Huyền thoại “dốc Tình”

Không giống như thanh niên ở thành phố tìm quán cà phê, công viên làm nơi hẹn hò, tâm sự, tìm hiểu nhau… Nam thanh nữ tú ở xã Ia Piơr (huyện Chư Prông, Gia Lai) thường tìm đến bên dòng suối Lốp làm nơi gặp gỡ lứa đôi. “Địa chỉ đỏ” này còn được người gọi là dốc Tình được ví von như một “phiên chợ tình thu nhỏ” trên Tây Nguyên.

Hẹn hò bên bờ suối

Huyền thoại dốc Tình

Ông Kpuih Tuy, Phó chủ tịch xã cho biết, sự tích của “chợ tình” này rất tình cờ. Vài chục năm trước, từ ngày chưa có cầu treo bắc qua con suối Lốp, mỗi khi nước lên, người dân hai bên bờ không qua lại được nên phải đứng bên bờ suối đợi nước rút. Những lần đợi chờ nước rút vài ba ngày đã tạo nên những cuộc gặp gỡ tình cờ giữa thanh niên các buôn làng. Nhiều đôi trai gái yêu nhau, lấy nhau từ những lần chờ nước rút như thế. Càng về sau, với quang cảnh thoáng mát bởi dòng nước trong xanh, nơi đây trở thành điểm hẹn của các đôi trai gái của các dân tộc đang sinh sống trên địa bàn xã Ia Piơr.

Đôi bờ suối Lốp và tên gọi dốc Tình còn gắn với 1 câu chuyện xúc động. Nhiều năm trước đây, một người đàn ông tên là Tình đã suốt nhiều năm bỏ công sức làm một việc rất hữu tình đó là đổ đất, đá dựng tuyến đường nhỏ vượt suối vào lúc nước rút, giúp người dân đôi bờ được xích lại gân nhau. Bây giờ chẳng rõ người đàn ông tên Tình còn hay không, nhưng để nhớ người đã có công giúp người dân 2 bên bờ được giao thương, gắn bó với nhau, từ dạo ấy người ta gọi con dốc ấy “chết tên” dốc Tình.

Ở đây, những cặp trai gái yêu nhau thường hò hẹn tâm sự vào lúc bình minh vừa ló rạng hay mỗi khi đêm về. Không cứ phải tuần trăng, những đôi tình nhân giữa các dân tộc khác nhau cứ đêm đến lại rủ nhau về đây, tâm sự thâu đêm bên dốc Tình.

Tình không biên giới

Đôi bờ suối có cái tên tình tứ này không chỉ giúp se duyên những đôi tình nhân, mà còn chứng kiến những cuộc tình dám vượt qua rào cản hủ tục khắt khe. Đôi khi hiểu biết thêm một số phong tục của dân tộc khác thấy cũng hay hay, thế là sau những đêm tâm sự tại dốc tình, nhiều đôi trẻ đã quyết định tiến tiến đến hôn nhân bất chấp những tập quán của dân tộc khác nhau, đôi khi đối lập nhau.

Chuyện tình của Rơmah Nhéh (làng Plei Me) là 1 ví dụ. Cô gái người J’rai này không đi “bắt chồng” như phong tục cũ mà chấp nhận về nhà chồng làm dâu theo tục lệ dân tộc Mường. Cô kể lại: “Hôm ấy, em đeo gùi lên rừng hái măng nhưng không biết xui khiến thế nào trời mưa xối xả, nước suối Lốp dâng cao không thể vượt qua được. Em chạy đến gốc cây gần đó tránh mưa và gặp được anh Đinh Sang, làng Piar 2 cũng trú mưa ở đó. Trời cứ mưa mãi, hai người ngồi dưới gốc cây bên suối cả đêm. Ban đầu còn ngần ngại nhưng sau đêm hôm ấy, cả 2 đứa đều nhớ thương nhau. Chỉ khó nhất là em là đồng bào J’rai, anh ấy là người Mường mà người Mường họ không chịu bị đồng bào, con gái J’rai bắt rể theo tục lệ đâu. Nhưng em yêu anh ấy quá! Em phải nhiều lần xin gia đình, xin già làng để được về làm con dâu nhà anh Đinh Sang”.

