Hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - Kỳ cuối: Đồng Nai và sáng tạo ‘cơ chế kép’ trong cải cách hành chính
(PLVN) - Sau 2 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (CQĐP2C), có nhiều yếu tố phối hợp tạo nên những kết quả nổi bật trong cải cách thủ tục hành chính (TTHC) ở Đồng Nai. Đó là bản thân các yếu tố ưu việt của mô hình mới, là sức mạnh công nghệ số, là sự quyết tâm của chính quyền, cán bộ và người dân…
“Trái ngọt” sau 2 tháng vận hành
Ông Nguyễn Hữu Định, Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Đồng Nai cho biết, từ khi vận hành mô hình CQĐP2C, công tác cải cách hành chính (CCHC) của tỉnh ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều mô hình, giải pháp sáng tạo được áp dụng tại các Trung tâm Phục vụ hành chính công (TTPVHCC) như giải quyết TTHC không phụ thuộc địa giới hành chính, không hẹn giờ, chiến dịch số hóa hồ sơ, mở rộng điểm hỗ trợ dịch vụ công trực tuyến (DVCTT)…
“Trái ngọt” là tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng và trước hạn duy trì ở mức gần 99%, DVCTT và thanh toán trực tuyến ngày càng mở rộng. Ở nhiều xã, hơn 90% hồ sơ được tiếp nhận online. 100% kết quả giải quyết đều được ký số và trả qua hệ thống điện tử, thay cho cảnh người dân phải cầm tập giấy tờ dày cộp ra về. Bộ máy hành chính sau sáp nhập được sắp xếp tinh gọn, hoạt động hiệu quả hơn. Việc phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số được đẩy mạnh với tỷ lệ số hóa hồ sơ, cấp tài khoản định danh điện tử và trang bị chữ ký số cho 100% cán bộ, công chức.
Ông Lê Trường Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, CCHC được tỉnh xác định là nhiệm vụ trong tâm, xuyên suốt, gắn chặt với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số. Tuy nhiên chưa hài lòng với những kết quả đã đạt được, Đồng Nai tiếp tục có những chỉ đạo quyết liệt, gắn trách nhiệm của người đứng đầu các cấp, ngành, trong đó có hai công cụ then chốt là khảo sát sự hài lòng của người dân và Chỉ thị 03/CT-UBND về trách nhiệm người đứng đầu.
Ngày 11/9/2025, UBND tỉnh có Quyết định 915/QĐ-UBND triển khai kế hoạch khảo sát sự hài lòng của người dân, tổ chức với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước. Đây là lần khảo sát đầu tiên sau sáp nhập và cũng là phép thử quan trọng với mô hình CQĐP2C. Theo đó, người dân sau khi giải quyết TTHC sẽ được mời tham gia khảo sát. Nội dung xoay quanh việc tiếp cận dịch vụ có dễ dàng hay không, chất lượng TTHC, thái độ phục vụ của cán bộ, kết quả giải quyết công việc... Khảo sát được tiến hành qua nhiều kênh: Trực tuyến trên Cổng DVCTT, trực tiếp tại bộ phận một cửa, qua email, mạng xã hội, bảng hỏi giấy.
Theo Sở Nội vụ, đây sẽ là “tấm gương soi” trung thực nhất cho chất lượng phục vụ của bộ máy. Mục tiêu là thu thập ý kiến một cách kịp thời, chính xác và khách quan từ người dân, tổ chức đã thực hiện giao dịch và nhận kết quả TTHC trong kỳ đánh giá. Thông qua đó, tỉnh sẽ nắm bắt được nguyện vọng và yêu cầu thực tế của người dân, làm cơ sở để đề ra các giải pháp thiết thực, nhằm cải cách và nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công.
