Chặng đường dài đầy khó khăn
Phát biểu tại lễ khai mạc sáng 26/1, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam (VN) Hà Kim Ngọc nhắc lại bức thư Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi cho Tổng thống Hoa Kỳ (HK) Truman năm 1946, trong đó đề nghị HK hỗ trợ phong trào độc lập của VN và bày tỏ mong muốn hợp tác toàn diện với nước này.
“Tuy nhiên, lịch sử đã không đi theo hướng đó. Mối quan hệ giữa hai nước đã phải trải qua một chặng đường dài và khó khăn để đạt được ngày hôm nay. Nhìn lại quá khứ, chúng ta phải mất 70 năm để ước nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh được hiện thực hóa thành mối quan hệ đối tác toàn diện” – Thứ trưởng Ngọc nhấn mạnh.
Theo ông Ngọc, kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1995, hai nước đã thành công trong việc chuyển từ kẻ thù sang bạn bè và sau đó thành đối tác toàn diện. Bốn tuyên bố chung của VN và HK vào các năm 2005, 2007, 2008 và 2013 đã khẳng định những quan điểm chung về quan hệ hợp tác nhiều mặt dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng và lợi ích của hai bên.
Quan hệ này nhấn mạnh các nguyên tắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, luật pháp quốc tế và tôn trọng hệ thống chính trị của nhau, tạo ra cơ chế hợp tác trong nhiều lĩnh vực, trong đó có cả chính trị, ngoại giao, thương mại, kinh tế, quốc phòng, an ninh, di sản chiến tranh, bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền...
Năm nay, hai nước cũng sẽ kỷ niệm lần thứ 2 Chủ tịch Trương Tấn Sang và Tổng thống HK Barack Obama ký Quan hệ đối tác toàn diện 7/2013 nhằm mở rộng và làm sâu sắc thêm mối quan hệ song phương giữa hai nước. Việc hình thành Khuôn khổ hợp tác dựa trên Đối tác toàn diện có thể xem là thành tựu quan trọng nhất mà hai nước đã đạt được kể từ năm 1995.
Hướng tới quan hệ thực chất, hiệu quả
Cũng theo ông Ngọc, cam kết của VN và HK trong việc hoàn thiện đàm phán TPP đã cho thấy khao khát mãnh liệt của cả hai nước trong việc làm cho mối quan hệ sâu sắc và ổn định hơn. “20 năm qua như điểm bắt đầu để đặt ra điểm nhìn mới cho 20 năm hợp tác tiếp theo. Cơ chế hợp tác dựa trên quan hệ đối tác toàn diện nên được coi là nền tảng vững chắc cho mối quan hệ của chúng ta cất cánh trong những thập kỷ tới của thế kỷ 21. Nó cần được phát triển thành mối quan hệ hợp tác toàn diện, thực chất, hiệu quả và có tầm quan trọng chiến lược” – Thứ trưởng Bộ Ngoại giao VN bày tỏ.
Bên cạnh đó, ông Ngọc cho rằng, mối quan hệ đối tác giữa VN và HK đã chín muồi để có thể phát triển vượt ra bên ngoài khuôn khổ song phương, có ý nghĩa khu vực và toàn cầu, tạo thế “kiềng ba chân” để mối quan hệ giữa hai bên ngày càng phát triển. Trong bối cảnh này, hai nước cần hợp tác để duy trì ổn định lâu bền của hệ thống quốc tế cận đại, đặc biệt là hợp tác quốc tế, ứng phó với những mối đe dọa tới các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và hiến chương Liên Hợp quốc, những sự thách thức phi truyền thống, biến đổi khí hậu, phổ biến vũ khí giết người hàng loạt, an ninh nước, lương thực và năng lượng…
Điểm khởi đầu cho câu chuyện dài hơn
Phát biểu tại Hội thảo, Đại sứ HK tại VN Ted Osius khẳng định: “Mục tiêu của HK rất rõ ràng: Chúng tôi muốn VN trở thành một nước độc lập, thịnh vượng, tôn trọng nhân quyền và dân chủ”. Theo ông Osius, quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng đã được ký kết giữa Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang vào năm 2013 phản ánh sự cam kết lớn này giữa hai nước.
Trả lời phỏng vấn bên lề Hội thảo, Đại sứ Osius bác bỏ việc HK sẽ dành ít nguồn lực cho vấn đề tranh chấp hàng hải ở châu Á trong hai năm cuối của nhiệm kỳ của ông Obama. Ông Osius cho rằng, việc Tổng thống Obama trong bản Thông điệp Liên bang mới đây nói khá nhiều về Hiệp định TPP cho thấy trọng tâm chính sách cũng như cam kết của HK với khu vực châu Á.
“Hiện cả ở Washington và Hà Nội đều có ý chí chính trị để đạt được Hiệp định này. Tôi lạc quan rằng chúng ta có thể kết thúc được Hiệp định này trong năm nay. Và đây sẽ là một trong nhiều thành tựu quan trọng để kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước” – Đại sứ HK nói thêm.
Đại sứ HK cũng nhấn mạnh 5 ưu tiên của ông trong nhiệm kỳ tại Việt Nam, bao gồm: làm sâu sắc thêm quan hệ giữa hai nước, đưa HK trở thành đối tác thương mại, đầu tư lớn nhất tại VN; chú trọng lĩnh vực quản lý nhà nước, trong đó có chống tham nhũng, tôn trọng pháp luật và nhân quyền; thúc đẩy hợp tác về an ninh, đặc biệt là an ninh hàng hải; đẩy mạnh hợp tác giáo dục giữa hai nước, hướng tới thành lập được Trường Đại học Fullbright không chỉ tốt nhất ở Việt Nam mà còn nhất trên thế giới; ưu tiên chú trọng lĩnh vực hợp tác khoa học, kỹ thuật, y tế.
Đặc biệt, trong lĩnh vực hợp tác quốc phòng, Đại sứ HK nhấn mạnh sẽ tiếp tục giúp đỡ và hợp tác nhằm nâng cao năng lực giám sát biển của Việt Nam. Mục đích của hợp tác Cảnh sát Biển giữa hai nước, theo ông Osius, là thực hiện các hoạt động chung cũng như có các bước đi để đảm bảo hòa bình, ổn định, thịnh vượng ở khu vực châu Á, để các nước trong khu vực tuân thủ hợp tác quốc tế và không nước nào có hành động đe dọa các nước khác.
“Tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng 20 năm đầu tiên là điểm khởi đầu của một câu chuyện dài và phong phú hơn” – ông Osius lạc quan.
