảm bảo cho mọi người dân, nhất là những đối tượng yếu thế trong xã hội, được tiếp cận các trợ giúp cần thiết về pháp lý, bảo đảm quyền con người và quyền công dân.

Không để “đánh trống, ghi tên” trong đăng ký TGPL

Mặc dù, Luật TGPL năm 2006 có chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện, đóng góp, hỗ trợ hoạt động TGPL nhưng trong thực tế, số lượng các tổ chức đăng ký tham gia TGPL còn rất hạn chế.

Hiện các tổ chức, cá nhân tham gia TGPL chỉ chiếm 3,3% tổ chức đang thực hiện hoạt động tư vấn pháp luật, tổ chức hành nghề LS (LS).

GS.Lê Minh Tâm – Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam nhận xét, như vậy, “Luật TGPL chưa thực sự huy động được các nguồn lực xã hội tham gia thực hiện TGPL và hỗ trợ pháp triển hoạt động TGPL”.

Để phát huy hiệu quả TGPL, thông qua phỏng vấn 9 Trung tâm tư vấn pháp luật, viện nghiên cứu, nhóm tư vấn của GIG  đề nghị “tăng cường xã hội hóa TGPL, huy động  mọi cá nhân, tổ chức có điều kiện tham gia TGPL và các nguồn lực để từng bước xóa bỏ cơ chế xin cho trong TGPL” – ông Đặng Đình Luyến – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH, chuyên gia nhóm tư vấn cho biết.

So với Luật TGPL năm 2006,  dự thảo Luật đã quy định các tổ chức đăng ký tham gia thực hiện TGPL bằng nguồn lực của họ và tổ chức ký hợp đồng thực hiện TGPL được Nhà nước hỗ trợ kinh phí thực hiện vụ việc TGPL.

Bà Phan Thị Thu Hà (Cục TGPL – Bộ Tư pháp) khẳng định, đây là một cơ chế huy động khuyến khích các tổ chức xã hội tham gia thực hiện TGPL tích cực hơn.

Thông qua cơ chế ký hợp đồng, các nghĩa vụ được thỏa thuận thì các tổ chức tham gia TGPL cũng sẽ có trách nhiệm hơn trong việc cung cấp dịch vụ TGPL.

Đồng thời với các quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng, vì quyền lợi của bên thứ ba, Nhà nước có thể đặt ra các yêu cầu về chất lượng, số lượng vụ việc tham gia tố tụng…

Cơ chế ký hợp đồng cũng nhằm tạo ra sự linh hoạt, tăng cường khả năng đáp ứng nhu cầu TGPL, tránh việc bỏ sót người được TGPL khi họ cần được TGPL do không có đủ nguồn lực thực hiện, tránh việc ban hành pháp luật nhưng lại không đủ các biện pháp bảo đảm quyền được TGPL cho người dân.

TGPL lưu động không phải là hình thức TGPL mà là cách thức tổ chức thực hiện TGPL ngoài trụ sở Trung tâm TGPL

TGPL lưu động không phải là hình thức TGPL mà là cách thức tổ chức thực hiện TGPL ngoài trụ sở Trung tâm TGPL

Đặc biệt, theo bà Phan Thị Thu Hà, để khắc phục tình trạng “đánh trống ghi tên” trong đăng ký TGPL ảnh hưởng đến chất lượng TGPL, dự thảo Luật đã chọn lọc, kế thừa yếu tố hợp lý từ quy định hiện hành, quy định những điều kiện cần thiết nhằm bảo đảm các tổ chức này có đủ điều kiện có nguồn lực để cung cấp dịch vụ TGPL có chất lượng.

Tuy nhiên, bà Trịnh Thị Lê Trâm – Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật và chính sách về y tế, HIV/AIDS mong muốn có điều kiện “nhẹ nhàng, thông thoáng hơn” để các tổ chức xã hội tham gia TGPL.

