Hoạt động trợ giúp pháp lý ngày càng đi vào chiều sâu

Hoạt động trợ giúp pháp lý ngày càng đi vào chiều sâu
(PLVN) -Trợ giúp pháp lý (TGPL) là một trong những hoạt động mang tính nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước ta, giúp người nghèo, đối tượng chính sách, đối tượng yếu thế tiếp cận pháp luật và công lý. Sau một chặng đường “phủ sóng” rộng khắp, hoạt động này hiện nay đã đi vào chiều sâu theo hướng trọng tâm là thực hiện vụ việc TGPL, đặc biệt là các vụ việc tham gia tố tụng.

Xã hội hóa mạnh hoạt động TGPL

Quán triệt chủ trương xã hội hóa hoạt động bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp đã giúp Chính phủ chủ trì xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật TGPL từ năm 2006. Luật 2006 đã tạo cơ chế từng bước thực hiện xã hội hóa hoạt động TGPL, huy động các nguồn lực xã hội tham gia thực hiện TGPL và hỗ trợ phát triển các hoạt động TGPL. 

Nhằm tiếp tục đẩy mạnh chủ trương xã hội hóa hoạt động TGPL, Luật TGPL năm 2017 do Bộ Tư pháp giúp Chính phủ chủ trì xây dựng, đã được Quốc hội khóa XIV thông qua. Trong đó, tạo cơ chế đẩy mạnh việc thực hiện chủ trương xã hội hóa hoạt động TGPL, huy động tối đa những người có kiến thức thực tiễn, đã có kinh nghiệm pháp luật và có điều kiện tham gia hoạt động TGPL; quy định cụ thể các loại công việc, hình thức TGPL mà mỗi chủ thể tham gia TGPL được thực hiện; quy định rõ tiêu chí đối với các tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động TGPL…

Về thể chế, các văn bản hướng dẫn công tác TGPL cũng được xây dựng khá đầy đủ với 1 Nghị định, 1 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 8 Thông tư liên tịch, 8 Thông tư của Bộ Tư pháp. Bộ Tư pháp cũng đã chủ động trình Thủ tướng ban hành Chiến lược phát triển TGPL ở Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015 – 2025 nhằm đẩy mạnh hoạt động xã hội hóa và đổi mới cơ chế quản lý nhà nước trong lĩnh vực TGPL.

Theo Luật 2017, diện người được TGPL mở rộng từ 6 lên 14 nhóm (ước tính chiếm khoảng 45% dân số cả nước) đã thể hiện đúng bản chất của TGPL là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL, lấy người được TGPL làm trung tâm, góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân và bảo đảm nguyên tắc tranh tụng theo Nghị quyết số 49-NQ/TW. Đồng thời, tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng về vị trí, vai trò của người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi trong các vụ việc tố tụng cũng như hỗ trợ tích cực cho công tác điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, bảo đảm giải quyết vụ án khách quan, công bằng, đúng pháp luật, góp phần thực hiện cải cách tư pháp theo chủ trương của Đảng trong Chiến lược cải cách tư pháp  

Hệ thống tổ chức, nhân sự làm công tác TGPL được tổ chức rộng khắp các vùng miền trong cả nước và ngày càng được kiện toàn theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu quả hoạt động. Luật TGPL 2017, Đề án đổi mới công tác TGPL đã tạo bước chuyển biến quan trọng nhằm phát triển bền vững, nâng cao chất lượng dịch vụ TGPL, lấy quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL làm trung tâm, công tác TGPL ngày càng đi vào chiều sâu. 

Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã rà soát, đánh giá hiệu quả và tổ chức lại các chi nhánh, câu lạc bộ TGPL. Cả nước hiện có 63 Trung tâm TGPL nhà nước với 145 Chi nhánh và 645 trợ giúp viên pháp lý, 725 luật sư ký hợp đồng thực hiện TGPL với Trung tâm, 195 tổ chức tham gia TGPL.

