Khắc phục tình trạng 'đánh trống ghi tên' trong đăng ký TGPL

Hội thảo tham vấn dự thảo Luật TGPL (sửa đổi)
Hội thảo tham vấn dự thảo Luật TGPL (sửa đổi)
(PLO) - Dự thảo Luật Trợ giúp pháp lý (sửa đổi) được Hội Luật gia Việt Nam phối hợp với Dự án Quản trị Nhà nước nhằm Tăng trưởng toàn diện thuộc Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID/GIG) tham vấn sáng nay (12/5) được đề nghị bổ sung thêm nhiều quy định nhằm tăng tính xã hội hóa để phát huy hiệu quả của hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) .

TGPL là chính sách tiến bộ, trách nhiệm của Nhà nước để đảm bảo cho mọi người dân, nhất là những đối tượng yếu thế trong xã hội, được tiếp cận các trợ giúp cần thiết về pháp lý, bảo đảm quyền con người và quyền công dân.

Không để “đánh trống, ghi tên” trong đăng ký TGPL

Mặc dù, Luật TGPL năm 2006 có chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện, đóng góp, hỗ trợ hoạt động TGPL nhưng trong thực tế, số lượng các tổ chức đăng ký tham gia TGPL còn rất hạn chế.

Hiện các tổ chức, cá nhân tham gia TGPL chỉ chiếm 3,3% tổ chức đang thực hiện hoạt động tư vấn pháp luật, tổ chức hành nghề LS (LS).

GS.Lê Minh Tâm – Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam nhận xét, như vậy, “Luật TGPL chưa thực sự huy động được các nguồn lực xã hội tham gia thực hiện TGPL và hỗ trợ pháp triển hoạt động TGPL”.

Để phát huy hiệu quả TGPL, thông qua phỏng vấn 9 Trung tâm tư vấn pháp luật, viện nghiên cứu, nhóm tư vấn của GIG  đề nghị “tăng cường xã hội hóa TGPL, huy động  mọi cá nhân, tổ chức có điều kiện tham gia TGPL và các nguồn lực để từng bước xóa bỏ cơ chế xin cho trong TGPL” – ông Đặng Đình Luyến – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH, chuyên gia nhóm tư vấn cho biết.

So với Luật TGPL năm 2006,  dự thảo Luật đã quy định các tổ chức đăng ký tham gia thực hiện TGPL bằng nguồn lực của họ và tổ chức ký hợp đồng thực hiện TGPL được Nhà nước hỗ trợ kinh phí thực hiện vụ việc TGPL.

Bà Phan Thị Thu Hà (Cục TGPL – Bộ Tư pháp) khẳng định, đây là một cơ chế huy động khuyến khích các tổ chức xã hội tham gia thực hiện TGPL tích cực hơn.

Thông qua cơ chế ký hợp đồng, các nghĩa vụ được thỏa thuận thì các tổ chức tham gia TGPL cũng sẽ có trách nhiệm hơn trong việc cung cấp dịch vụ TGPL.

Đồng thời với các quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng, vì quyền lợi của bên thứ ba, Nhà nước có thể đặt ra các yêu cầu về chất lượng, số lượng vụ việc tham gia tố tụng…

Cơ chế ký hợp đồng cũng nhằm tạo ra sự linh hoạt, tăng cường khả năng đáp ứng nhu cầu TGPL, tránh việc bỏ sót người được TGPL khi họ cần được TGPL do không có đủ nguồn lực thực hiện, tránh việc ban hành pháp luật nhưng lại không đủ các biện pháp bảo đảm quyền được TGPL cho người dân.

TGPL lưu động không phải là hình thức TGPL mà là cách thức tổ chức thực hiện TGPL ngoài trụ sở Trung tâm TGPL

TGPL lưu động không phải là hình thức TGPL mà là cách thức tổ chức thực hiện TGPL ngoài trụ sở Trung tâm TGPL

Đặc biệt, theo bà Phan Thị Thu Hà, để khắc phục tình trạng “đánh trống ghi tên” trong đăng ký TGPL ảnh hưởng đến chất lượng TGPL, dự thảo Luật đã chọn lọc, kế thừa yếu tố hợp lý từ quy định hiện hành, quy định những điều kiện cần thiết nhằm bảo đảm các tổ chức này có đủ điều kiện có nguồn lực để cung cấp dịch vụ TGPL có chất lượng.

