Theo hồ sơ, trước năm 1975 ông Mai Văn Chép và bà Võ Thị Mỏng có tạo lập một số đất tại xã Trung An, huyện Củ Chi, TP.HCM. Toàn bộ phần đất này ông Chép, bà Mỏng quản lý, sử dụng canh tác và cất nhà ở cho đến sau năm 1975.
Năm 1986 ông Chép và bà Mỏng đã phân chia đất bằng miệng cho 5 người con, gồm: Bà Mai Thị Mãnh (SN 1940); bà Mai Thị Hảnh (SN 1953); bà Mai Thị Hẻo (1960) mỗi người một phần đất tại xã Hòa Phú. Còn ông Mai Văn He (SN 1942) được nhận phần đất có diện tích 3.771m2 thuộc thửa 153, tờ bản đồ số 14 và bà Mai Thị Xẹ (SN 1955 – đã chết) được chia 3.654m2 thuộc thửa 154, tờ bản đồ số 14, tại xã Trung An, huyện Củ Chi.
Do bản thân bà Xẹ là một người bị bệnh thiểu năng từ nhỏ nên sống chung với cha mẹ. Năm 1987, ông Chép ( cha bà Xẹ - PV) qua đời, bà Mỏng giao cho ông He diện tích 3.654m2 phần đất chia cho bà Xẹ có trách nhiệm quản lý, sử dụng và trồng lúa để nuôi mẹ và em (bà Xẹ). Trong quá trình quản lý và sử dụng 02 thửa đất trên, ông He thực hiện nghĩa vụ nộp thuế với nhà nước đầy đủ và làm thủ tục kê khai đăng ký theo quy định.
Đến năm 1995, ông He có đơn xin đăng ký quyền sử dụng đối với phần đất 3.654m2 theo Chỉ thị 02/CT-UB và được UBND huyện Củ Chi cấp GCNQSDĐ số 2227/QSDĐ. Sau đó, năm 2000 ông He đã kê khai đăng ký gộp 2 thửa đất 153 diện tích 3.771m2 và thửa 154 diện tích 3.654m2, để đổi sang giấy đỏ và được UBND huyện Củ Chi cấp đổi sang GCNQSDĐ số 60/QSDĐ có tổng diện tích 7.425m2.
Đến năm 2007, bà Mỏng qua đời, bà Mai Thị Hẻo (em gái bà Xẹ) đưa bà Xẹ về nuôi dưỡng và cũng từ đây phát sinh tranh chấp phần đất của bà Xẹ. Qua quá trình giải quyết, UBND xã Trung An phát hiện phần diện tích 3.654m2 thuộc thửa 154 được cấp 02 giấy chứng nhận QSDĐ cho bà Mai Thị Xẹ và ông Mai Văn He. Có thể thấy, việc UBND huyện Củ Chi cấp GCNQSDĐ cho bà Xẹ thật khó hiểu.
Theo biên bản giám định pháp y tâm thần ngày 26/5/2009 của Viện giám định pháp y tâm thần TW – Phân viện phía nam kết luận: Bản thân bà Xẹ bị chậm phát triển tâm thần…; về pháp luật: Năng lực nhận thức và điều khiển hành vi bị hạn chế. Hơn nữa, thời điểm 1994, bà Xẹ đang sống chung với mẹ và anh trai (ông He) nhưng trong gia đình không ai biết có việc bà Mai Thị Hẻo được giao quyền làm thủ tục kê khai xin cấp quyền sử dụng dùm phần đất của bà Xẹ được chia.
Bà Hẻo đã tự động đăng ký kê khai, giả chữ ký bà Xẹ (bà Xẹ mù chữ - PV), thông đồng móc nối với cán bộ xã để được cấp GCNQSDĐ số 1684/QSDĐ (sổ trắng), ngày 09/12/1995, diện tích 3.654m2 thuộc thửa 154, tờ bản đồ số 14. "Trong lúc đó, Tôi đang nuôi bà Xẹ và trực tiếp quản lý, sử dụng canh tác trên thửa đất này" - ông He bức xúc nói.
Sau khi phát hiện thửa đất diện tích 3.654m2 thuộc thửa 154, tờ bản đồ số 14, có 02 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. UBND huyện Củ Chi không xem xét nguồn gốc sử dụng và quyền lợi của ông He mà ban hành quyết định số 44954/QĐ-UBND ngày 30/10/2009 thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 60/QSDĐ ngày 24/01/2000 đã cấp cho ông He, vì cho rằng thửa đất 154 không phải của ông mà là của bà Xẹ. Bởi vậy, ông He làm đơn khởi kiện yêu câu Tòa án nhân dân huyện Củ Chi hủy quyết định số 44954/QĐ-UBND. Ông He xác định quyết định nói trên đã gây thiệt hại quyền và lợi ích hợp pháp của ông và trái pháp luật.
Thụ lý đơn khởi kiện của ông Mai Văn He, qua hai lần xét xử: Bản án sơ thẩm số 20/2011/HCST ngày 30/11/2011 của TAND huyện Củ Chi và phúc thẩm số 442/2012/HC-ST ngày 25/4/2012 của TAND TP.HCM đều xử bác yêu cầu của ông He về việc hủy bỏ quyết định số 44954/QĐ-UBND của UBND huyện Củ Chi thu hồi GCNQSDĐ số 60/QSDĐ ngày 24/01/2000 đã cấp cho ông. Tòa án cho rằng: Ông được UBND huyện Củ Chi cấp GCNQSDĐ là sai đối tượng và sai quy định của Luật đất đai. Trong khi đó, ông He là người trực tiếp sử dụng và quản lý hợp pháp thửa đất nói trên suốt 30 năm qua mà không ai khiếu nại và tranh chấp.
Còn đối với việc cấp GCNQSDĐ số 1684/QSDĐ ngày 09/12/1995 của UBND huyện Củ Chi đã cấp cho bà Mai Thị Xẹ (người mắc bệnh tâm thần từ nhỏ - PV) là đúng quy trình, bởi lẽ ông Chép và bà Mỏng có chia đất cho các con chung, tuy nhiên việc chia đất chỉ bằng miệng. Theo Luật sư Nguyễn Hiệp Phùng – Đoàn luật sư tỉnh Bình Dương cho biết: Về cơ sở pháp lý việc cấp GCNQSDĐ cho ông He là hợp lý vì ông He là người đăng ký quyền sử dụng đất tại UBND xã Trung An, ông He cũng là người nộp thuế nông nghiệp. Đối với bà Mai Thị Xẹ bị bệnh phải sống phụ thuộc vào người khác nên không thể sử dụng đất được, thì không thể xem xét cấp đất cho bà Xẹ trên cơ sở cha mẹ phân chia, điều này không phù hợp với quy định của Luật Đất đai và chỉ thị 02 của Chính phủ.
Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho ông He, đề nghị TANDTC sớm có quyết định Giám đốc thẩm đối với vụ án này.
Đặng Chung