Chú trọng các vụ việc tham gia tố tụng

Đáng chú ý, hoạt động TGPL ngày càng được đổi mới theo hướng tập trung vào hoạt động tố tụng. Số lượng các vụ việc tham gia tố tụng ngày càng tăng, nhiều luận cứ bảo chữa, bảo vệ quyền và lợi ích của người thực hiện TGPL đã được ghi nhận tại các bản án và có nhiều trường hợp mức phạt Tòa tuyên thấp hơn so với mức phạt khi khởi tố hoặc được chuyển khung hình phạt nhẹ hơn… Cụ thể, số vụ việ tham gia tố tụng năm 2016 là 7.807 vụ việc; năm 2017 được 10.058 vụ việc (tăng 28,8% so với năm 2016). Năm 2018 là 11.860 vụ việc (tăng 17,9% so với năm 2017 và tăng 51,9% so với năm 2016). Nhờ vậy, đã giải quyết kịp thời, có chất lượng cho nhu cầu TGPL của người thuộc diện được TGPL trên toàn quốc. 

Tuy nhiên, hoạt động TGPL đang đối mặt với một số rào cản. Trong đó phải kể đến việc tiếp cận và sử dụng TGPL của người dân còn hạn chế do trình độ dân trí còn thấp, nhiều người không biết chữ và không nghe hoặc nói được tiếng Việt ở một số tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa; phương thức truyền thông về TGPL có chỗ chưa phù hợp nên người dân chưa biết đến TGPL; mạng lưới tổ chức thực hiện TGPL, người thực hiện TGPL ở một số địa phương còn mỏng. Ngoài ra, kinh phí hoạt động của một số Trung tâm TGPL nhà nước còn ít và thiếu các trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho hoạt động TGPL; sự phối hợp giữa tổ chức thực hiện TGPL và một số cơ quan, tổ chức chưa thật hiệu quả hoặc ở chừng mực nhất định…

Bởi thế, bên cạnh các giải pháp về đào tạo, bồi dưỡng, các giải pháp nâng cao năng lực tiếp cận của người được TGPL thì rất cần chú trọng các giải pháp bảo đảm điều kiện nâng cao chất lượng TGPL. Theo đó, cần nghiên cứu, xây dựng hoặc sửa đổi một số quy định để bảo đảm chế độ, chính sách cho người thực hiện TGPL, tổ chức thực hiện TGPL như cách tính thời gian thực hiện và thủ tục thanh toán chi phí thực hiện vụ việc TGPL; chế độ khen thưởng cho người/tổ chức thực hiện TGPL làm được nhiều vụ việc hiệu quả… 

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Nắm bắt cơ hội để tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật

Nắm bắt cơ hội để tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
(PLVN) - Để triển khai kịp thời, hiệu quả các chủ trương, đường lối được đề ra tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới gắn với Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, thời gian qua, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đã được tăng cường tổ chức thực hiện và đạt được những kết quả bước đầu quan trọng.

Thứ trưởng Mai Lương Khôi dự hội nghị triển khai công tác của Cục Thi hành án dân sự TP. Hồ Chí Minh

Thứ trưởng Mai Lương Khôi dự hội nghị triển khai công tác của Cục Thi hành án dân sự TP. Hồ Chí Minh
(PLVN) - Ngày 12/12, Cục Thi hành án Dân sự (THADS) TP HCM tổ chức hội nghị triển khai thực hiện chỉ tiêu nhiệm vụ theo dõi THADS, theo dõi thi hành àn hành chính năm 2025 và ký kết quy chế phối hợp liên ngành trong công tác THADS tại TP. HCM. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi dự, chỉ đạo hội nghị và chứng kiến lễ ký kết.

Chi cục Thi hành án dân sự quận Gò Vấp: Triển khai công tác năm 2025

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) -Chiều 10/12, Chi cục Thi hành án dân sự quận Gò Vấp tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác thi hành án dân sự và theo dõi thi hành án hành chính năm 2025. Ông Trần Phương Hồng, Ủy viên Thường vụ Đảng ủy, Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự TP.HCM tham dự và chỉ đạo Hội nghị.

Hình thành thiết chế Luật sư công sẽ tăng cường nguồn lực cho tổ chức Trợ giúp pháp lý

Luật sư Nguyễn Hồng Bách, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Hồng Bách và Cộng sự.
(PLVN) -Thiết chế Luật sư công ở Việt Nam đang được hiểu như thế nào và sự cần thiết của Luật sư công trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt xuất phát từ thực tế, tại Việt Nam không phải đối tượng nào cũng có điều kiện nhờ luật sư khi gặp các vấn đề pháp lý. Xung quanh vấn đề này Báo PLVN phỏng vấn Luật sư Nguyễn Hồng Bách, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Hồng Bách và Cộng sự.