Tuy nhiên, bà Trịnh Thị Lê Trâm – Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật và chính sách về y tế, HIV/AIDS mong muốn có điều kiện “nhẹ nhàng, thông thoáng hơn” để các tổ chức xã hội tham gia TGPL.

Theo đó, bà kiến nghị, dự thảo Luật nên quy định để các tổ chức có nguyện vọng và đủ điều kiện của Luật TGPL tiến hành ký hợp đồng thực hiện TGPL mà không cần “chờ” Trung tâm TGPL Nhà nước “không bảo đảm được nhu cầu TGPL tại địa phương”.

Khó chỉ trông chờ vào LS công

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, LS.David Anderson – Giám đốc USAID/GIG, khẳng định, LS công có vai trò quan trọng trong hoạt động TGPL. Tuy nhiên nếu số lượng LS công nhiều thì hệ thống TGPL sẽ trở nên tốn kém, nhất là khi nhu cầu TGPL tăng.

Vì vậy nhiều quốc gia lựa chọn mô hình hỗn hợp để đảm bảo được tính hợp lý về tài chính và hiệu quả. Theo đó, các LS công và các đối tượng khác (như tổ chức xã hội, hỗ trợ tư pháp, nhân viên pháp lý, người tốt nghiệp chuyên ngành luật nhưng chưa đáp ứng đầy đủ năng lực để thành LS, sinh viên ngành luật/văn phòng luật, tình nguyện viên…) có thể gia TGPL.

Kinh nghiệm dựa vào nguồn lực xã hội cho công tác TGPL của Indonesia cho thấy, với hơn 400 tổ chức xã hội được công nhận cung cấp các dịch vụ TGPL, không có LS công nhưng mỗi tòa án cấp sơ thẩm đều có nhân viên TGPL – rất có ích đối với những vụ án nhỏ; hoặc chỉ định LS cho các vụ án hình sự.

Gợi ý cho Việt Nam, LS. David Anderson cho rằng, trong điều kiện còn khó khăn về tài chính và số lượng LS công chưa nhiều thì mô hình hỗn hợp là rất phù hợp để để mọi người đều có thể tiếp cận và cung cấp dịch vụ TGPL.

Đó cũng là cơ sở để tăng cường xã hội hóa hoạt động TGPL, khai thác các nguồn lực tài chính và “chất xám” pháp lý của xã hội cho hoạt động TGPL cho các đối tượng yếu thế của xã hội, góp phần bảo đảm tính pháp lý của quá trình tố tụng.

Cùng với đó, nhóm tư vấn của USAID/GIG khuyến nghị dự án Luật cần quy định trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong tăng cường thanh kiểm tra, giám sát để bảo đảm pháp luật về TGPL được thi hành nghiêm và thống nhất, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả TGPL, bảo đảm nguồn kinh phí không bị thất thoát, lãng phí.

TGPL qua tham gia tố tụng, tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố tụng

Thời gian qua, các địa phương tập trung nhiều nguồn lực cho TGPL lưu động, sinh hoạt câu lạc bộ TGPL. Như vậy gây lãng phí nguồn lực mà không đáp ứng được nhu cầu giải quyết các vụ việc cụ thể, gắn với việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp khác của người dân.

Theo đánh giá sơ bộ, một số hình thức TGPL khác (như sinh hoạt câu lạc bộ TGPL, sinh hoạt chuyên đề…) chỉ chiếm tỷ lệ không đáng kể (khoảng 1%) trong tổng số vụ việc TGPL và thực tế cũng cho thấy không hiệu quả.

