Hiểu về công nghiệp văn hóa của Nhật Bản qua 'Hồn Anime'

(PLVN) - Thành công rực rỡ của ngành công nghiệp Anime, xuất phát từ nền tảng manga tại Nhật Bản, là một bài học đầy cảm hứng cho Việt Nam trong quá trình xây dựng công nghiệp văn hóa, thúc đẩy tinh thần sáng tạo trong văn hóa đại chúng.
Ảnh: GTS.

Ảnh: GTS.

Nhân dịp ra mắt cuốn sách đầu tháng 6 vừa qua, The Japan Foundation và Book Hunter đã phối hợp tổ chức cuộc thảo luận chuyên sâu hướng tới những giá trị đích thực của manga-anime trong sự phát triển xã hội, đồng thời cung cấp những yếu tố quan trọng làm nên thành công của manga-anime.

“Hồn Anime” không chỉ là một cuốn sách, mà là một kho tàng quý báu cho những ai đam mê anime, truyền thông và văn hóa đại chúng. Tác phẩm mang đến cái nhìn toàn diện về cách một phần của văn hóa Nhật Bản đã trở thành hiện tượng toàn cầu. Cuốn sách không chỉ thu hút người hâm mộ anime mà còn là nguồn tư liệu quan trọng cho các nhà nghiên cứu văn hóa, truyền thông và quan hệ quốc tế.

Giáo sư Alisa Freedman, chuyên gia nghiên cứu văn học và văn hóa Nhật Bản từ đại học Oregon chia sẻ, anime có sức ảnh hưởng mạnh mẽ và lan tỏa đến nhiều lĩnh vực văn hóa khác của Nhật Bản như thời trang, trò chơi điện tử, manga, đồ chơi, âm nhạc. Nhờ đó, văn hóa Nhật Bản đã trở thành một siêu quyền lực mới, được biết đến khắp thế giới. Anime không chỉ là một phần của các sự kiện quốc tế như Thế vận hội, mà còn là trung tâm của các hội nghị fan anime trên toàn cầu, thu hút hàng chục ngàn người tham gia.

Những biểu tượng như Hello Kitty đã được bổ nhiệm làm đại sứ du lịch châu Á vào năm 2008 và các nhân vật anime như Super Mario cũng được chọn làm đại sứ cho Thế vận hội Tokyo 2020/2021. Emoji, biểu tượng cảm xúc phổ biến hiện nay, cũng xuất phát từ Nhật Bản từ năm 1999… Anime đã kết nối mọi người trên toàn cầu, từ những cộng đồng yêu thích Doraemon tại Việt Nam đến các fan hâm mộ trên khắp thế giới. Chính phủ Nhật Bản và các nghệ sĩ đã dẫn dắt xu hướng, tạo nên các cộng đồng mới, thay đổi quan niệm về giới tính và bản sắc. Anime không chỉ là văn hóa “thuộc về” Nhật Bản mà còn là văn hóa “quốc tế”, một hình thức “quyền lực mềm” giúp Nhật Bản cải thiện hình ảnh trên trường quốc tế. Trong đại dịch COVID-19, các nhân vật anime và sinh vật kyōkai còn được sử dụng trong các chiến dịch y tế công cộng, chứng tỏ sức ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa này.

Theo Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Dương, chuyên gia nghiên cứu về văn học dân gian và văn hóa đại chúng hiện đang công tác tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thì trước 1986, Việt Nam đã có truyện tranh, nhưng chủ yếu là truyện tranh minh họa tuyên truyền. Năm 1992, NXB Kim Đồng mang Doraemon về Việt Nam, đánh dấu một bước ngoặt lớn. Làn sóng truyện tranh giải trí bắt đầu cuốn hút đông đảo độc giả, chuyển hướng từ tuyên truyền sang giải trí. Sau đó, nhiều bộ truyện tranh giải trí như “Dũng sĩ Hesman” (1993) và “Thần đồng đất Việt” (2002) ra đời. Năm 2004, Việt Nam gia nhập công ước Bern, đẩy mạnh việc tôn trọng bản quyền và xuất hiện các tạp chí truyện tranh như Thần đồng đất Việt fanclub và Truyện tranh trẻ. Từ đó, truyện tranh Việt mở rộng phạm vi sang webtoon và mạng xã hội.

Theo Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Dương, thái độ của công chúng về manga đã thay đổi tích cực. Nếu như những năm 2000 - 2010, manga bị đánh giá tiêu cực thì những năm gần đây, sự đánh giá công tâm hơn đã xuất hiện. Trong các trường đại học, những nghiên cứu về ảnh hưởng của truyện tranh đã có cái nhìn toàn diện và công bằng hơn. Khảo sát của Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Dương với hơn 60 người cho thấy: 94,9% độc giả tìm đến manga-anime để giải trí, giảm stress; 74,6% để thưởng thức nghệ thuật và tò mò; 62,7% để mở rộng hiểu biết về học thuật, văn hóa, ngôn ngữ. 82,7% khẳng định manga-anime giúp họ có cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc sống và con người, thay đổi thế giới quan và nhân sinh quan theo hướng tích cực. 52,7% cho rằng manga-anime cảnh báo và kích thích họ tư duy để giải quyết tình huống.