“Cẩm nang pháp luật” giúp giảm tải công việc cho cán bộ tư pháp địa phương của chị Phạm Thị Trang Đài

Chị Phạm Thị Trang Đài, Phó Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Lâm Đồng
(PLVN) - Thấu hiểu nỗi vất vả của cán bộ Tư pháp - hộ tịch cấp xã nói chung và cán bộ ngành tư pháp nói riêng, chị Phạm Thị Trang Đài (SN 1972, Phó Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Lâm Đồng) không ngừng nghiên cứu, cải tiến liên quan đến công tác theo dõi thi hành pháp luật giúp “giảm tải” cho cán bộ cũng như dễ dàng phổ biến đến người dân.

184 luật cần sửa đổi, bổ sung khi tinh gọn bộ máy

Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh
(PLVN) -  Chiều 11/12, tại TPHCM, phát biểu tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy TP. HCM, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết: Bộ Tư pháp đang được Chính phủ giao rà soát toàn bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo Nghị quyết 18- NQ/TW

TP.Hồ Chí Minh: Tập trung hơn nữa nguồn lực cho công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế

Lễ kí kết Chương trình phối hợp công tác về tăng cường hợp tác trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác Tư pháp trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2025 - 2030 giữa Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Chủ tịch UBND TP. HCM
(PLVN) - Chiều 11/12, Đoàn Công tác Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, Uỷ viên Ban chấp hành TW Đảng dẫn đầu đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy TP.Hồ Chí Minh về nâng cao hiệu quả phối hợp công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác tư pháp và thi hành án dân sự trên địa bàn Thành phố.

Hết sức cần thiết hình thành thiết chế luật sư công

Thạc sĩ Đỗ Thu Hương. (Ảnh PV)
(PLVN) -  Trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng như hiện nay, việc hình thành thiết chế luật sư công là hết sức cần thiết và nên được sớm thông qua trong lần sửa đổi, bổ sung Luật Luật sư sắp tới.

Phú Yên: Sáng kiến cấp phiếu lý lịch tư pháp qua VNeID đạt giải ba cuộc thi về cải cách hành chính

Bà Phan Thị Hoa, Phó Giám đốc Sở Tư pháp (thứ ba từ phải qua) đại diện Sở nhận giải.
(PLVN) - Sáng kiến giải pháp “Tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp thông qua ứng dụng VNeID khi thực hiện thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp” của Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên mới đây đã được trao giải ba tại cuộc thi Tìm kiếm sáng kiến, giải pháp cải cách hành chính năm 2024 của tỉnh.

Công tác Thi hành án dân sự 2024: Giải pháp đột phá từ những địa bàn trọng điểm

Cưỡng chế THADS tại TP.Hồ Chí Minh, ảnh Cẩm Tú
(PLVN) -Số lượng biên chế giảm, trong khi lượng án tăng cả về việc, về tiền và tính chất phức tạp tăng cao ở nhiều thành phố lớn. Tuy nhiên, khắc phục khó khăn, năm 2024, các cơ quan Thi hành án dân sự (THADS) ở những địa bàn trọng điểm đã thực hiện nhiều giải pháp, góp phần quan trọng đưa công tác THADS toàn quốc vượt chỉ tiêu đề ra.

Đề xuất thời gian tham gia bồi dưỡng chuyên môn của đấu giá viên ít nhất 8 giờ/năm

Đề xuất thời gian tham gia bồi dưỡng chuyên môn của đấu giá viên ít nhất 8 giờ/năm
(PLVN) -Đây là vấn đề đáng chú ý tại Dự thảo Thông tư quy định về chương trình khung của khóa đào tạo nghề đấu giá, cơ sở đào tạo nghề đấu giá; tập sự và kiểm tra kết quả tập sự hành nghề đấu giá; chương trình, nội dung và tổ chức bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ của đấu giá viên; hướng dẫn lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản; biểu mẫu trong lĩnh vực đấu giá tài sản do Bộ Tư pháp xây dựng.

Cân nhắc kéo dài thời hạn thực hiện Nghị quyết 09

Toàn cảnh cuộc họp.
(PLVN) -Ngày 10/12, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng đã chủ trì cuộc họp thẩm định dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chi tổ chức và hoạt động bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) năm 2025.