Vì vậy dự thảo Luật quy định cụ thể 3 hình thức TGPL: tham gia tố tụng, tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố tụng để khắc phục sự tùy tiện trong hướng dẫn thi hành cũng như triển khai Luật TGPL.

Tin cùng chuyên mục

Cán bộ, chiến sỹ đảo Trường Sa giao lưu trong một tiết mục giao lưu văn nghệ

Sức sống mới trên đảo Trường Sa

(PLVN) -Những ngày tháng Tư, Trường Sa đang là mùa khô, khí hậu khắc nghiệt, nắng cháy da người nhưng kỳ lạ trên đảo vẫn mướt một màu xanh, từ cảnh quan, cây trồng, đến vườn ươm, vườn rau trong khuôn viên của cán bộ, chiến sỹ. Sức sống mãnh liệt trên đảo giống như con người nơi đây, càng khó khăn, càng can trường, quả cảm, vì nhiệm vụ thiêng liêng canh giữ biển trời Tổ quốc.

Đọc thêm

Cán bộ, chiến sĩ trên đảo Trường Sa luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí kiên cường, bất khuất

Phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam trao đổi với Thượng tá Phạm Tiến Điệp, Chính trị viên đảo Trường Sa.
(PLVN) -Những ngày này có mặt trên đảo Trường Sa, mỗi thành viên trong đoàn công tác số 10 đều cảm nhận khí thế phấn khởi, tươi vui, hào sảng của quân và dân trên đảo trong thời khắc đặc biệt - kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng Trường Sa (29/4/1975 - 29/4/2025) và chào mừng nhiều sự kiện lịch sử của đất nước. Nhân dịp này, Phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã có cuộc trao đổi nhanh với Thượng tá Phạm Tiến Điệp, Chính trị viên đảo Trường Sa.

Công chứng bắt buộc đối với một số loại hợp đồng, giao dịch nhằm đảm bảo an toàn pháp lý

Hướng dẫn người dân làm thủ tục công chứng, ảnh congchungmyduc.com
(PLVN) -  Trong bối cảnh kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, số lượng và quy mô của các giao dịch nói chung, giao dịch về bất động sản nói riêng ngày càng tăng, việc bãi bỏ quy định công chứng, chứng thực bắt buộc đối với một số giao dịch về đất đai, nhà ở sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ về lừa đảo, tranh chấp .

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp về nguồn, thăm Di tích lịch sử Căn cứ Trung ương Cục miền Nam

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp trước nhà của đồng chí Võ Văn Kiệt tại Di tích lịch sử Căn cứ Trung ương Cục miền Nam.
(PLVN) - Ngày 26/4, trong khuôn khổ chuyến công tác tại Tây Ninh và nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp gồm đại diện Bộ Tư pháp, Học Viện tư pháp cơ sở 2, ĐH Luật Hà Nội do đồng chí Phan Thị Hồng Hà, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ - Bộ Tư pháp dẫn đầu, đã đến thăm Di tích lịch sử Căn cứ Trung ương Cục miền Nam.

Đề nghị giữ nguyên quy định về Hội đồng thẩm định dự án văn bản quy phạm pháp luật

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị không bỏ Hội đồng thẩm định đối với các dự án, các đề xuất do Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) - Một số ý kiến đề nghị giữ nguyên quy định về Hội đồng thẩm định đối với các dự án, các đề xuất do Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) bởi thời gian qua, Hội đồng thẩm định đã phát huy hiệu quả rất tốt.

Sửa đổi Luật Ban hành VBQPPL để phục vụ sắp xếp tổ chức bộ máy

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình tóm tắt dự án Luật. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) - Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, việc sửa đổi, bổ sung Luật Ban hành VBQPPL nhằm thể chế hóa đầy đủ quan điểm chỉ đạo của Đảng, Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, định hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị (Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã)…

Thi hành án dân sự Vĩnh Phúc: Tiếp tục đổi mới, thích ứng và chủ động xây dựng phương án, kịch bản trong điều kiện mới