Theo đó, bà kiến nghị, dự thảo Luật nên quy định để các tổ chức có nguyện vọng và đủ điều kiện của Luật TGPL tiến hành ký hợp đồng thực hiện TGPL mà không cần “chờ” Trung tâm TGPL Nhà nước “không bảo đảm được nhu cầu TGPL tại địa phương”.

Khó chỉ trông chờ vào LS công

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, LS.David Anderson – Giám đốc USAID/GIG, khẳng định, LS công có vai trò quan trọng trong hoạt động TGPL. Tuy nhiên nếu số lượng LS công nhiều thì hệ thống TGPL sẽ trở nên tốn kém, nhất là khi nhu cầu TGPL tăng.

Vì vậy nhiều quốc gia lựa chọn mô hình hỗn hợp để đảm bảo được tính hợp lý về tài chính và hiệu quả. Theo đó, các LS công và các đối tượng khác (như tổ chức xã hội, hỗ trợ tư pháp, nhân viên pháp lý, người tốt nghiệp chuyên ngành luật nhưng chưa đáp ứng đầy đủ năng lực để thành LS, sinh viên ngành luật/văn phòng luật, tình nguyện viên…) có thể gia TGPL.

Kinh nghiệm dựa vào nguồn lực xã hội cho công tác TGPL của Indonesia cho thấy, với hơn 400 tổ chức xã hội được công nhận cung cấp các dịch vụ TGPL, không có LS công nhưng mỗi tòa án cấp sơ thẩm đều có nhân viên TGPL – rất có ích đối với những vụ án nhỏ; hoặc chỉ định LS cho các vụ án hình sự.

Gợi ý cho Việt Nam, LS. David Anderson cho rằng, trong điều kiện còn khó khăn về tài chính và số lượng LS công chưa nhiều thì mô hình hỗn hợp là rất phù hợp để để mọi người đều có thể tiếp cận và cung cấp dịch vụ TGPL.

Đó cũng là cơ sở để tăng cường xã hội hóa hoạt động TGPL, khai thác các nguồn lực tài chính và “chất xám” pháp lý của xã hội cho hoạt động TGPL cho các đối tượng yếu thế của xã hội, góp phần bảo đảm tính pháp lý của quá trình tố tụng.

Cùng với đó, nhóm tư vấn của USAID/GIG khuyến nghị dự án Luật cần quy định trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong tăng cường thanh kiểm tra, giám sát để bảo đảm pháp luật về TGPL được thi hành nghiêm và thống nhất, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả TGPL, bảo đảm nguồn kinh phí không bị thất thoát, lãng phí.

TGPL qua tham gia tố tụng, tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố tụng

Thời gian qua, các địa phương tập trung nhiều nguồn lực cho TGPL lưu động, sinh hoạt câu lạc bộ TGPL. Như vậy gây lãng phí nguồn lực mà không đáp ứng được nhu cầu giải quyết các vụ việc cụ thể, gắn với việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp khác của người dân.

Theo đánh giá sơ bộ, một số hình thức TGPL khác (như sinh hoạt câu lạc bộ TGPL, sinh hoạt chuyên đề…) chỉ chiếm tỷ lệ không đáng kể (khoảng 1%) trong tổng số vụ việc TGPL và thực tế cũng cho thấy không hiệu quả.

Vì vậy dự thảo Luật quy định cụ thể 3 hình thức TGPL: tham gia tố tụng, tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố tụng để khắc phục sự tùy tiện trong hướng dẫn thi hành cũng như triển khai Luật TGPL.

Tin cùng chuyên mục

Anh Lê Hồng Thanh, Trưởng phòng Tư pháp thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa

Trưởng phòng Tư pháp Lê Hồng Thanh sáng tạo, đưa pháp luật đến với người dân

(PLVN) -Hơn 7 năm trên cương vị Trưởng phòng Tư pháp thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, anh Lê Hồng Thanh luôn tận tụy, tâm huyết và có nhiều sáng kiến trong công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đến các tầng lớp nhân dân, góp phần không nhỏ đưa những nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước nhanh chóng đi vào cuộc sống.

