Kêu gọi hợp tác công - tư để xây dựng cơ sở hạ tầng

Hình minh họa nguồn Internet

Vốn - Chỉ đáp ứng 50%

Theo nghiên cứu của chương trình phát triển Liên hiệp quốc (UNDP), tỷ lệ đầu tư (ĐT) vào CSHT của các nước phát triển tối ưu nhất chiểm khoảng 3- 5%, trong khi đó, tổng ĐT cho CSHT của Việt Nam trong những năm gần đây giữ ở mức 10%,  cao hơn nhiều so với tiêu chuẩn quốc tế và các nước trong khu vực. Cụ thể, tỷ lệ đó tại Trung Quốc chỉ khoảng 3%, Ấn Độ khoảng 9%, Malaysia khoảng 5%, Lào 4,7%, Philippines 3,6%, Campuchia 2,3%, Indonesia.

Chiếm tỷ lệ cao ngất ngưởng như vậy song do GDP chưa cao nên con số tuyệt đối dành cho ĐT CSHT vẫn là “chưa thấm vào đâu” và tình trạng tắc đường, úng ngập, thiếu điện… vẫ là nỗi lo thường trực.

Phó cục trưởng Cục ĐT Nước ngoài (Bộ KH&ĐT), ông Nguyễn Nội, đưa ra tính toán rằng, nhu cầu ĐT hệ thống kết cấu hạ tầng của Việt Nam từ nay đến năm 2020 cần khoảng 150 - 160 tỷ USD; trong đó điện cần 40 tỷ USD, đường bộ cần 53 tỷ USD, đường sắt cần 3 tỷ USD chưa kể đường sắt trên cao và tàu điện ngầm, cảng biển cần 25 tỷ USD. Bình quân, mỗi năm cần lượng vốn ĐT khoảng 15 - 16 tỷ USD. Con số này còn khiêm tốn hơn so với con số 200 tỷ USD mà Việt Nam phải ĐT cho CSHT trong thập kỷ tiếp theo do Phó giám đốc Quỹ CSHT của VinaCapital, ông Kenny Low đưa ra.

“Trong số các vấn dề quan tâm, ván đề thẩm định dự án, xác định nguồn tài chính cho việc ĐT và triển khai các Dự án CSHT là vấn đề cấp thiết nhất!”- Ông Lê Song Lai, Phó tổng giám đốc TCty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) khẳng định tại Hội thảo “ĐT Dự án CSHT ở Việt Nam” do SCIC tổ chức mới đây.

Theo tính toán của Bộ KH&ĐT, với khả năng huy động vốn như hiện nay, các nguốn vốn nhà nước truyền thống như NSNN, DNNN, ODA, trái phiếu chính phủ cũng chỉ đáp ứng 50% nhu cầu ĐT. “Điều này có nghĩa 50% vốn ĐT còn lại phải được huy động từ các thành phần kinh tế khác, kể cả trong nước và ngoài nước…”- Ông Nguyễn Nội quả quyết.

Gọi vốn ở đâu?

Nếu như trước đây kênh vốn từ bên ngoài được kỳ vọng thì trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn đang khó khăn, đặc biệt sau thảm họa động đất và sóng thần tại Nhật Bản, kênh huy động này chắc chặn bị hạn chế. Thậm chí  một số quỹ ĐT nổi tiếng thừa nhận khó khăn hiện nay không hẳn là sự ảm đạm kéo dài của thị trường chứng khoán, thị giá cổ phiếu sụt giảm, mà nổi bật hơn là khả năng gọi vốn. Bên cạnh đó là rào cản từ nội tại chủ quan của nèn kinh tế Việt Nam, mà nổi lên rõ nhất là biến động tỷ giá VND/USD, nhất là những dự án bị kéo dài thời gian.

Không phải không có lý do khi khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ  mang đến nguồn vốn cho các Dự án CSHT đang ngổn ngang chờ vốn, “Thực tế thời gian qua, nguồn vốn của khu vực tư nhân ĐT vào CSHT chỉ chiếm khoảng 20% trong tổng vốn ĐT, điều này đòi hỏi phải có giải pháp hưu hiệu, hình thức ĐT mới bổ sung cho hình thức BOT/BTO hay BT. Do vậy, Chính phủ chủ trương xây dựng khung chính sách ĐT theo hình thức đối tác công tư (PPP) nhằm thuhút vốn ĐT tư nhân mạnh mẽ hơn nữa cho xây dựng, phát triển các công trình CSHT…”- Ông Nội cho biết.

Ông Kenny Low, Phó giám đốc Quỹ CSHT, Vinacapital cũng cho rằng đang có đang có nhiều cơ hội ĐT vào CSHT ở Việt Nam, đặc biệt đối với khu vực tư nhân. Bên cạnh những hành động của Chỉnh phủ thể hiện cam kết thu hút FDI và ĐT từ khu vực tư nhân thông qua việc giới thiệu khung PPP, ông Kenny Low cho rằng sự kêu gọi của Chính phủ đối với các DNNN trong việc thoái vốn/CPH các tài sản nhà nước không cần nắm giữ vốn đã tạo ra cơ hội cho khu vực tư nhân có thể tham gia các khoản ĐT chiến lược vào loại hình tài sản này. Ngoài ra, những thay đổi thận trọng nhưng tích cực trong cơ chế pháp lý của rất nhiều ngành như năng lượng, vận tải, giao thông … đã mở ra nhiều cách tiếp cận cho các nhà đầu tư  (NĐT).

Hay việc lãi suất cho vay cao, theo ông Kenny Low cũng đã tạo ra cơ hội để ĐT vào các công ty/ dự án cần nguồn vốn rẻ hơn từ các nguồn khác ngoài các ngân hàng thương mại;Và với sự suy giảm của thị trường chứng khoán suốt thời gian qua, cũng như ở tình hình chung, giá trị tài sản ở Việt Nam hiện đang ở chu kỳ thấp so với các nước khác ở châu Á. Từ đây tạo định hướng mạnh mẽ cho các NĐT dài hạn, cũng như là cơ hội để mua vào một cách có chọn lọc một số loại cổ phiếu… “Vấn đề quan trọng là có khung pháp lý và chính sách phủ hợp…”- Ông Kenny Low lưu ý.

Thanh Lan