Theo thông tin từ Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), Ban điều hành cơ quan này vừa phê duyệt Văn kiện chương trình quốc gia mới cho Việt Nam (giai đoạn 2022-2026) vì một Việt Nam xanh, thịnh vượng, và không ai bị bỏ lại phía sau. Đi kèm với chương trình là gói tài chính hỗ trợ hơn 120 triệu USD.
Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam Caitlin Wiesen chia sẻ: "Việt Nam đang ở thời điểm quan trọng với những nỗ lực phục hồi từ đại dịch COVID-19, có cơ hội tạo ra tăng trưởng một cách bền vững, bao trùm và cung cấp nhiều việc làm cho người dân. Với Chương trình Quốc gia 5 năm mới của UNDP, chúng tôi mong muốn tăng cường hợp tác hơn nữa với Việt Nam trong nỗ lực xóa bỏ tình trạng nghèo dai dẳng và xây dựng các lộ trình tiến tới đạt mức phát thải ròng bằng ‘0’ và đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững”.
Theo bà Caitlin Wiesen, Văn kiện Chương trình quốc gia cũng mô tả cách thức UNDP sẽ thúc đẩy đổi mới và chuyển đổi các hệ sinh thái để thực hiện các Mục tiêu. “Chúng tôi mong muốn hợp tác chặt chẽ với tất cả các đối tác nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh và bao trùm, trong đó những người dễ bị tổn thương nhất được trao quyền với những cơ hội và khả năng chống chịu cao hơn", bà Caitlin Wiesen nhấn mạnh.
Trong Văn kiện chương trình quốc gia mới cho Việt Nam, UNDP nhấn mạnh với hơn ba thập kỷ tăng trưởng kinh tế không bị gián đoạn, Việt Nam đã đạt nhiều tiến triển đáng kể trong việc thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống của hàng triệu người. Tỷ lệ nghèo đa chiều đã giảm từ 8,23% vào năm 2016 xuống còn 4,8% vào năm 2019, với 5,6% dân số có nguy cơ nghèo đa chiều. Năm 2019, Việt Nam lần đầu tiên được xếp vào nhóm các nước có mức độ phát triển con người cao, đứng thứ 117 trên tổng số 189 quốc gia, chỉ số Phát triển con người đạt 0,704 điểm.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu trên, Văn kiện cũng chỉ ra tình trạng chưa đồng đều về thu nhập, bất bình đẳng về giới và sự phát triển chưa đồng đều giữa các vùng, giữa khu vực thành thị và nông thôn ở Việt Nam vẫn tồn tại. Việt Nam nằm trong nhóm 10 quốc gia có nguy cơ bị ảnh hưởng nhiều nhất thế giới do thiên tai. Việc phụ thuộc quá mức vào nhiên liệu hóa thạch, sự suy thoái môi trường, hệ sinh thái và đa dạng sinh học đang góp phần làm Việt Nam mất đi cơ hội phát triển kinh tế bền vững.
Từ thực tế trên, dựa trên đánh giá độc lập Chương trình quốc gia của UNDP (ICPE) tại Việt Nam giai đoạn 2017-2021 thực hiện trong năm 2020, trong giai đoạn hỗ trợ mới, UNDP khẳng định cam kết sẽ hỗ trợ, chia sẻ các kinh nghiệm về tư duy lãnh đạo các vấn đề cốt lõi giúp Việt Nam đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững, Thỏa thuận Paris về Biến đổi khí hậu và Phát triển Con người, dựa trên lý thuyết thay đổi được xây dựng chung làm nền tảng cho Chương trình chung về Hợp tác phát triển bền vững của Liên hợp quốc (còn gọi là Chương trình Hợp tác), đóng góp cho Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2021-2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 2021-2025 của Việt Nam.
Chương trình quốc gia mới đặt mục tiêu đến năm 2026, người dân Việt Nam sẽ đóng góp và hưởng lợi từ chuyển đổi kinh tế bền vững, toàn diện, đáp ứng giới hơn; môi trường an toàn và sạch hơn; và một xã hội công bằng, an toàn và bao trùm hơn.
Cụ thể, ở lĩnh vực “Xây dựng sự thịnh vượng chung thông qua chuyển đổi kinh tế” chương trình quốc gia của UNDP hướng đến mục tiêu năm 2026, người dân Việt Nam, đặc biệt là những người có nguy cơ bị bỏ lại phía sau, sẽ đóng góp và hưởng lợi một cách công bằng từ các chuyển đổi kinh tế bền vững, toàn diện, đáp ứng mục tiêu bình đẳng giới tốt hơn dựa trên sự đổi mới, làm chủ kinh doanh, nâng cao năng suất, khả năng cạnh tranh và công việc thỏa đáng.