Đọc thêm

Thư chúc mừng của Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhân dịp 45 năm thành lập Trường Đại học Luật Hà Nội

Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh
(PLVN) - Nhân dịp kỷ niệm 45 năm Ngày thành lập Trường Đại học Luật Hà Nội (10/11/1979 - 10/11/2024), Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã có thư chúc mừng tới toàn thể các thầy giáo, cô giáo, viên chức, người lao động Trường Đại học Luật Hà Nội. Báo PLVN trân trọng giới thiệu toàn văn Thư Bộ trưởng.

Đoàn viên thanh niên Bạc Liêu tham gia các hoạt động hướng đến Ngày Pháp luật Việt Nam

Đoàn viên thanh niên Bạc Liêu tham gia các hoạt động hướng đến Ngày Pháp luật Việt Nam
(PLVN) - Nhằm hưởng ứng Ngày pháp luật Việt Nam, ngày 2 và ngày 9/11, Chi đoàn Tòa án nhân dân tỉnh, Chi đoàn Sở Tư pháp, Chi đoàn Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và Chi đoàn Cảnh sát giao thông Công an tỉnh phối hợp với Trường Đại học Bạc Liêu, huyện Đoàn huyện Hồng Dân và huyện Đoàn Vĩnh Lợi tổ chức Phiên tòa giả định xét xử vụ án hình sự “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.

Nhiều hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam 2024 tại thành phố Lào Cai

Nhiều hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam 2024 tại thành phố Lào Cai
(PLVN) -  Thời gian qua, công tác phổ biến, giáo dục và thi hành pháp luật trên địa bàn thành phố Lào Cai được thực hiện với nhiều mô hình hay, cách làm mới, sáng tạo, ứng dụng rộng rãi công nghệ thông tin, kịp thời đưa chính sách, pháp luật vào cuộc sống. Đây cũng là những kết quả tích cực hưởng ứng ngày Ngày Pháp luật Việt Nam (09/11).

Thành phố Hồ Chí Minh: Ký kết phối hợp thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng, kinh tế

Thành phố Hồ Chí Minh: Ký kết phối hợp thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng, kinh tế
(PLVN) - Chiều ngày 8/11, Viện KSND TPHCM tổ chức lễ ký kết quy chế phối hợp giữa các cơ quan tố tụng (TAND TPHCM, VKSND TPHCM, Công an TPHCM , Cục Thi hành án Dân sự TPHCM) và cơ quan chức năng trong việc thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế.

Bài cuối: Phải bắt đầu từ việc kiên quyết thay đổi nhận thức, phá bỏ mọi rào cản, lợi ích nhóm

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 9/2024. Ảnh: VGP
(PLVN) -Trong khi các đại biểu Quốc hội đã đề xuất nhiều giải pháp đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp ngay từ Kỳ họp thứ 8 đang diễn ra thì các chuyên gia, nhà quản lý cũng đưa ra hàng loạt biện pháp để sớm thực thi các thông điệp đổi mới tư duy xây dựng pháp luật của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Hơn 217 nghìn lượt thí sinh tham gia cuộc thi “Tìm hiểu kiến thức pháp luật trong đoàn viên, thanh niên”

Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam Nguyễn Minh Triết và TS. Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp trao giấy chứng nhận và hoa chúc mừng cho các thí sinh đoạt giải.
(PLVN) -Hưởng ứng Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (9/11), ngày 8/11, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức tổng kết, trao giải cuộc thi “Tìm hiểu kiến thức pháp luật trong đoàn viên, thanh niên”.  Lễ tổng kết, trao giải cuộc thi được phát sóng trực tuyến trên các fanpage Cổng Thông tin Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương Đoàn và ứng dụng di động Thanh niên Việt Nam.

