Jason Bourne là nhân vật hư cấu do nhà văn Mỹ Robert Ludlum khai sinh, là nhân vật chính trong bộ tiểu thuyết 13 tập (tính đến năm 2016) và nhiều phim chuyển thể. Bourne xuất hiện lần đầu trong The Bourne Identity (1980) - tiểu thuyết được chuyển thể thành phim truyền hình năm 1988. The Bourne Identity cũng được “hô biến” thành phim truyện cùng tên năm 2002 với tài tử Matt Damon đóng vai chính.
Bourne nguyên gốc xuất hiện trong 3 tiểu thuyết của Ludlum (ra mắt trong giai đoạn 1980-1990). Sau đó, từ năm 2004, anh có mặt trong các tác phẩm của Eric Van Lustbader. Cùng với bộ phim truyện đầu tiên, The Bourne Identity (2002), Jason Bourne cũng hiện diện trong hai bộ phim tiếp theo, The Bourne Supremacy (2004) và The Bourne Ultimatum (2007), vẫn do Damon đóng vai chính.
Jeremy Renner vào vai Bourne trong bộ phim thứ tư - The Bourne Legacy (2012). Damon từng tuyên bố rằng, anh sẽ không đóng phim Bourne nữa nếu không có Paul Greengrass - người đạo diễn phần 2 và phần 3.
Đạo diễn Anh Greengrass và Damon làm việc cùng nhau trong phần 5 - Jason Bourne (ra rạp Việt từ ngày 29/7 với tên gọi Siêu điệp viên Jason Bourne). Greengrass tham gia viết kịch bản phim cùng với Christopher Rouse.
Câu chuyện sườn
Jason Bourne có một quá khứ ám ảnh ảnh hưởng anh cả đời. Jason Bourne là một trong nhiều bí danh của David Webb. Webb là sĩ quan tình báo, chuyên gia về các vấn đề Viễn Đông. Trước sự kiện trong The Bourne Identity, Webb có vợ là người Thái Lan tên là Dao và 2 con tên là Joshua và Alyssa sống ở thủ đô Phnom Penh của Campuchia.
Vợ con của Webb thiệt mạng trong Chiến tranh Việt Nam khi một máy bay chiến đấu bay lạc sang Campuchia, thả 2 quả bom, oanh tạc một địa điểm gần sông Mekong. Joshua thoát chết mà Bourne không biết. Không nước nào nhận máy bay là của mình, không ai chịu trách nhiệm đối với vụ việc.
Không còn người thân thích, Webb tới Sài Gòn, được sĩ quan CIA Alexander Conklin huấn luyện để tham gia một đơn vị đặc nhiệm tối mật tên là Medusa. Trong Medusa, Webb chỉ được biết đến qua bí danh Delta One.
Ban đầu, Medusa được thành lập để thâm nhập miền Bắc Việt Nam, thực hiện các nhiệm vụ ám sát. Medusa được coi là biệt đội tử thần và các thành viên được trả tiền cho các nhiệm vụ ám sát. Thành viên của Medusa đều là tội phạm, do Delta quản lý theo kiểu bàn tay sắt, hành động vô lối và tàn nhẫn.
Khi phát hiện một thành viên Medusa là Jason Charles Bourne chơi trò hai mang, Delta hành quyết Bourne trong rừng. Vụ hành quyết này không bao giờ được công bố vì tình trạng tuyệt mật của Medusa.
 |
| Áp phích phim Jason Bourne (ra rạp Việt từ ngày 29/7) |
Nhiều năm sau, một đơn vị ngầm của CIA được thành lập để loại bỏ một nhân vật khét tiếng là Carlos “Chó rừng”. Đơn vị này được đặt tên là Treadstone 71, theo tên của tòa nhà trên phố 71 ở New York. Người sáng lập Treadstone và Medusa, David Abbott, chỉ định Webb làm điệp viên chủ chốt.
Webb có danh tính mới của mình là Jason Bourne vì trên thực tế Bourne được coi là mất tích trong chiến tranh, là một sát nhân máu lạnh đầy tiền án tiền sự. Người ta muốn biến Jason Bourne trở thành một sát thủ khét tiếng với biệt danh Cain để cạnh tranh với sát thủ số một thế giới - Carlos “Chó rừng”.
Câu chuyện sườn kể trên là phần nền của 13 tập của bộ tiểu thuyết về Jason Bourne và các bộ phim chuyển thể.
Tiểu thuyết, phim truyền hình, phim truyện và video game
Bộ tiểu thuyết do hai nhà văn Robert Ludlum và Eric Van Lustbader viết. Sau khi Ludlum viết được 3 tập đầu tiên rồi qua đời năm 2001, Lustbader tiếp quản nhân vật Bourne, viết được 9 tập. Ông đang viết The Bourne Enigma - tập thứ 10 của mình (thứ 13 của bộ tiểu thuyết).
