[links()]Sau khi đăng tải bài “HTV phớt lờ luật cạnh tranh”, chúng tôi nhận được nhiều phản hồi của độc giả trao đổi nhằm trả lại môi trường cạnh tranh lành mạnh cho việc sản xuất phim Việt. Nhận thấy đây là vấn đề quan trọng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng phim truyền hình Việt trên sóng truyền hình, chúng tôi tiếp trở lại vấn đề với những vụ việc khác cần để tâm.
 |
| Hình minh họa. |
Vệt phim 6h chiều – "ai lọt qua ải"?
Việc giao trọn khung 22 giờ phim Việt cho 3 đơn vị Vietcomfilm, Sóng Vàng và Senafilm là cú “công khai độc quyền” hiếm hoi của HTV. Trước đó, có nhiều vệt giờ khác của phim Việt, HTV cũng tạo thế độc quyền nhưng có phần dè dặt hơn bằng cách mượn cớ nâng cao chất lượng để thực hiện chứ chưa dám công khai chọn đối tác một cách lộ liễu như vậy.
Điển hình cho thực trạng này là phim Việt khung giờ 6h chiều của HTV (từ 17h30 đến 18h15).
Đó là vào khoảng thời gian giữa năm 2011, lãnh đạo đài đăng đàn quyết tâm nâng cao chất lượng phim Việt trên các phương tiện truyền thông. Theo đó, phim Việt trên khung giờ 6h chiều được công bố là một bước cải tiến chất lượng vượt trội mở màn.
Tiền đầu tư cho mỗi tập phim là 400 triệu đồng thay vì 180 triệu ở các khung giờ khác. Và HTV sẽ “trải thảm đỏ” mời gọi nhà sản xuất gửi dự án đến để HTV xem xét lựa chọn những dự án tốt nhất đưa vào sản xuất nhằm khắc phục dần tình trạng chất lượng bèo bọt của phim Việt lúc bấy giờ.
Nhưng oái oăm thay, lời tuyên bố của người lãnh đạo gây không khí phấn khởi cho giới làm phim bao nhiêu thì chính sách cụ thể của HTV làm người ta thất vọng bấy nhiêu.
Là bởi vì, HTV hầu như xiết chặt cánh cửa vào khung giờ này, các nhà sản xuất bình thường không thể nào vào được, ngược lại chính sách có vẻ như tạo môi trường thuận lợi cho cơ chế “sân sau” hoạt động. Có lẽ vì vậy mà cuối cùng sau 2 năm triển khai, người ta thấy hầu như chỉ có TFS là hãng phim nhà của HTV cùng với vài đơn vị có phim trên khung giờ này. Các nhà sản xuất còn lại đều ngậm ngùi ngoài “cửa”.
Đại diện một hãng phim cho biết: “Khi nhìn vào văn bản quy định cách thức tham gia đối với nhà sản xuất, chúng tôi lắc đầu ngao ngán, lặng lẽ rút lui vì nó quá tréo ngoe”.
Một nhà sản xuất khác phân tích: “HTV đặt ra quy định cho khung giờ này như là một sự đánh đố nhà sản xuất bên ngoài. Đó là một chiêu thức loại các nhà sản xuất một cách trắng trợn. Tôi nghĩ với cách thức này chỉ có nhà sản xuất “sân sau” của ai đó là có cửa mà thôi”.
Vậy HTV đã quy định cơ chế duyệt dự án theo kiểu nào mà dẫn đến tình trạng như trên?
Tạo thế độc quyền khôn khéo
Để quy định về việc sản xuất phim Việt trên khung giờ 6h chiều, lãnh đạo đài đã ký văn bản giao cho hãng phim TFS nhiệm vụ thẩm định kịch bản phim của các nhà sản xuất khác gửi đến và dành cho TFS quyền soạn ra cơ chế thẩm định dự án.
Đối với việc thẩm định các dự án phim, HTV có bộ phận chuyên môn là Phòng khai thác phim truyện. Nơi này có các biên tập viên, nhận kịch bản của nhà sản xuất để xem xét nhằm quyết định từ chối hay đưa vào sản xuất. Nếu kịch bản của nhà sản xuất được chấp nhận, Phòng khai thác phim truyện sẽ làm thủ tục chuyển qua bộ phận phụ trách hợp đồng của HTV là Trung tâm dịch vụ truyền hình.
Nơi này sẽ thương thảo các vấn đề về tài chính và các vấn đề còn lại của hợp đồng để trình Tổng giám đốc đài ký hợp đồng với nhà sản xuất. Còn TFS là một hãng phim trực thuộc HTV, chuyên sản xuất phim chất lượng cao cho HTV.
Trên một góc độ nào đó, TFS cũng chỉ như các nhà sản xuất bên ngoài mà thôi. Như vậy thì TFS không thể nào là một đơn vị xét duyệt các dự án phim của các nhà sản xuất bên ngoài được, mà phải là Phòng khai thác phim truyện.
Thậm chí bản thân TFS phải đưa dự án của mình qua cho Phòng khai thác phim truyện thẩm định nữa mới đúng. Nhưng HTV đã giao cho TFS nhiệm vụ thẩm định, là một tréo ngoe đầu tiên.
Nhưng hãy tạm bỏ qua tréo ngoe này để đi vào nội dung chính là TFS đã đặt ra quy chế thẩm định các dự án phim cho khung giờ 6h chiều như thế nào.
Văn bản quy định cho các nhà sản xuất bên ngoài được TFS đặt ra là không duyệt đề cương, chỉ duyệt kịch bản chi tiết. Đây là một quy định chưa từng thấy trong sản xuất phim truyền hình, một quy định mà không nhà sản xuất nào có thể vượt qua nổi, ngoại trừ nhà sản xuất sân sau của HTV.
Một bộ kịch bản phim chi tiết cho loại phim này thấp nhất cũng phải xấp xỉ 300 triệu đồng và cao thì có thể đến 500 – 700 triệu đồng. Nếu TFS không duyệt đề cương trước, thì nhà sản xuất nào dám bỏ ra một lượng tiền khổng lồ thuê biên kịch viết thành kịch bản chi tiết chỉ để đi chào hàng mà chưa biết được chấp nhận hay không?.
Trong quy trình chào dự án phim truyền hình, không chỉ riêng Việt Nam mà tất cả các đài truyền hình trên thế giới, đều phải qua khâu thẩm định đề cương. Đề cương là giai đoạn sơ khai, nhà sản xuất mới tốn chút ít chi phí, nó có ý nghĩa như một dự án tiền khả thi, nếu bị loại thì cũng không thiệt hại gì nhiều, còn đã thành kịch bản rồi thì chi phí tốn kém đã lên rất cao. Không ai dám “xăm mình” để làm theo văn bản của TFS.
Như vậy, có thể nói thẳng, với quy định như vậy, HTV, đã dựng lên một rào cản “bất khả vượt qua” để tạo thế phân phát sóng độc quyền trên khung giờ này. Tại sao một quy định ngược ngạo như vậy vẫn có thể được áp dụng tại một đài truyền hình thuộc loại lớn nhất nước như HTV?.
Tuấn Ngọc
