Hội chọi trâu Đồ Sơn: Tầm vóc mới, cần “tấm áo” mới

Hay, hấp dẫn…

Năm 2009 là dịp kỷ niệm 20 năm khôi phục Lễ hội chọi trâu. Quả thực, sức lan tỏa của dấu ấn 20 năm là một thương hiệu mà bất cứ người thích văn hóa truyền thống nào cũng đều quan tâm tìm đến.  Những trận đấu vòng chung kết đều hấp dẫn, phần lễ cũng được nâng tầm từ màn biểu diễn trống hội đến múa cờ trận, mang đến sự khác biệt. Dấu ấn 20 năm còn được thể hiện từ việc trang trí, tuyên truyền sâu rộng cũng như các hoạt động tâm linh.

Hội chọi trâu Đồ Sơn 2009 hấp dẫn ngay từ vòng loại tổ chức trước đó 2 tháng, âm hưởng lan tỏa đến tận vòng chung kết. Những trận đấu trên sân của các “ông trâu” hay đến mức những người khó tính nhất cũng phải hài lòng. Sự sôi động của vòng chung kết diễn ra ngay từ kháp chọi đầu tiên đến trận đấu cuối cùng. Chưa bao giờ, tài năng huấn luyện của các chủ trâu lại thể hiện  đến thế. Những miếng dập “hổ lao”, “lên cáng”, “khóa càng” được các trâu thể hiện hoàn hảo, khiến người xem khó có thể đoán được trâu nào thắng, trâu nào thua trong những miếng đầu tiên.

Phải thừa nhận rằng, trong 20 năm qua, vòng chung kết năm nay mới có những trận đấu đỉnh cao của trâu chọi, chính vì vậy, những trận cuối cùng, mặc dù dưới trời nắng gay gắt nhưng người xem vẫn nán lại cổ vũ nhiệt tình. Tiếng hò reo xen lẫn tiếng trống hội thúc giục các trâu vào trận sôi động từ sân lên khán đài. Sau những trận đấu kịch tính và nảy lửa, trâu 28 của ông Hoàng Gia Bổn (phường Ngọc Xuyên)  vô địch một cách xứng đáng. Vinh quang này đâu chỉ có mình ông Bổn mà đó là vinh quang của cả phường Ngọc Xuyên-địa phương có đến 8 lần vô địch trâu chọi, nhiều nhất trong các phường ở Đồ Sơn.

…Nhưng chưa trọn vẹn

Hội chọi trâu Đồ Sơn 2009 thành công ngoài mong đợi của Ban tổ chức, nhưng còn không ít “hạt sạn” khiến nhiều người chưa hài lòng vì cách tổ chức thiếu tính chuyên nghiệp.

Qua quá trình dài 20 năm nhưng cách tổ chức lễ hội vẫn chưa thoát khỏi cảnh “ao làng” cho dù có hẳn một công ty tổ chức sự kiện tham gia. Màn tấu trống, múa cờ do công ty này dựng lên khá hay, khá hoành tráng nhưng không giống chút gì với giai điệu hội chọi trâu truyền thống, lại có cả nữ giới tham gia tấu trống. Nét khác biệt ở Đồ Sơn trong tấu trống hội chọi trâu là chỉ dành cho nam giới, bởi tập tục của người đi biển.

Khâu bán vé cũng đáng bàn. Ban tổ chức thông báo phát hành 11.000 vé. Nói về số lượng thế cũng là nhiều nhưng lại trở thành ít vì nhiều đại lý  tham tiền “găm” vé. Vé cần  bán sớm nhưng họ bán muộn hoặc không bán, nên đã đẩy giá vé lên cao khi lượng người tìm mua nhiều hơn vé phát ra. Tới ngày thi đấu, một chiếc vé được rao bán tới 300.000 đồng, gấp hơn 4 lần so với giá gốc. Chỉ người xem  chịu thiệt. Giá vé được đẩy lên quá cao, nên đã xuất hiện vé giả. May mà được ngăn chặn kịp thời, nếu không người mua vé sẽ còn thiệt nặng hơn nữa.