Năm 1988, phim truyền hình 2 tập dựa trên tiểu thuyết The Bourne Identity được phát sóng trên ABC. Richard Chamberlain thủ vai Jason Bourne, còn Jaclyn Smith hóa thân thành Marie St. Jacques. Bộ phim này tương đối trung thành với tiểu thuyết của Ludlum, kể cả về cốt truyện và chân dung nhân vật Jason Bourne.
Các tiểu thuyết về Bourne cũng được chuyển thể thành 5 phim truyện (tính đến 2016). Đó là The Bourne Identity (2002), The Bourne Supremacy (2004), The Bourne Ultimatum (2007), The Bourne Legacy (2012) và Jason Bourne (2016).
Các phim này giữ lại tiêu đề và một số thành tố cơ bản của tiểu thuyết nhưng có cốt truyện độc lập, khác với tác phẩm của Ludlum và Lustbader. Trong phim truyện, Jason Bourne do tài tử Matt Damon thể hiện.
Bourne không xuất hiện trong The Bourne Legacy – phim tập trung vào biến động của cộng đồng tình báo sau các hành động của Bourne trong Ultimatum. Trong phim này, Jeremy Renner đóng vai Aaron Cross – một đặc vụ trong một chương trình bí mật khác tiến hóa từ Treadstone.
Một trò chơi điện tử có tên The Bourne Conspiracy được phát hành năm 2008, dành cho thiết bị Xbox 360 và PlayStation 3. Những người thừa kế của nhà văn Ludlum có quyền sở hữu đối với dòng video game này và bán cho hãng trò chơi Electronic Arts năm 2009.
Electronic Arts có kế hoạch tung ra thị trường một số trò chơi điện tử về Jason Bourne. Game đầu tiên của họ đã được hãng Starbreeze Studios phát triển, nhưng sau đó tạm dừng. Hãng Radical Entertainment cũng từng phát triển một trò chơi về Bourne mang tên Treadstone, nhưng sau lại hủy bỏ.
Việc nhượng quyền kinh doanh Bourne gồm một số tiểu thuyết, phim truyện và video game. Tất cả đều sử dụng một trong các phiên bản nhân vật Jason Bourne.
Tài tử Matt Damon
Matthew Paige “Matt” Damon (sinh năm 1970) là diễn viên, nhà sản xuất, viết kịch bản phim người Mỹ. Anh là một trong các nam diễn viên có thu nhập cao nhất thế giới (tính từ trước tới nay). Damon giành 1 giải Oscar (trong số 4 đề cử), 2 giải Quả cầu Vàng. Anh cũng được đề cử 2 giải BAFTA (Oscar của Anh) và 5 giải Emmy.
Damon bắt đầu nghiệp diễn chuyên nghiệp với phim Mystic Pizza (1988). Anh vươn lên hàng sao vào năm 1997 khi viết kịch bản và diễn xuất trong Good Will Hunting cùng tài tử Ben Affleck.
Damon tiếp tục được giới phê bình đánh giá cao khi xuất hiện trong Saving Private Ryan (1998), The Talented Mr. Ripley (1999), Dogma (1999), Syriana (2005), The Departed (2006)… Anh được biết đến nhiều hơn khi đóng vai chính Jason Bourne trong loạt phim Bourne (2002-2016) cũng như loạt phim Ocean's Trilogy (2001–2007)…
 |
| Diễn viên Matt Damon |
Ngoài đóng phim, Damon còn tham gia lồng tiếng cho phim hoạt hình và phim tài liệu. Anh đã thành lập 2 hãng sản xuất cùng Affleck. Anh cũng tích cực tham gia công việc từ thiện, bao gồm ONE Campaign, H2O Africa Foundation, Feeding America, Water.org…
Damon cưới Luciana Bozán Barroso khi cô có một con gái trong cuộc hôn nhân trước. Hai vợ chồng Damon có 3 con gái ruột.../.
Siêu điệp viên
Trong Jason Bourne (Siêu điệp viên), Jason Bourne tái xuất giang hồ sau khi biến mất ở phần cuối phim The Bourne Ultimatum. Bourne xuất hiện bất ngờ trong bối cảnh thế giới bất ổn chưa từng có. Một chương trình mới được tạo ra để săn lùng Bourne, trong khi anh vẫn không ngừng tìm hiểu về quá khứ và gia đình mình.
Trong phim, Matt Damon vào vai Jason Bourne, ông già gân Tommy Lee Jones hóa thân thành Giám đốc CIA, còn nữ diễn viên, vũ công Thụy Điển Alicia Vikander thủ vai điệp viên CIA.