Bài 4: Đổi mới mạnh mẽ trong công tác lập pháp ngay từ Kỳ họp thứ 8

Bài 4: Đổi mới mạnh mẽ trong công tác lập pháp ngay từ Kỳ họp thứ 8
(PLVN) - Trên diễn đàn Quốc hội - cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp…, các đại biểu Quốc hội đã đề xuất nhiều giải pháp đổi mới mạnh mẽ trong công tác lập pháp ngay từ Kỳ họp thứ 8 đang diễn ra.

Đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng và thi hành pháp luật để đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới

Tổng Bí thư Tô Lâm chụp ảnh lưu niệm cùng Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp. (Ảnh: Phương Mai)
(PLVN) -  Để không bỏ lỡ những cơ hội phát triển, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, bám sát những chỉ đạo sâu sắc của đồng chí Tổng Bí thư và các đồng chí Lãnh đạo Đảng và Nhà nước thời gian gần đây, có thể thấy, đã rất chín muồi để thúc đẩy việc đổi mới căn bản công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Đó là nhận định trong bài viết "Đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng và thi hành pháp luật để đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới" của TS. Nguyễn Hải Ninh - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Báo Pháp luật Việt Nam trân trọng giới thiệu bài viết của Bộ trưởng.

Bài 3: Thông điệp đổi mới của Tổng Bí thư rất được lòng dân

Quang cảnh một phiên làm việc tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khoá XV - Ảnh quochoi.vn
(PLVN) - Thông điệp đổi mới tư duy xây dựng pháp luật từ Tổng Bí thư “dứt khoát từ bỏ tư duy không quản được thì cấm”, “chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển”, theo ý kiến một số chuyên gia, là rất được lòng dân.

Ngày Pháp luật Việt Nam tại Quảng Ninh

Hội nghị trực tuyến Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
(PLVN) -  Ngày 8/11, tại TP Hạ Long, Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tỉnh Quảng Ninh tổ chức Hội nghị trực tuyến Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trao giải cuộc thi trực tuyến tìm hiểu pháp luật cho học sinh, sinh viên tại Thừa Thiên Huế

Ông Nguyễn Văn Hưng- Giám đốc Sở Tư pháp Thừa Thiên Huế - Chủ tịch Hội đồng thi trao giải Nhất cho các em học sinh.
(PLVN) -  Chiều 8/11, Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức tổng kết các cuộc thi trắc nghiệm trực tuyến: “Tìm hiểu pháp luật về phòng, chống tác hại của rượu, bia” và “Tìm hiểu pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá” trong học sinh, sinh viên trên địa bàn tỉnh.

Cần Thơ lan tỏa ý nghĩa Ngày pháp luật đến toàn dân

Cần Thơ lan tỏa ý nghĩa Ngày pháp luật đến toàn dân
(PLVN) -  Ngày 8/11, UBND TP Cần Thơ tổ chức Hội nghị Hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam 9/11. Tham dự hội nghị có ông: Nguyễn Ngọc Hè – Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ; cùng lãnh đạo các Sở, ban, ngành, đoàn thể; các thành viên Hội đồng PBGDPL TP Cần Thơ; cùng hơn 400 đại biểu là đoàn viên, thanh niên, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trên địa bàn thành phố.

Thành phố Lào Cai tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật thông qua phiên tòa lưu động

Thành phố Lào Cai tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật thông qua phiên tòa lưu động
(PLVN) -  Ngày 7/11, tại nhà đa năng trường THPT dân tộc nội trú tỉnh Lào Cai, Tòa án nhân dân thành phố Lào Cai đã xét xử lưu động vụ án “Mua bán trái phép chất ma túy” và “Tàng trữ trái phép chất ma túy”. Phiên tòa có sự tham dự của cán bộ, giáo viên và hơn 1.000 học sinh trường THPT dân tộc nội trú tỉnh Lào Cai.