Các họa sĩ và người sáng tạo nội dung truyện tranh hiện nay tại Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng từ manga-anime về cả cấu trúc nội dung và nét vẽ. Tuy nhiên, các diễn giả và người tham dự cũng nêu lên những khó khăn và yếu tố còn thiếu để Việt Nam thực sự kiến tạo một nền công nghiệp văn hóa giải trí.

Cả Giáo sư Alisa Freedman và Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Dương đều nhận định rằng tác phẩm “Hồn Anime” của Ian Condry là cuốn sách quan trọng nhất cho bất cứ ai muốn nghiên cứu anime Nhật Bản và tìm hiểu cách hợp tác sáng tạo các sản phẩm văn hóa đại chúng. “Hồn Anime” là một nghiên cứu nhân học về sự hợp tác và sáng tạo trong thế giới anime. Tác giả Ian Condry đã thực hiện một cuộc điền dã thâm nhập vào các studio và gặp gỡ những người sản xuất Anime lừng danh tại Nhật Bản để tái hiện và xâu chuỗi các thành phần tham gia làm bật lên chủ đề năng lượng tập thể, giúp người đọc hiểu rõ hơn về sức mạnh của hợp tác và sáng tạo trong ngành công nghiệp anime như thế giới manga, cộng đồng fan, các nhà sáng tạo, các studio…

Tin cùng chuyên mục

Cuốn sách “Phá vỡ khuôn mẫu”.

Vượt qua 'vết thương' để sống và yêu

(PLVN) - Vienna Pharaon là một nhà trị liệu hôn nhân và gia đình được cấp phép và là một trong những chuyên gia được săn đón nhiều nhất ở New York trong lĩnh vực này. Vienna đã sáng lập nhóm thực hành Mindful Marriage and Family Therapy, với tài khoản @mindfulMFT trên Instagram, giúp hơn 600 nghìn người trên khắp thế giới chữa lành vết thương.

Đọc thêm

Khát vọng Tây Hồ - Khát vọng Thăng Long

Khát vọng Tây Hồ - Khát vọng Thăng Long
(PLVN) - Hồ Tây - Tây Hồ là một mảnh hồn của Hà Nội, nơi ấy là biểu tượng, là ký ức làng lúa, làng hoa, bầy sâm cầm nhỏ, mặt gương Tây Hồ, quán cóc liêu xiêu một câu thơ… là khoảng trời mộng mơ, là thanh xuân của bao người đã đến, đã đi và ở lại với Thủ đô hơn ngàn năm tuổi.

Hồng Sơn "công chúa" ra mắt hồi ký

Hồng Sơn "công chúa" ra mắt hồi ký
(PLVN) - Chiều 9/10, tại TP HCM, Hồng Sơn cho ra mắt hồi ký "Hồng Sơn "công chúa" - Quái kiệt sân cỏ trong màu áo lính". Cuốn sách được anh ấp ủ trong hơn 7 năm qua.

'Pháp lý dành cho CEO' - Cẩm nang về kiến thức pháp lý dành cho lãnh đạo doanh nghiệp

Cuốn sách "Pháp lý dành cho CEO" sẽ góp phần giúp doanh nghiệp tránh được những rủi ro trong quá trình hoạt động.
(PLVN) - Vừa qua tại TP HCM, Luật sư Nguyễn Thành Tựu - chuyên gia trong lĩnh vực pháp lý doanh nghiệp, chính thức ra mắt cuốn sách "Pháp Lý Dành Cho CEO". Đây là một cẩm nang thiết yếu về kiến thức pháp lý dành cho các nhà lãnh đạo doanh nghiệp tại Việt Nam. Nó giúp các CEO quản lý doanh nghiệp hiệu quả, tránh rủi ro pháp lý và tuân thủ quy định pháp luật trong môi trường kinh doanh đầy thách thức hiện nay.

Xử lý kỷ luật viên chức - Lý luận và thực tiễn

Xử lý kỷ luật viên chức - Lý luận và thực tiễn
(PLVN) - Nhằm góp phần làm rõ hơn quy định của pháp luật về vấn đề xử lý kỷ luật viên chức, Nhà xuất bản Tư pháp xuất bản cuốn chuyên khảo “Xử lý kỷ luật viên chức - Lý luận và thực tiễn” của TS. Cao Vũ Minh và ThS. Nguyễn Nhật Khanh.