UNDP sẽ hỗ trợ Việt Nam xây dựng các cơ chế tạo điều kiện cho các nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt là người nghèo, phụ nữ dân tộc thiểu số và người khuyết tật có thể tiếp cận việc làm bền vững, cải thiện sinh kế; có các lựa chọn chính sách dựa trên bằng chứng nhằm hỗ trợ việc chuyển đổi kinh tế theo hướng bền vững hơn, bao trùm hơn và có tính nhạy cảm giới, cùng với phương án tài chính; hình thành hệ thống an sinh xã hội mang tính bao trùm, nhạy cảm giới và ứng phó hiệu quả với các cú sốc.
Ở lĩnh vực “biến đổi khí hậu, tăng cường khả năng chống chịu với thiên tai và môi trường bền vững”, UNDP đặt mục tiêu mọi người dân Việt Nam, đặc biệt là những người có nguy cơ bị bỏ lại phía sau, sẽ được hưởng lợi và đóng góp vào môi trường an toàn, sạch hơn từ việc Việt Nam giảm thiểu tác động cũng như thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm nhẹ rủi ro thiên tai và xây dựng khả năng chống chịu, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, cung cấp năng lượng sạch, tái tạo cũng như quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên.
UNDP sẽ hỗ trợ Việt Nam về các giải pháp đổi mới sáng tạo và tăng cường khả năng chống chịu được triển khai nhằm giảm thiểu rủi ro từ thiên tai, biến đổi khí hậu và sức khỏe đối với các đối tượng dễ bị tổn thương; xây dựng các chính sách và giải pháp về chuyển đổi sang phát triển carbon thấp, kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường được xây dựng và triển khai. Cùng với đó, có các giải pháp và thực hành nhạy cảm giới, bền vững và sáng tạo trong lĩnh vực tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học, du lịch dựa vào thiên nhiên được thực hiện.
Ở lĩnh vực “quản trị công”, UNDP đặt mục tiêu đến năm 2026, người dân ở Việt Nam, đặc biệt là những người có nguy cơ bị bỏ lại phía sau, sẽ được hưởng lợi và đóng góp vào một xã hội công bằng, an toàn và bao trùm hơn dựa trên nền tảng quản trị công tốt hơn, thể chế có tính phản hồi hơn, pháp quyền được tăng cường, bảo vệ và tôn trọng các quyền con người, bình đẳng giới, thoát khỏi mọi hình thức bạo lực và phân biệt đối xử phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Xây dựng các thể chế và hệ thống pháp quyền được củng cố nhằm nâng cao khả năng tiếp cận công lý và chống phân biệt đối xử, trong đó tập trung vào các nhóm dễ bị tổn thương. Có các cơ chế nâng cao tính minh bạch, sự tham gia của cộng đồng, tính liêm chính, khả năng thích ứng, trách nhiệm giải trình, có sự tham gia của phụ nữ và các nhóm dễ bị tổn thương khác được tăng cường.
UNDP sẽ hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực dự báo mang tính nhạy cảm giới và quản trị rủi ro được hỗ trợ nhằm tăng cường an ninh con người, xử lý khủng hoảng trong tương lai và duy trì hòa bình; năng lực của các bên liên quan được tăng cường để nâng cao nhận thức và tiến hành cải cách chính sách, luật pháp và thể chế nhằm giảm thiểu các rào cản về bình đẳng giới và sự hòa nhập của người khuyết tật.
Tiếp nối các kết quả của chương trình trước đây, ưu tiên của chương trình quốc gia mới cho Việt Nam của UNDP là hỗ trợ phát triển năng lực thiết kế và thực hiện chính sách dựa trên nguyên tắc quản trị AAA (Tiên lượng, Thích ứng, Nhanh nhạy) để giải quyết những thách thức phức tạp và ứng phó với những vấn đề mới thông qua: thu thập và phân tích dữ liệu nhằm giải quyết những hình thức nghèo đa chiều mới, đặt thiên nhiên và môi trường vào vị trí trung tâm của phát triển kinh tế; thúc đẩy số hóa và đổi mới toàn diện, lấy con người làm trung tâm; xem xét lại các lựa chọn chính sách và điều chỉnh chính sách cho phù hợp với thực tế; thử nghiệm và nhân rộng các mô hình triển khai thành công; phát triển các nền tảng nhằm nâng cao khả năng hoạch định tài khóa và huy động nguồn lực./.
