Người đứng đầu Trung tâm chống khủng bố thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG), Tướng Andrey Novikov cho rằng những tay súng của tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng đang chuyển trọng tâm hoạt động từ Syria, Iraq sang Afghanistan và các nước láng giềng, đe dọa an ninh khu vực Trung Á và cả Đông Nam Á.
Tìm hướng “Đông tiến”
Phát biểu tại 2 ủy ban của Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc ngày 23/6, Tướng Novikov cảnh báo IS đang tìm cách lôi kéo một số tay súng Taliban và những nhóm cực đoan địa phương khác nhằm thành lập một căn cứ lớn ở Afghanistan và mở rộng ảnh hưởng của chúng sang Trung Á. Theo Tướng Novikov, IS đã “xuất khẩu” một hình mẫu hoạt động cực đoan và khủng bố mới từ các khu vực chiến tranh ở Syria và Iraq sang các nước Trung Á. Tướng Novikov đặc biệt nhấn mạnh rằng sự gia tăng hoạt động của Taliban ở khu vực miền Bắc Afghanistan giáp Trung Á có thể là dấu hiệu của việc một số chỉ huy của Taliban chuyển sang trung thành và gia nhập IS.
Còn tại Đông Nam Á, ngày 26/6, một người phát ngôn của cảnh sát Indonesia thông báo lực lượng cảnh sát nước này đã tìm thấy hàng trăm cuốn sách có chứa nội dung tuyên truyền cho tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng nhắm vào đối tượng trẻ em tại nhà của một nghi phạm bị bắt giữ do có liên quan tới vụ tấn công bằng dao làm một sĩ quan cảnh sát thiệt mạng trước đó một ngày. Theo cảnh sát, các cuốn sách được tìm thấy đều được viết bằng tiếng Indonesia, chứa các bức tranh và thông điệp cổ súy thánh chiến. Nghi phạm bị cảnh sát bắt giữ được cho là kẻ đã thiết kế và in những sản phẩm này.
Chính quyền Indonesia đang quan ngại về nguy cơ gia tăng hoạt động của các phần tử thánh chiến tại nước này, quốc gia có đông người Hồi giáo sinh sống nhất trên thế giới. Trong vài năm trở lại đây, những đối tượng ủng hộ IS đã tiến hành một số các cuộc tấn công nhỏ lẻ tại Indonesia. Bên cạnh đó là mối lo ngại đối với sự trở về của hàng trăm công dân nước này đã tới Syria để tham gia hỗ trợ IS.
Khẩn cấp đối phó
Theo GS Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Australia, khi IS bị mất quyền kiểm soát lãnh thổ và suy yếu do thương vong lớn trên những chiến trường chính ở Trung Đông thì các chiến binh Đông Nam Á sẽ trở về quê hương của mình, mang trong mình những kỹ năng chiến đấu và khả năng tổ chức để kích động lại các điểm nóng.
Thực tế, từ những năm 1990, các chiến binh Hồi giáo được al-Qaeda huấn luyện trở về từ Afghanistan đã “thai nghén” một phong trào liên Đông Nam Á, trải dài từ Malaysia tới Indonesia và miền Nam Philippines. Mạng lưới JI sau đó phần lớn bị sụp đổ nhờ hoạt động chống khủng bố hiệu quả của các nước liên quan. Hiện vẫn luôn có một mối liên kết giữa miền Nam Philippines với Đông Malaysia thông qua biển Sulu. Trong những tháng gần đây, các hoạt động khủng bố đã được khôi phục. Sự trở lại của các chiến binh từ Trung Đông thực sự gây quan ngại cho các quan chức an ninh bởi những phần tử này có kiến thức về chất nổ và có thể tiến hành các vụ tấn công cướp đi sinh mạng của nhiều dân thường vô tội.
Để đối phó, theo GS Carl Thayer, các quốc gia Đông Nam Á cần phải có một luật phù hợp để đối phó với bạo lực vũ trang giúp giảm thiểu thương vong cho dân thường, giải quyết những mối bất bình trong dân chúng mà các phần tử khủng bố đang nhấn mạnh đến để huy động sự ủng hộ cho các mục tiêu của chúng.
Còn Bộ trưởng phụ trách các vấn đề Hồi giáo Singapore Yaacob Ibrahim khẳng định nước này không “miễn nhiễm” trước sự nguy hiểm của tư tưởng cực đoan và quốc gia Đông Nam Á không thể ngừng cuộc chiến chống lại các mối đe dọa như vậy. Trong một thông điệp được gửi tới cộng đồng Hồi giáo, ông Yaacob kêu gọi mọi người dân phải cảnh giác cao hơn và báo cáo kịp thời nếu phát hiện những người có dấu hiệu “sai đường”.
Lực lượng Vũ trang Philippines (AFP) cũng cho biết nguy cơ Đông Nam Á có khả năng trở thành một “nhà nước Hồi giáo tiếp theo” là một thách thức đối với quân đội nước này và buộc họ phải nâng cao cảnh giác trước những phần tử khủng bố. Trả lời tờ The Manila Times, người phát ngôn AFP, Chuẩn tướng Restituto Padilla Jr khẳng định quân đội Philippines đã được chuẩn bị cho bất cứ kiểu tấn công nào do các nhóm cực đoan tiến hành.
Thời gian gần đây, khu vực Đông Nam Á trong tình trạng báo động sau khi các tay súng tuyên bố trung thành với IS đánh chiếm thành phố Marawi, trên đảo Mindanao, miền Nam Philippines. Kể từ khi cuộc chiến bùng phát vào ngày 23/5 đến nay, gần 400 người đã bị thiệt mạng và hơn 200.000 người dân thành phố buộc phải rời bỏ nhà cửa trong khi quân đội Philippines phải huy động các máy bay chiến đấu cơ và trực thăng để tiêu diệt phiến quân.
