IS đang đến hồi kết?

Vài giờ sau khi các lực lượng Iraq giành lại quyền kiểm soát đền thờ Hồi giáo Al-Nuri ở thành phố Mosul, ngày 29/6, Thủ tướng nước này Haider al-Abadi đã đến Mosul và tuyên bố tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đang đi đến hồi kết. 

Phát biểu tại Bộ Chỉ huy các chiến dịch chung (JOC) ở Mosul, Thủ tướng Abadi nêu rõ “việc IS tiến hành phá nổ đền thờ Al-Nuri và tòa tháp Al-Hadbaa cùng các lực lượng Iraq giành lại quyền kiểm soát đền thờ đánh dấu sự kết thúc của IS”, đồng thời cam kết sẽ tiếp tục chiến dịch truy lùng cho đến khi phần tử IS cuối cùng bị bắt giữ hoặc bị tiêu diệt. 

“Chắc chắn đã chết”

Liên quân chống IS do Mỹ đứng đầu cũng cho rằng việc giành lại thành phố Mosul từ tay IS có thể sẽ diễn ra trong “vài ngày tới”. Người phát ngôn của liên quân, Đại tá Ryan Dillon thừa nhận cuộc chiến tại khu vực Thành cổ của Mosul vẫn “khó khăn và khốc liệt”, song cho rằng sự hỗ trợ của liên quân sắp mang lại sự chiến thắng cho các lực lượng Iraq. Trước đó, cùng ngày, JOC cho biết các lực lượng Iraq đã giành lại quyền kiểm soát khu vực đền thờ Al-Nuri và gần 1/2 khu vực lân cận ở phần trung tâm Thành cổ. 

Trong khi đó, hãng thông tấn IRNA của Iran dẫn lời Giáo sĩ Ali Shirazi, đại diện của lãnh tụ tinh thần tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei, cho rằng” thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi “chắc chắn đã chết”. Tuy nhiên, các quan chức Bộ Ngoại giao Iran vẫn chưa đưa ra bình luận nào về thông tin trên. 

Số phận của thủ lĩnh IS al-Baghdadi vẫn chưa rõ ràng khi đối tượng này thường xuyên bị cho là đã chết hoặc bị thương kể từ khi xuất hiện trong đoạn băng ghi hình tại đền thờ Al-Nuri hồi năm 2014, tuyên bố thành lập “Vương quốc Hồi giáo”. Ngày 17/6, Nga cho rằng các lực lượng nước này có thể đã tiêu diệt Baghdadi trong một cuộc không kích tại Syria. Sau đó, ngày 23/6, liên quân do Mỹ đứng đầu chống IS cho biết họ không có bằng chứng rõ ràng về số phận của Baghdadi, song đánh giá thấp khả năng Baghdadi có ảnh hưởng đáng kể đối với các trận chiến ở Iraq và Syria.  

Đền thờ Al-Nuri cùng tòa tháp Al-Hadbaa được xây dựng từ năm 1172 sau Công nguyên, nên Mosul còn được mọi người biết đến với tên gọi Al-Hadbaa. Kể từ tháng 6/2014, IS đã chiếm giữ Mosul cùng nhiều vùng lãnh thổ ở Iraq và nước láng giềng Syria, đồng thời tuyên bố thành lập “Vương quốc Hồi giáo”.

Các lực lượng Iraq đã tiến hành các đợt tấn công từ tháng 10/2016 nhằm giành lại thành phố này và đến tháng 1/2017 đã kiểm soát được khu vực phía Đông thành phố. Với sự yểm trợ của các cuộc không kích của liên minh do Mỹ dẫn đầu, nhiều tháng qua, các lực lượng Iraq tăng cường tấn công nhằm giành lại Thành cổ ở phía Tây. 

Còn “lá chắn sống”

Tuy nhiên, Liên Hợp quốc (LHQ) ngày 16/6 cảnh báo IS có thể đang giữ hơn 100.000 dân thường Iraq làm “lá chắn sống”. Vào thời điểm trước khi các lực lượng Iraq tấn công cuối năm 2016, tại Mosul có khoảng 6.000 tay súng IS, hiện nay chỉ còn khoảng 200 - 300 đối tượng. Tại Syria, Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) được Mỹ hậu thuẫn đã cắt đứt tuyến đường trốn chạy cuối cùng của IS từ Raqa. Hãng phân tích IHS Markit cho rằng IS đã mất hơn 60% lãnh thổ và 80% nguồn.

Nếu trong tháng 1/2015, diện tích đất IS chiếm giữ là khoảng 90.800km2 thì đến tháng 6/2017, con số này giảm xuống chỉ còn 36.200km2. Nguồn thu nhập trung bình hàng tháng của IS cũng giảm 80%, từ 81 triệu USD vào quý II/2015 xuống chỉ còn 16 triệu USD vào quý II năm nay. IHS Markit nhận định với việc các lực lượng đang đánh bại IS ở Raqa (Syria), những khu vực còn lại của nhóm khủng bố này sẽ khó có thể tồn tại được đến cuối năm nay. 

Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo rằng khi IS bị mất quyền kiểm soát lãnh thổ và suy yếu do thương vong lớn trên những chiến trường chính ở Trung Đông, lực lượng này sẽ mở rộng địa bàn hoạt động sang những khu vực khác, như Đông Nam Á và Afghanistan.