Do  lượng người vào sân quá đông nên đã  xảy ra cảnh chen lấn, xô đẩy ở các cửa soát vé, khiến lực lượng bảo vệ, công an, quân đội phải làm việc hết sức vất vả. Ở cửa A1, một số nhân viên bảo vệ (được thuê) thiếu kiềm chế đấm đá túi bụi  mọi người, bất kể trai hay gái, để giải tán đám đông. Ngay cả nhân viên phục vụ lễ hội  cũng suýt bị ăn đòn. Điều ngạc nhiên hơn cả là trong khi số người có vé còn rất đông phía ngoài, Ban tổ chức sân lại đóng cửa, không cho vào nữa, khiến cảnh chen lấn, xô đẩy phía ngoài càng hỗn loạn. Thỉnh thoảng lại có người kêu ré lên vì bị móc trộm ví, điện thoại di động. Trên khán đài, lượng người quá đông ào xuống đường pist khiến lực lượng bảo vệ đành bất lực đứng nhìn. Ban tổ chức trận đấu và trọng tài không thể làm việc được vì bị che hết tầm mắt. Cuối cùng, sự cố “vỡ cửa” cũng xảy ra, hàng nghìn người ào vào trong sân dù có vé hay không. Rất may, ở vòng chung kết không xuất hiện “trâu điên” phá rào chạy lung tung như ở vòng loại vừa rồi, nếu không có thể dẫn đến nhiều tai nạn đáng tiếc.

Đều đáng phê phán nữa là một số điểm giết trâu chọi thông đồng với bên ngoài đưa thịt trâu thường vào trà trộn để bán với giá thịt trâu chọi (1 triệu đồng/kg). Họ đưa vào bằng nhiều cách, gồm cả túi xách, hộp xốp hay trong cốp xe máy. Lực lượng quản lý thị trường hoạt động hết công suất nhưng cũng không thể ngăn chặn triệt để.  Ban tổ chức hội cần mạnh tay hơn với kiểu làm ăn gian dối này của các điểm giết trâu chọi.

Cần chuyên nghiệp hơn

Qua 20 năm, từ lễ hội nhỏ, nhờ sự chung tay góp sức của cả người dân, chính quyền địa phương và một số cơ quan báo chí, Hội chọi trâu Đồ Sơn mang tầm vóc mới- lễ hội cấp quốc gia, đòi hỏi những yêu cầu cao hơn rất nhiều cả về quy mô lẫn công tác tổ chức. Dễ nhận thấy rằng, tầm vóc mới nhưng “tấm áo”- khâu tổ chức- vẫn cũ, đã quá chật. Trách nhiệm này chủ yếu thuộc chính quyền địa phương và ngành chức năng. Trong khi một số khâu được xã hội hóa làm rất tốt, tiêu biểu là những “ông trâu” chọi- “nhân vật chính” của lễ hội- ngày càng được người dân tuyển chọn, huấn luyện kỹ càng, để chất lượng thi đấu ngày một cao.

Phát huy thành quả 20 năm, để Hội chọi trâu truyền thống Đồ Sơn xứng đáng là 1 trong 15 lễ hội cấp quốc gia, vươn lên trở thành lễ hội tầm khu vực và quốc tế- một điều hoàn toàn khả thi nhờ tính độc đáo hiếm có- cần thêm nhiều nỗ lực cải tiến, đặc biệt trong khâu tổ chức. Cần gắn chặt lễ hội hơn với việc làm du lịch của Đồ Sơn và thành phố, từ bảo đảm đủ cơ sở vật chất đến phát triển các dịch vụ giải trí ăn theo phục vụ du khách tham gia lễ hội- mọi thứ phải được làm một cách chuyên nghiệp hơn. Dù có không ít khó khăn, nhưng điều đó hoàn toàn trong tầm tay người Đồ Sơn.

Đức Phong