'Từ bỏ' để mở khóa thành công

'Từ bỏ' để mở khóa thành công
(PLVN) -  Ai cũng cho rằng một người thành công ở lĩnh vực nào đó là do họ đã kiên trì theo đuổi nó. Điều này luôn đúng khi ta nhìn lại quá trình phát triển đã qua của họ. Nhưng điều đó không có nghĩa rằng, nếu kiên trì theo đuổi bạn sẽ đạt được thành công.

Món ngon Sài Gòn trong ký ức một nhà báo

Món ngon Sài Gòn trong ký ức một nhà báo
(PLVN) - Nhà báo Cù Mai Công đã từng là phóng viên, biên tập viên, thư ký tòa soạn cho các tòa báo: Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, Tuổi Trẻ Online. Từ những hoạt động tích cực trong nghề báo, năm 2005, Cù Mai Công đã được bình chọn là một trong 30 Gương mặt trẻ của thành phố 30 năm tại Đại hội Thanh niên tiên tiến Thành phố Hồ Chí Minh. Là người rất yêu TP HCM, Cù Mai Công đã xuất bản: “Sài Gòn by night” 6 tập; “Sài Gòn một thuở: Dân Ông Tạ đó” 3 tập…

Kết thúc của chúng ta

Kết thúc của chúng ta
(PLVN) - Đây được xem là tác phẩm nổi bật nhất của Colleen Hoover, mà chính tác giả cũng thừa nhận rằng đây là “cuốn sách khó nhất tôi từng viết”. Xuất bản lần đầu năm 2016, đến năm 2019 “Kết thúc của chúng ta” đã bán được hơn một triệu bản, được dịch ra hơn hai mươi thứ tiếng.

Tự biết mình chính là khởi đầu của thiền

Tự biết mình chính là khởi đầu của thiền
(PLVN) - Ngày nay, thiền càng ngày càng trở nên phổ biến với vô số trường phái, hệ thống và phương pháp tiếp cận khác nhau. Vậy thiền thực chất là gì? Tại sao người ta nên thiền? Và thiền sẽ đưa bạn đến đâu?

“Viễn ca” - say đắm lãng mạn lẫn ngông cuồng phá cách

39 bài thơ của “Viễn ca” khiến người đọc cảm nhận được sự mới mẻ (ảnh P.V).
(PLVN) - Bằng liên tưởng và tưởng tượng, ở “Viễn ca”, nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh đã kết nối những sự vật, sự việc, tâm trạng đời thường mang tính chất cá nhân hóa với tất thảy những gì thuộc về phạm trù xa xôi, ảo diệu để làm nên thi ảnh lạ. “Viễn ca” - say đắm lãng mạn lẫn ngông cuồng phá cách

Giao dịch dân sự liên quan tới tài sản của vợ, chồng qua thực tiễn hành nghề công chứng

Giao dịch dân sự liên quan tới tài sản của vợ, chồng qua thực tiễn hành nghề công chứng
(PLVN) - Nhằm cung cấp cho bạn đọc những quy định của pháp luật thực định xoay quanh mối quan hệ tài sản giữa người vợ và người chồng cũng như một số vấn đề pháp lý mà công chứng viên cần quan tâm khi công chứng những văn bản liên quan trực tiếp hay gián tiếp đến tài sản của vợ chồng, Nhà xuất bản Tư pháp xuất bản cuốn: “Giao dịch dân sự liên quan tới tài sản của vợ, chồng qua thực tiễn hành nghề công chứng”.

Bộ sách 'Ngàn năm sử Việt'

Bộ sách 'Ngàn năm sử Việt'
(PLVN) - Hướng tới năm học mới, Nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt bộ sách văn học “Ngàn năm sử Việt” Mỗi tác phẩm là sự kết hợp nhuần nhị giữa kiến thức lịch sử sâu rộng, cảm xúc dồi dào, tưởng tượng phong phú của nhà văn, khơi gợi trí tò mò và tình yêu lịch sử dân tộc. Là một tác phẩm văn học độc lập, nhưng khi được tập hợp trong bộ “Ngàn năm sử Việt”, người đọc sẽ có một cái nhìn khá bao quát và tổng thể về lịch sử Việt Nam.

"Thế giới trong mắt tôi" - Cẩm nang quý báu để khám phá thế giới

TS. LS Đoàn Văn Bình - Chủ tịch Tập đoàn CEO - Tại buổi lễ ra mắt Thế giới trong mắt tôi.
(PLVN) - Cơ duyên đã cho tôi được cầm trên tay cuốn sách "Thế giới trong mắt tôi" của TS. LS Đoàn Văn Bình, Chủ tịch Tập đoàn CEO một trong những tập đoàn hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực bất động sản, du lịch và dịch vụ. Và nói như cách giới trẻ hay dùng bây giờ, tôi đã thực sự bị “cuốn” bởi hơn 500 trang của tác phẩm này.