Xe máy chiếm 93% số phương tiện giao thông đường bộ
Tại Hội thảo, ông Khuất Việt Hùng, Viện trưởng Viện CL&PTGTVT nhấn mạnh: Bảo đảm an toàn giao thông (ATGT) xe máy là vấn đề rất nóng bỏng hiện nay, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu.
Xe máy là phương tiện di chuyển chính. Đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, nơi xe máy không chỉ là phương tiện cá nhân mà còn là công cụ sản xuất, kinh doanh, vận chuyển hàng hóa, dịch vụ. Song hành với sự tiện lợi và phổ biến của xe máy, tai nạn giao thông (TNGT) liên quan xe máy đã và đang để lại hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân và nền kinh tế nhiều quốc gia.
"Tại Việt Nam, theo số liệu thống kế mới nhất, xe máy chiếm khoảng 93% tổng số phương tiện giao thông đường bộ. Tỷ lệ TNGT liên quan xe máy chiếm khoảng 60% tổng số vụ TNGT đường bộ. Điều này đòi hỏi phải có những giải pháp quyết liệt và toàn diện hơn để bảo vệ người đi xe máy, giảm thiểu thương vong, hậu quả từ các vụ TNGT", ông Hùng nói.
Ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia chia sẻ, Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ người dân sở hữu và sử dụng xe máy cao. Đến tháng 9/2024 đã có 77 triệu xe máy đăng ký, đưa tỷ lệ sở hữu xe máy trên 1.000 dân tới 770 xe, thuộc hàng cao nhất thế giới.
"Trong bối cảnh bất cập về hạ tầng giao thông, các lợi thế của xe máy như tốc độ khá cao, có khả năng chuyên chở, sự linh hoạt, thuận tiện, cơ động, tiện nghi, chi phí vận hành rẻ... càng được phát huy lên gấp bội khi được so sánh với các phương tiện vận tải khác. Xe máy vẫn tiếp tục gia tăng, thậm chí phần lớn các hộ gia đình có điều kiện sở hữu ô tô vẫn giữ xe máy để đáp ứng những mục tiêu nhất định trong cuộc sống”, ông Minh đánh giá.
Trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc cải thiện ATGT, đặc biệt là với người đi xe máy như bắt buộc đội mũ bảo hiểm, kiểm soát nồng độ cồn khi điều khiển xe máy, cải thiện hạ tầng giao thông và đẩy mạnh giáo dục, nâng cao nhận thức của người dân về ATGT.
Tuy nhiên, trên thực tế tỷ lệ xe máy cao như hiện nay đi kèm nguy cơ rủi ro va chạm. Hiện nay, những người 16 - 18 tuổi có thể điều khiển xe máy dung tích dưới 50cc một cách hợp pháp trong khi một số vẫn thiếu kiến thức và kỹ năng điều khiển xe. Hiện tượng người dưới 16 tuổi điều khiển các loại xe hai bánh gặp TNGT vẫn đang diễn biến phức tạp.
Ngoài ra, có một số vụ TNGT xảy ra do vi phạm những quy tắc giao thông cơ bản như không nhường đường, đi sai phần đường, chưa có làn dành riêng cho xe máy, tỷ lệ đội mũ bảo hiểm của trẻ em còn thấp, chưa có quy định xử phạt với trẻ dưới 6 tuổi khi ngồi trên xe máy không đội mũ bảo hiểm…
Nâng cao hơn nữa ý thức tham gia giao thông
Thiếu tướng Nguyễn Văn Trung, Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) cho rằng: Nếu không hành động, không chỉ là 60% số vụ TNGT liên quan đến xe máy; mà có thể còn gia tăng cao hơn khi việc chấp hành pháp luật của người điều khiển xe máy không được cải thiện, tốc độ gia tăng phương tiện này không hạn chế...
Để phòng ngừa xe máy gây TNGT, lực lượng Cảnh sát giao thông đã tập trung mở nhiều đợt cao điểm xử lý, tuy nhiên điều quan trọng là ý thức tham gia giao thông của người điều khiển xe máy cần được cải thiện hơn. Đồng thời, cần sự hợp tác từ tất cả các bên, từ lực lượng chức năng cho đến từng người dân, tạo ra môi trường giao thông an toàn hơn.
Chia sẻ kinh nghiệm ở các nước trên thế giới trong công tác đảm bảo an toàn xe máy, ông Kim Beng Lua, Trưởng Khu vực châu Á và châu Phi, Sáng kiến thiết kế TP toàn cầu cho rằng thiết kế làn đường riêng dành cho xe máy giúp Malaysia giảm 25% các vụ tai nạn thương tích.
"Ở các tuyến đường giao thông hỗn hợp, cùng với việc thiết kế các làn đường riêng cho phương tiện giao thông công cộng, xe đạp; việc tổ chức giao thông như giới hạn tốc độ, chú ý bảo dưỡng bảo đảm xe an toàn, chú trọng việc đào tạo người lái xe và xử lý nghiêm các vi phạm (như quá tốc độ, không đội mũ bảo hiểm,…) là những giải pháp quan trọng cần triển khai đồng bộ", ông Kim Beng Lua góp ý.
Tại Hội thảo, các chuyên gia, khách mời cũng chia sẻ những thành công, bài học kinh nghiệm, thách thức về an toàn xe máy tại các quốc gia trên thế giới; sáng kiến, giải pháp mới trong tổ chức giao thông; đề xuất các giải pháp tổng thể nhằm nâng cao ATGT xe máy, giảm thiểu TNGT liên quan xe máy.
