Hỗ trợ người tiêu dùng hay người bán hàng?

Đến chiều 3-12, một số chi nhánh ngân hàng thương mại trên địa bàn thành phố tăng lãi suất huy động từ 1 tháng trở lên đến 16%/năm. Khách hàng có khoản tiền lớn từ 100 triệu đồng trở lên còn được thỏa thuận lãi suất cao hơn. Lãi suất cho vay cũng tăng theo chóng mặt. Các doanh nghiệp lo lắng, đây chưa phải mốc tăng cuối cùng của lãi suất. Điều này sẽ đội chi phí giá hàng hóa lên cao.

Hàng không khan hiếm

Có thể khẳng định rằng, trên thị trường, trong các siêu thị và tại các chợ, hàng hóa vẫn ê hề, không có hiện tượng khan hàng, dù là lương thực, thực phẩm hay sắt, thép, xi-măng. Tuy nhiên, giá cả thì ngày càng gây “sốc” người tiêu dùng. Theo Cục Thống kê thành phố, chỉ số giá tháng 11 tăng tới 2,24% so với tháng trước, đó là khi lãi suất ngân hàng chưa tăng như hiện nay. Không tính tới mặt hàng vàng và USD vì không nằm trong “rổ” hàng hóa để tính chỉ số giá tiêu dùng, các mặt hàng khác cũng tăng mạnh. Những mặt hàng tăng giá mạnh nhất là nhóm lương thực, tăng 11,42%; thực phẩm tăng 2,98%, giá gas tăng 25.000 đồng/bình; giá sắt, thép tăng 300.000 đồng/tấn ...Trong khi đó, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 11 trên địa bàn thành phố ước đạt 3.060 tỷ đồng, chỉ tăng 1,6% so với tháng trước, mức tăng không đáng kể. Tính chung 11 tháng, tổng mức lưu chuyển hàng hóa bán lẻ thực hiện 31.524 tỷ đồng, tăng 25,6% cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, năm trước cũng là năm ảnh hưởng nặng nề do suy thoái kinh tế thế giới nên việc tiêu thụ hàng hóa nói chung thấp.

Mặt hàng lương thực có mức tăng giá cao nhất, nhưng phần lớn tăng ở các loại gạo ngon, gạo nhập khẩu. Chẳng hạn, gạo Thái Lan ngon (loại hạt trắng, đều, đánh bóng), loại đóng bao 10kg/bao có thời điểm giá tăng theo tuần, từ 160.000 đồng/bao lên 170.000 đồng rồi 180.000 đồng/bao trong vòng 2-3 tuần. Các loại gạo khá ngon trong nước giá tăng nhưng không nhiều, từ 12.000 lên 14.000 đồng/kg như gạo tế đạo (Vĩnh Bảo), gạo bắc hương (Nam Định). Giá các mặt hàng thủy, hải sản cơ bản ổn định. Mực mai loại gần 1 kg/con trở lên giá 100.000 - 110.000 đồng/kg, cá rô phi loại 0,5 kg/con giá khoảng 25.000 đồng/kg. Duy có mặt hàng rươi, giá năm nay đắt gần gấp rưỡi năm ngoái, loại rươi to, ngon giá 350.000 đồng/kg (giá bán tại chợ Lương Văn Can). Giá cả nhóm giáo dục tăng cao do mức học phí tăng. Ngoài ra, còn rất nhiều khoản khác như chi phí may đồng phục học sinh tăng, tiền ăn cho các cháu bán trú tăng…Trong khi đó, mức lương của người lao động hầu như không tăng. Từ nay đến Tết Nguyên đán, với lãi suất vay vốn cao như hiện nay, chi phí của doanh nghiệp sẽ tăng theo và được tính vào giá thành hàng hóa. Như vậy, bài toán bình ổn giá sẽ càng khó hơn.

Ở các chợ, hàng tiêu dùng sẵn, nhưng giá tăng đáng kể. Trong ảnh: Khách chọn mua quần áo tại chợ Tam Bạc.

Để bình ổn giá và đỡ khó khăn cho người lao động, Nhà nước nên nghiên cứu chính sách bình ổn giá phù hợp với điều kiện và đặc điểm của nước ta. Có thể bù giá trực tiếp cho người lao động và hỗ trợ chi phí ở các lĩnh vực khó khăn.

Tại hội nghị giao ban trực tuyến  với lãnh đạo các tỉnh, thành phố đầu tháng 12, do Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải chủ trì, nhiều ý kiến đề nghị dành kinh phí, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn với lãi suất 0% hoặc thành lập các quỹ bình ổn giá cho các doanh nghiệp đăng ký những mặt hàng thiết yếu...Song đây chưa phải là giải pháp hợp lý và sẽ tạo ra môi trường kinh doanh không bình đẳng giữa doanh nghiệp được nhận hỗ trợ bình ổn giá hoặc được vay vốn với lãi suất thấp hoặc bằng 0% với các doanh nghiệp không nhận được sự hỗ trợ này. Nhiều người lao động cho  rằng. Nhà nước nên có chính sách bù giá vào lương như trước đây chúng ta đã làm, đối với những người hưởng lương, trợ cấp từ ngân sách. Đối với các doanh nghiệp, nên có chính sách hỗ trợ lãi suất vay vốn như trong thời gian qua. Trong một số lĩnh vực như y tế, giáo dục, Nhà nước có thể nghiên cứu hỗ trợ một phần chi phí giáo dục, y tế, thuốc men…sẽ đỡ phần nào gánh nặng cho người lao động và những người nghèo. Trong tình hình giá cả tăng cao, người tiêu dùng sẽ chủ động lựa chọn các mặt hàng phù hợp với khả năng kinh tế của gia đình.

Song, dù có sự hỗ trợ của Nhà nước theo cách nào, điều quan trọng là các ngành chức năng phải tích cực vào cuộc, thực hiện các giải pháp đồng bộ gia tăng sản xuất, dự trữ đủ hàng hóa, tích cực phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm, đấu tranh quyết liệt với tệ sản xuất hàng giả, hàng nhái, đầu cơ, buôn lậu, gian lận thương mại lũng đoạn thị trường. Có một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch, công tác kiểm soát giá cả và lạm phát mới hiệu quả.

Mai Hương