Thi hành án dân sự Vĩnh Phúc: Tiếp tục đổi mới, thích ứng và chủ động xây dựng phương án, kịch bản trong điều kiện mới
(PLVN) - Ngày 25/4/2025, Cục Thi hành án dân sự Vĩnh Phúc tổ chức Hội nghị chỉ đạo thích ứng thực hiện chỉ tiêu nhiệm vụ trong điều kiện mới và xây dựng kịch bản, phương án chuẩn bị tinh gọn, sắp xếp, hợp nhất, sáp nhập các Cơ quan Thi hành án dân sự Vĩnh Phúc, lấy ý kiến đối với các văn bản về các vấn đề phát sinh trong giai đoạn sắp xếp bộ máy; Dự thảo Luật THADS và xác định nhu cầu trụ sở Cơ quan THADS theo mô hình tổ chức mới.

Việt Nam – Lào: Tiếp tục tăng cường quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp

Việt Nam – Lào: Tiếp tục tăng cường quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp
(PLVN) - Nhận lời mời của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước CHDCND Lào Thongloun Sisoulith, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Lương Cường và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm hữu nghị chính thức CHDCND Lào từ ngày 24-25/4/2025. Bộ Tư pháp vinh dự có đại diện (Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc) tham gia Đoàn chính thức của Chủ tịch nước.

Đà Nẵng sẽ xây dựng 5 đảo nổi nhân tạo, hướng đến hình thành Trung tâm tài chính quốc tế

Đà Nẵng sẽ xây dựng 5 đảo nổi nhân tạo, hướng đến hình thành Trung tâm tài chính quốc tế
(PLVN) - Ngày 25/4, tại buổi tiếp xúc cử tri các quận Hải Châu, Thanh Khê và Liên Chiểu, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng cho biết, thành phố đang nghiên cứu một đề án chiến lược nhằm xây dựng khu đô thị nổi trên vịnh Đà Nẵng, với trọng tâm là hình thành tổ hợp trung tâm tài chính, thương mại – dịch vụ quy mô quốc tế.

Những nhà sư “giữ lửa” trong Văn hóa Khmer tại Bạc Liêu

Hòa thượng Dương Quân giới thiệu với du khách thập phương về dàn nhạc ngũ âm tại chùa Xiêm Cán.

(PLVN) - Nói đến những nhà sư luôn gìn giữ bản sắc dân tộc Khmer ở Bạc Liêu thì không thể không nhắc đến Hòa thượng Hữu Hinh - vị sư 40 năm “cõng chữ” lên phum sóc; Hòa thượng Tăng Sa Vong,Trụ trì chùa Cái Giá Chót, người đã dành nhiều thời gian nghiên cứu về tư tưởng của Bác Hồ đối với công tác tôn giáo và dân tộc hay Hòa thượng Dương Quân,Trụ trì chùa Xiêm Cán, người dành nhiều công sức bảo tồn các điệu múa Khmer. 

Khánh Hòa dẫn đầu cả nước về xử lý sai lệch dữ liệu hộ tịch điện tử với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư

Khánh Hòa dẫn đầu cả nước về xử lý sai lệch dữ liệu hộ tịch điện tử với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
(PLVN) -  Sở Tư pháp tỉnh Khánh Hòa vừa có công văn khẩn về việc đề nghị Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn phối hợp thực hiện một số nội dung nhằm tiếp tục triển khai rà soát, xử lý dữ liệu sai lệch đảm bảo hoàn thành đúng chỉ tiêu, tiến độ, đáp ứng việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước: Phát huy tinh thần đoàn kết, hoàn thiện tổ chức bộ máy trong giai đoạn mới

Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước: Phát huy tinh thần đoàn kết, hoàn thiện tổ chức bộ máy trong giai đoạn mới
(PLVN) -  Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước (ĐKGDBĐ & BTNN), Bộ Tư pháp vừa tổ chức chuỗi hội nghị quan trọng nhằm công bố quyết định thành lập các chi bộ trực thuộc, bổ nhiệm lãnh đạo cấp phòng và tri ân các cán bộ, công chức đã nghỉ hưu hoặc chuyển công tác.