Các quan chức Mỹ đã gạt sang một bên các khiếu nại của Pháp và EU vào thứ Năm. Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết: “Có một loạt quan hệ đối tác bao gồm Pháp và một số đối tác khác, và họ cũng có quan hệ đối tác với các quốc gia khác không bao gồm chúng tôi”. "Đó là một phần của cách hoạt động của ngoại giao toàn cầu", Thư ký báo chí Nhà Trắng nhấn mạnh.
Phát biểu cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và các Bộ trưởng Quốc phòng và Ngoại giao Australia, Ngoại trưởng Mỹ Blinken cho biết "không có sự chia rẽ khu vực" với châu Âu về chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Ông nói: “Chúng tôi hoan nghênh các nước châu Âu đóng vai trò quan trọng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và gọi Pháp là một “đối tác quan trọng”.
Nhà Trắng và Ngoại trưởng Antony Blinken cho biết, Pháp đã được thông báo về AUKUS trước khi nó được công bố vào thứ Tư, mặc dù không rõ chính xác khi nào. Ông Blinken cho biết hôm thứ Năm đã có "các cuộc trò chuyện với người Pháp về vấn đề này" trong vòng 24 đến 48 giờ qua, cho thấy chưa có cuộc tham vấn sâu.
Phản ứng từ Brussels cũng rất gay gắt khi người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell nói với các phóng viên hôm thứ Năm: "Tôi cho rằng một thỏa thuận về bản chất này đã không được hoàn thiện vào ngày hôm trước. Nó cần một khoảng thời gian nhất định, và mặc dù vậy, chúng tôi đã không được hỏi ý kiến".
"Điều đó buộc chúng tôi, một lần nữa ... phải suy nghĩ về sự cần thiết phải đưa quyền tự chủ chiến lược của châu Âu lên cao trong chương trình nghị sự", ông nói thêm.
Mặc dù không thể dự đoán liệu thiệt hại có kéo dài hay không, nhưng tác động ngắn hạn dường như đã làm dấy lên những nghi ngờ của châu Âu về ý định của Mỹ - với những tác động tiềm tàng đối với mục tiêu rộng lớn hơn của Tổng thống Biden là đoàn kết các đồng minh.
 |
Các nhân viên Hải quân Hoàng gia Australia trên tàu khu trục nhỏ HMAS ‘Melbourne’ ở Thanh Đảo, Trung Quốc năm 2019. Ảnh: Reuters |
Theo quan hệ đối tác an ninh "AUKUS", Mỹ, Anh và Australia sẽ tăng cường hợp tác tình báo và quân sự ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhằm chống lại sự quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc.
Thành phần chính của hiệp ước là việc Canberra mua lại các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân do Mỹ và Anh chế tạo nên Australia hủy hợp đồng với Pháp về 12 tàu ngầm chạy bằng động cơ diesel- điện trị giá hàng chục tỷ USD.
Paris đã phản ứng giận dữ về thỏa thuận với việc Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Yves Le Drian, mô tả đó là một "cú đâm sau lưng" và so sánh Tổng thống Mỹ Joe Biden với người tiền nhiệm Donald Trump vì "quyết định đơn phương, tàn bạo, không thể đoán trước".
Pháp có thể mất khoảng gần 56 tỷ euro do sáng kiến hợp tác mới của Mỹ, Anh và Australia nhưng cũng là quốc gia châu Âu duy nhất có tài sản lãnh thổ đáng kể hoặc sự hiện diện quân sự lâu dài ở Thái Bình Dương.
Quan hệ đối tác AUKUS đã được công bố vài giờ trước khi ông Borrell dự kiến vạch ra chiến lược của khối 27 quốc gia nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế, chính trị và quốc phòng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. EU cho biết mục đích là tăng cường và mở rộng quan hệ kinh tế đồng thời củng cố tôn trọng các quy tắc thương mại quốc tế và cải thiện an ninh hàng hải. Họ cho biết họ hy vọng chiến lược này sẽ dẫn đến nhiều cuộc triển khai hải quân của châu Âu tới khu vực.
