Trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Quân đoàn 3 (Binh đoàn Tây Nguyên) được giao nhiệm vụ đảm nhiệm hướng tiến công phía Tây Bắc Sài Gòn. Mục tiêu then chốt lúc đó là đập tan tuyến phòng thủ của kẻ địch ở căn cứ Đồng Dù (Củ Chi) – lúc đó do sư đoàn 25 của ngụy tiếp quản dưới sự chỉ huy của chuẩn tướng Lý Tòng Bá. Trận đánh căn cứ Đồng Dù là một trong những trận đánh ác liệt nhất của tuyến phòng thủ hướng Tây Bắc. Có lẽ vì thế mà, 36 năm đã qua đi nhưng những dấu ấn về trận chiến năm xưa vẫn in đậm trong tâm trí đại tá Bùi Văn Ngọc, nguyên cán bộ thuộc Ban Chính trị Trung đoàn 48, người trực tiếp tham gia trận đánh này.
Tiếp chúng tôi tại nhà riêng, đại tá Bùi Văn Ngọc xúc động kể rành rọt từng chi tiết trận đánh mà ông và đồng đội thuộc trung đoàn 48 (Sư đoàn 320) triển khai vào ngày 29-4-1975. Trong 2 hướng tiến công đánh căn cứ Đồng Dù, trung đoàn 48 đảm nhiệm tiến công trên hướng Tây Bắc với nhiệm vụ tạo ra hai cửa mở để bộ đội tiến công vào căn cứ.
2 giờ 30 phút sáng 29-4-1975, sư đoàn triển khai xong lực lượng và trận địa các cụm pháo tập trung đánh dồn dập vào Đồng Dù, lợi dụng ưu thế bộ binh xung phong dùng bộc phá mở cửa, phát huy hoả lực tiêu diệt quân địch. Ở mũi tiến công hướng Tây Bắc, đại đội 3 phụ trách cửa mở số một. Sau khi tiểu đoàn 1 phá được hai lớp hàng rào hỗn hợp bên ngoài thì bị địch phát hiện và tập trung hoả lực đánh trả. Toàn đại đội được lệnh tập trung hỏa lực bắn yểm trợ trong khi các chiến sĩ B40, B41 tấn công tuyến lô cốt ngoài cùng và khẩu đội súng cối tấn công vào bên trong khu vực tường bao của căn cứ. Chớp thời cơ hỏa lực địch bị gián đoạn, các chiến sĩ đánh bộc phá dâng lên tấn công. Sau đợt chi viện hỏa lực của các chiến sĩ trung đội 7, đồng chí Nguyễn Khắc Bảo ôm bộc phá tiện đứt thêm một lớp hàng rào trước khi anh dũng hy sinh. Đồng chí Nguyễn Văn Linh là người phá hàng rào quyết định cuối cùng, mở toang cửa hướng Tây Bắc để trung đội 9 đánh chiếm tiêu diệt các mục tiêu của địch ở khu vực đầu cầu.
Ở cửa mở thứ hai, đại đội 11 mưu trí dùng mìn liên kết phá tung 5 lớp hàng rào ngoài. Tuy nhiên, xe tăng M41 của địch lợi dụng sự che chắn của tường đất dùng hoả lực ngăn chặn khiến nhiều chiến sĩ đánh bộc phá của ta bị thương, tình thế chiến đấu vô cùng căng thẳng. Nhiệm vụ cấp bách lúc này là phải tiêu diệt xe tăng địch. Đại đội trưởng Nguyễn Công Bạ nảy ra sáng kiến cùng hiệp đồng chiến đấu với chiến sĩ B41 Nguyễn Tiến Ngọ. Anh nổ súng tiểu liên đánh lạc hướng chú ý của xe tăng địch để đồng chí Ngọ sử dụng B41 lách sang trái tránh luồng đạn rồi nhằm xe tăng địch khai hoả, tiêu diệt mục tiêu. Xe tăng bị hạ nhưng tuyến lô cốt kiên cố vòng ngoài của địch vẫn quyết liệt chống trả. Đại đội trưởng Bạ cùng đồng chí Lê Văn Sử dùng khẩu B40 và bộc phá cuốn phăng những hàng rào cuối cùng, cửa mở xuống đại đội 11 được mở thông . Các chiến sĩ trung đoàn 48 nhanh chóng đánh chiếm tuyến công sự thứ nhất làm bàn đạp tiến công các mục tiêu tiếp theo. Lúc này đã là 7 giờ 30 phút sáng.
Trong lúc trung đoàn 9 đánh địch phản kích bên ngoài thì các chiến sĩ trung đoàn 48 bị hỏa lực địch điên cuồng ngăn chặn trên cả hai hướng cửa mở. Các xạ thủ B40, B41 của đại đội 3 thương vong gần hết, lực lượng tiểu đoàn 1 còn lại mỏng. Tiểu đoàn 2 và 4 xe tăng được điều động theo hướng cửa mở của đại đội 3 tiến công vào khu vực công binh chi viện cho tiểu đoàn 1.
Ở hướng cửa mở của đại đội 11, đại đội trưởng Nguyễn Công Bạ dẫn đầu đơn vị xung phong đánh chiếm tuyến công sự thứ nhất. Xe tăng đưa ra bịt cửa mở bị hoả lực của ta đánh lui. Đồng chí Bạ cử 1 tiểu đội đánh nghi binh, đánh lạc hướng chú ý của địch, tạo điều kiện cho đơn vị đánh chiếm tuyến công sự thứ 2 và diệt xe tăng địch. Đại đội 11 cũng phối hợp với các đơn vị tập trung hoả lực tiêu diệt quân địch, làm chủ hoàn toàn căn cứ. Tên chuẩn tướng Lý Tòng Bá cùng Bộ tham mưu tháo chạy, bị quân và dân Củ Chi phối hợp bắt sống. Đúng 11 giờ ngày 29-4, lá cờ quyết chiến quyết thắng của sư đoàn 320 tung bay trên trung tâm căn cứ Đồng Dù. Căn cứ Đồng Dù bị tiêu diệt đã mở toang cánh cửa hướng Tây Bắc để quân đoàn tiến vào đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất.
Trận đánh căn cứ Đồng Dù là trận gay go, ác liệt nhất trong tuyến phòng thủ Tây Bắc Sài Gòn. Tuy nhiên, với ý chí quyết tâm, tinh thần chiến đấu ngoan cường, mưu trí, dũng cảm và hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ, các cán bộ, chiến sĩ sư đoàn 320 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần vào thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975, thu non sông về một mối.
Thành Lê
(Ghi theo lời kể của Đại tá
Bùi Văn Ngọc – Hội viên CLB Trung dũng – Quyết thắng)
