Giải thưởng cao nhất của Viện Hàn lâm khoa học Nga hai năm liền thuộc về các nhà khoa học xã hội nghiên cứu ngôn ngữ và chính trị, năm nay được trao tặng cho các nhà hóa học. Vinh dự đón nhận các Huy chương vàng Lớn mang tên Mikhail Lomonosov là Viện sĩ Nga Vadim Ivanov bởi những đóng góp xuất sắc cho sự phát triển hóa sinh hữu cơ và giáo sư Ryoji Noyori người Nhật Bản vì sự khám phá tổng hợp xung tác bất đối xứng.
 |
Nhà hóa học sinh hữu cơ Vadim Ivanov đã hơn 20 qua lãnh đạo Viện hóa sinh hữu cơ mang tên các Viện sĩ Shemyakin và Ovchinikov. Ông Ivanov là người từng được trao các Giải thưởng Lenin và quốc gia của Nhà nước Liên xô. Nghiên cứu của ông gắn liền với những vấn đề hóa học các hợp chất tích cực. Dưới sự lãnh đạo của Viện sĩ, các peptide kích thích miễn dịch đã được tổng hợp. Trên cơ sở này, nghiên cứu ra vac-xin chống những căn bệnh nguy hiểm. “Toàn bộ sự nghiệp khoa học của tôi gắn liền với một loại các chất tự nhiên – với peptide”, — Viện sĩ Vadim Ivanov chia xẻ. “Đây là một loại lớn các điều hòa sinh học phân tử thấp. Gồm các chất rất khác nhau về ý nghĩa sinh học như kháng sinh, độc tố, kích thích tố, các chất điều chỉnh hệ miễn dịch. Có hàng chục nghìn chất được biết tới. Tất nhiên, như những chế phẩm thuốc hoàn chỉnh cũng như các chất tiềm năng chúng đặc biệt được khoa học quan tâm bởi cơ cấu kích hoạt”.
Viện sĩ Vadim Ivanov cho biết, ông đã nghiên cứu chất kích thích miễn dịch mạnh, hoạt hóa các tế bào hệ miễn dịch. Các tế bào này bắt đầu phát hiện và tiêu diệt những tế bào làm việc không đúng. Có thể dùng chế phẩm này để đấu tranh hiệu quả với các quá trình viêm nhiễm, thậm chí với các bệnh ung thư, có nghĩa với sự thoái hóa và suy biến tế bào cơ thể con người.
Ngành dược phẩm cũng sử dụng các phát minh của giáo sư Nhật Bản Ryoji Noyori. Sáng chế của ông trở thành cơ sở hóa hợp nhiều hợp chất vitamin, kháng sinh, axit amin, ancaloit. Ông Valery Kostiuk, trưởng thư ký khoa học Chủ tịch đoàn Viện hàn lâm khoa học Nga nói: “Sự quan tâm của giáo sư Ryoji Noyori nằm trong lĩnh vực hóa học hữu cơ và hữu cơ kim loại, xúc tác đồng thể hóa, tổng hợp không đối xứng, nghiên cứu các chất mới để thực hiện phản ứng hóa học, hóa học xanh, hóa lý… Kết quả nghiên cứu của ông được sử dụng rộng rãi trong tổng hợp công nghiệp các sản phẩm dược như kháng sinh, thuốc chống viêm và thuốc tim mạch”.
Bản thân ông Ryoji Noyori nói rằng, từ năm 12 tuổi ông đã cảm nhận được sự lớn lao vĩ đại của hóa học. Ông thi đậu vào Đại học Kioto năm 1957. Mười năm sau đó, chưa đầy 30 tuổi, ông Ryoji Noyori đã lập ra một hướng mới trong hóa học: hóa hợp hữu cơ với sự tham gia của các hợp chất hữu cơ kim loại. Năm 2001, cùng với hai người Mỹ William Knowles và Barry Sharpless giáo sư đã nhận giải thưởng Nobel “vì lập ra các xúc tác chiral phản ứng oxy hóa và khử oxy”. Năm 2003, ông Ryoji Noyori được bầu làm Viện sĩ Viện hàn lâm khoa học Nga.
Theo như thông lệ, các huy chương vàng Lomonosov sẽ do Viện sĩ Yuri Osipov, Chủ tịch Viện sĩ Viện hàn lâm khoa học Nga, trao tặng. Kể từ năm 1956, các huy chương này hàng năm được tặng cho một nhà khoa học Nga và một nhà nghiên cứu nước ngoài xuất sắc trong các ngành tự nhiên và nhân văn.
