Hướng dẫn lấy ý kiến Nhân dân khi điều chỉnh đơn vị hành chính

Theo Nghị định 321/2025/NĐ-CP, việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính (ĐVHC) phải được lấy ý kiến Nhân dân ở những ĐVHC cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp, cụ thể:

Trường hợp thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC cấp tỉnh thì UBND cấp tỉnh tổ chức lấy ý kiến Nhân dân ở tất cả các ĐVHC cấp xã thuộc ĐVHC cấp tỉnh đó.

Trường hợp thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC cấp xã thì UBND cấp tỉnh tổ chức lấy ý kiến Nhân dân ở ĐVHC cấp xã đó.

Về hình thức lấy ý kiến, Nghị định 321/2025/NĐ-CP quy định, UBND cấp tỉnh tổ chức lấy ý kiến Nhân dân bằng hình thức phát Phiếu lấy ý kiến hộ gia đình theo mẫu quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 321/2025/NĐ-CP và quy định của pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Căn cứ tình hình thực tiễn của địa phương, UBND cấp tỉnh quyết định các hình thức phát Phiếu lấy ý kiến đến từng hộ gia đình cho phù hợp hoặc giao UBND cấp xã quyết định đối với từng đơn vị cụ thể, khuyến khích áp dụng hình thức lấy ý kiến điện tử thông qua trang, cổng thông tin điện tử của địa phương hoặc mạng viễn thông, mạng xã hội hoạt động hợp pháp, các phần mềm điện tử theo quy định của pháp luật, bảo đảm công khai, minh bạch, thuận tiện và phù hợp với mức độ ứng dụng công nghệ thông tin tại cấp xã, tại thôn, tổ dân phố.

Về trình tự, thủ tục lấy ý kiến: Sau khi xây dựng Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC, UBND cấp tỉnh có văn bản kèm theo mẫu Phiếu lấy ý kiến, tài liệu lấy ý kiến gửi UBND cấp xã; chỉ đạo, hướng dẫn UBND cấp xã xây dựng kế hoạch và tổ chức lấy ý kiến Nhân dân theo từng thôn, tổ dân phố.

Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày nhận được văn bản của UBND cấp tỉnh, UBND cấp xã hoàn thành việc lấy ý kiến Nhân dân. Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày hoàn thành việc lấy ý kiến Nhân dân, UBND cấp xã tổng hợp và lập báo cáo kết quả lấy ý kiến Nhân dân trên địa bàn gửi HĐND cùng cấp, UBND cấp tỉnh và gửi trang, cổng thông tin điện tử của UBND cấp xã.

Đối với ĐVHC cấp xã không tổ chức HĐND thì UBND cấp xã tổng hợp và lập báo cáo kết quả lấy ý kiến Nhân dân trên địa bàn gửi UBND cấp tỉnh và gửi trang, cổng thông tin điện tử của UBND cấp xã.

Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo kết quả lấy ý kiến Nhân dân của UBND cấp xã, UBND cấp tỉnh chỉ đạo lập báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến Nhân dân của các ĐVHC cấp xã có liên quan trực tiếp gửi HĐND cùng cấp, cổng thông tin điện tử Chính phủ và trang, cổng thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh.

Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo kết quả lấy ý kiến Nhân dân của UBND cấp tỉnh, cấp xã, cổng thông tin điện tử Chính phủ và các trang, cổng thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh, cấp xã có trách nhiệm đăng tải kết quả lấy ý kiến Nhân dân.

Nghị định 321/2025/NĐ-CP quy định, báo cáo kết quả lấy ý kiến Nhân dân về việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC phải nêu rõ quá trình tổ chức lấy ý kiến, tổng số hộ gia đình trên địa bàn, số hộ gia đình tham gia lấy ý kiến, số hộ gia đình đồng ý, số hộ gia đình không đồng ý đối với từng ĐVHC cấp xã, các ý kiến khác (nếu có).

Kết quả lấy ý kiến Nhân dân về việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC cấp tỉnh đạt từ 50% trở lên tổng số hộ gia đình trên địa bàn (tính theo từng ĐVHC cấp tỉnh) tán thành thì cơ quan xây dựng đề án tiếp tục hoàn thiện đề án và gửi HĐND cấp tỉnh để xem xét, cho ý kiến.

Kết quả lấy ý kiến Nhân dân về việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC cấp xã đạt từ 50% trở lên tổng số hộ gia đình trên địa bàn (tính theo từng ĐVHC cấp xã) tán thành thì cơ quan xây dựng đề án tiếp tục hoàn thiện đề án và gửi HĐND cấp tỉnh, cấp xã để xem xét, cho ý kiến. Trường hợp ĐVHC cấp xã không tổ chức HĐND thì UBND cấp tỉnh chỉ đạo hoàn thiện Đề án gửi HĐND cấp tỉnh xem xét, cho ý kiến.

Kết quả lấy ý kiến Nhân dân phải được công khai trên các trang, cổng thông tin của địa phương và trên cổng thông tin điện tử của Chính phủ theo quy định tại khoản 5 Điều 4 Nghị định 321/2025/NĐ-CP và quy định của pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Kinh phí tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đề án thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC do ngân sách nhà nước bảo đảm theo phân cấp quản lý ngân sách.

Nghị định 321/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 16/12/2025.