Bà con trong làng không thể chấp nhận chuyện cô yêu một chàng trai Tày. Từ bao đời nay, theo quan niệm của họ, người phụ nữ là trụ cột gia đình, trai gái dù thương yêu nhau đến đâu thì người con gái bao giờ cũng phải đi bắt chồng về… Mọi người ra “tối hậu thư”: “Mày có yêu chàng trai dân tộc Tày bao nhiêu thì cũng phải bắt chồng về nhà mình, đồng thời nó cũng phải chấp nhận các luật tục của buôn làng”.

Nhưng rồi, do cái bụng đã rất ưng nhau, đôi trẻ vẫn đêm đêm hẹn hò nơi suối Lốp để chứng minh tình yêu không có gì có thể ngăn cản nổi. “Trời không chịu đất thì đất phải chịu trời”, cuối cùng dân làng Plei Me cũng đành chấp nhận cho đôi trai gái cùng tìm hiểu lẫn nhau. Rơmah Nhéh được về nhà chồng làm dâu, sớm hôm chăm sóc chồng và gia đình theo phong tục của đồng bào Tày.

Một thiếu nữ tìm đến “điểm hẹn”

Nhịp cầu nối bờ vui

Chuyện tình của cô gái J’rai tên Rơlan H’Phiu (làng Phung) với chàng trai Đinh Bảo (dân tộc Mường) thì lại nảy nở cô gặp anh đang giúp bà con làng Phung vượt qua suối Lốp khi nước đang dâng cao. Trong thời khắc đó, tinh thần đùm bọc, giúp đỡ người khác của Đinh Bảo đã khiến trái tim cô gái xao động. Nhưng ngặt nỗi, dù có yêu đến đâu, Rơlan H’Phiu phải chấp nhận phong tục của cộng đồng J’rai là con gái J’rai khi đến tuổi cập kê, muốn yêu ai, thương ai thì phải đi bắt người đó về làm chồng, còn con trai Mường đến tuổi thì chuẩn bị tài sản đi bắt vợ!

Khi đôi trẻ Rơlan H’Phiu và Đinh Bảo bày tỏ tình cảm của mình với gia đình, cả 2 đều bị gia đình phản đối kịch liệt khi phong tục, tập quán của 2 cộng đồng quá khác biệt. Bởi theo tục lệ từ xa xưa cô gái J’rai đến tuổi, gia đình phải chuẩn bị tài sản là trâu bò, chiêng ché đến nhà trai bắt chồng về. Người chồng chính là “tài sản” mang về của nhà gái, anh này chính là lao động trụ cột của gia đình nhà vợ một thời gian và của gia đình mình tương lai. Tục của người Mường thì ngược lại, người đàn ông phải chuẩn bị tài sản đi bắt cô dâu về nhà.

Sau nhiều đêm tâm sự bên dốc Tình, đôi trẻ thống nhất quan điểm: “Đã yêu nhau thì ai bị “bắt” cũng được cả”. Thấy nhà cô gái ít người, bố mẹ đều đã lớn tuổi nên cần người chăm sóc, chàng trai cảm động trước tấm chân tình của Rơlan H’Phiu đã nhiều lần về làng thuyết phục gia đình mình. Một lần không được, hai lần không được… cho đến một ngày, thấy không thể lung lay được ý chí của con trai, ba mẹ anh đã chấp nhận cho anh bị Rơlanh H’Phiu bắt về làng Phung ở rể.

Giữa năm 2006, với tổng kinh phí hơn 2 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, 1 chiếc cầu treo dài gần 100m được xây dựng kết nối 2 bên bờ suối Lốp. Chứng kiến những mối tình cảm động đã nảy nở bên bờ suối, người dân xã Ia Piơr đặt tên chiếc cầu treo này với tên gọi rất  thi vị là cầu Tình. Cầu đã nối đôi bờ, chuyện chờ nước rút đã chỉ còn trong ký ức, thế nhưng đôi bờ suối vẫn là nơi hò hẹn của những người trẻ, là nơi những mối tình lại đơm hoa kết trái.

Thanh Luận