Bởi lúc mới chào đời, hệ miễn dịch của bé vẫn còn non nớt và chưa phát triển toàn diện, nên bé có thể mắc một số bệnh mà người lớn có thể vượt qua. Việc tiêm vắc-xin sẽ tạo ra một lượng Protein (kháng nguyên) của một số tác nhân gây bệnh, vừa đủ để kích thích cơ thể sản sinh kháng thể mà không gây nhiễm bệnh. Nhờ vậy trẻ sẽ có sức đề kháng tự nhiên cần thiết để tự bảo vệ khi tiếp xúc với các căn bệnh thực sự trong tương lai.
Thế nhưng làm thế nào để trẻ có một mũi tiêm chủng an toàn? Ths. Đặng Thị Thu Hương, Điều dưỡng phụ trách phòng Tư vấn tiêm chủng vắc-xin (Bệnh viện Nhi Trung ương), cho biết để bé có được mũi tiêm chủng an toàn cha mẹ cần chủ động thông báo về tình trạng sức khỏe của trẻ cho nhân viên y tế về các thông tin như: trong 3 ngày gần đây bé có sốt hay không; nếu là trẻ sơ sinh thì cân nặng lúc sinh có đủ 2.5kg không; trẻ có đang mắc bệnh nhiễm khuẩn cấp tính không; trẻ có đang bị viêm da mủ hoặc chàm ngoài da không; trẻ có mắc một số bệnh mãn tính đang tiến triển như lao phổi, viêm thận mạn tính…; trẻ mới ốm dậy đang hồi phục hay không?
Trong từng trường hợp cụ thể, bác sỹ sẽ xem xét tình trạng của trẻ và quyết định có nên tiêm chủng hay không? Cha mẹ cũng cần phải mang theo sổ tiêm chủng hoặc phiếu tiêm chủng của trẻ để các bác sỹ tham vấn cho cha mẹ lựa chọn phương án chủng ngừa tối ưu cho trẻ như tiêm nhắc lại, tiêm bù các mũi bỏ sót, tiêm thêm những mũi còn thiếu.
Cha mẹ cũng cần phải thông báo cho bác sỹ và nhân viên y tế về các loại thuốc bé đang sử dụng hoặc đã từng sử dụng kéo dài trên 2 tuần. Một số loại thuốc khi sử dụng sẽ làm giảm hiệu quả của vắc-xin. Cha mẹ cũng cần bắt buộc phải thông báo cho bác sỹ và nhân viên y tế về các phản ứng dị ứng với một loại vắc-xin mà bé từng có khi tiêm chủng. Những thông tin này sẽ giúp hạn chế tối đa các phản ứng dị ứng có thể xảy ra sau khi tiêm.
Sau khi tiêm chủng, trẻ sẽ được nhân viên y tế theo dõi tại điểm tiêm chủng trong vòng 30 phút đầu sau tiêm. Khi về nhà, cha mẹ cần tiếp tục chăm sóc và theo dõi ít nhất trong 24 giờ sau tiêm nữa. Tiếp tục cho trẻ bú mẹ hoặc uống thêm nhiều nước. Nếu trẻ sốt nhẹ từ 37.5 độ C đến 38.5 độ C thì lau người và chườm mát cho trẻ bằng nước ấm. Nếu trẻ sốt trên 38.5 độ C thì cho trẻ uống thuốc hạ sốt Paracetamol liều lượng 10mg – 15mg/kg cân nặng, mỗi lần uống cách nhau 4-6 giờ. Có thể chườm lạnh vị trí tiêm nếu có sưng đau. Cha mẹ không nên hạ sốt bằng Aspirin, không nặn chanh, đắp khoai tây lên nơi tiêm, không nên kiêng tắm rửa vì dễ gây nhiễm trùng ở vị trí tiêm.
Sau khi tiêm chủng trẻ có thể có một số phản ứng như sốt nhẹ (đây là phản ứng bình thường của cơ thể với vắc-xin và có thể hoàn toàn tự khỏi sau 1-2 ngày), chỗ tiêm bị sưng đỏ và đau, dị ứng như nổi ban mề đay, ngứa toàn thân (hay xảy ra ở trẻ hay bị dị ứng, các biểu hiện dị ứng thường tự khỏi sau một vài ngày, nếu trẻ có biểu hiện khó chịu nhiều cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để theo dõi). Một số phản ứng khác như trẻ quấy khóc, chán ăn, mất ngủ, dễ kích động… cũng có thể xảy ra.
Riêng trong các trường hợp trẻ quấy khóc, bú kém… nhiều lên hoặc kéo dài trên 24 giờ; sốt cao trên 38.5 độ C; co giật, tím tái, khó thở; áp xe hoặc sưng đau nhiều tại vị trí tiêm thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.