CCHC không dừng lại ở phong trào hay hình thức
Trước đó, ngày 14/8/2025, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị 03/CT-UBND về tăng cường trách nhiệm người đứng đầu trong thực hiện CCHC. Chỉ thị yêu cầu người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương phải xác định CCHC là nhiệm vụ trọng tâm; trực tiếp chỉ đạo, tổ chức triển khai toàn diện các nhiệm vụ CCHC; đẩy mạnh công tác tuyên truyền; tăng cường kiểm tra giám sát, bảo đảm công khai, minh bạch; xử lý dứt điểm những tồn tại, vướng mắc trong thực hiện TTHC.
Chỉ thị nhấn mạnh việc làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu khi xảy ra sai sót, khuyết điểm; gắn kết quả đánh giá, xếp loại Chỉ số CCHC hằng năm với công tác thi đua, khen thưởng. Những trường hợp không nghiêm túc hoặc chậm trễ trong việc thực hiện sẽ bị xem xét, xử lý theo quy định.
Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh: “Nếu chỉ số hài lòng thấp, hồ sơ trễ hạn nhiều, người đứng đầu sẽ phải chịu trách nhiệm. Không thể để tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, cán bộ thiếu tinh thần phục vụ; mà không ai chịu trách nhiệm”. Chỉ thị cũng yêu cầu Chủ tịch UBND các cấp định kỳ 6 tháng báo cáo kết quả CCHC.

Tại Hội nghị tổng kết công tác CCHC 9 tháng đầu năm 2025 vừa diễn ra, trước sự chứng kiến của đại diện Bộ Nội vụ, thường trực HĐND, lãnh đạo UBND tỉnh, thủ trưởng các sở, ngành và 95 UBND phường, xã đã đồng thời ký cam kết hoàn thành nhiệm vụ CCHC năm 2025. Nội dung cam kết nhấn mạnh việc nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, bảo đảm công khai, minh bạch, đẩy mạnh số hóa hồ sơ, tăng tỷ lệ DVCTT, nâng cao sự hài lòng của người dân với sự phục vụ của cơ quan hành chính.
Kết hợp giữa khảo sát sự hài lòng và tăng cường trách nhiệm người đứng đầu đã tạo nên một “cơ chế kép” độc đáo. Người dân giám sát, trực tiếp phản ánh mức độ hài lòng; cơ quan cấp trên giám sát bằng chỉ số và cơ chế trách nhiệm, gắn kết quả cải cách với vai trò cá nhân lãnh đạo. Theo nhiều ý kiến, chính “sự giám sát kép” này sẽ khiến CCHC không còn dừng lại ở phong trào hay hình thức. Khi cán bộ phải chịu trách nhiệm và người dân có kênh phản ánh chính thức, hiệu quả CCHC sẽ thể hiện rõ rệt. Sự hài lòng thật sự của người dân là một trong những chỉ số trung thực nhất. Khi được triển khai nghiêm túc, đây sẽ là công cụ để buộc bộ máy chính quyền thay đổi: Lấy người dân làm trung tâm, lấy sự hài lòng làm thước đo, lấy trách nhiệm người đứng đầu làm cam kết.
Trong cuộc làm việc với UBND tỉnh Đồng Nai mới đây, ông Phạm Minh Hùng, Vụ trưởng Vụ CCHC (Bộ Nội vụ) đánh giá cao những kết quả mà Đồng Nai đã đạt được, khẳng định những sáng tạo, sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời và toàn diện của Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã góp phần tạo nên những kết quả này.
Với thực tế trên, nhiều ý kiến đánh giá có cơ sở để Đồng Nai sẽ đạt được mục tiêu lọt vào top 5 chỉ số CCHC; và quan trọng hơn là xây dựng được một nền hành chính thật sự dân chủ, hiện đại, phục vụ, được người dân tin yêu.
Một số vấn đề cần khắc phục:
Theo ông Hà Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Nội vụ, dù đạt nhiều kết quả CCHC, nhưng vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục. Một số xã ban hành kế hoạch CCHC chậm; một số văn bản pháp quy sai sót về hình thức, chồng chéo nội dung; một số trang thông tin điện tử chưa công khai đầy đủ TTHC; hồ sơ trễ hạn vẫn có, cho thấy quy trình xử lý chưa thật sự khép kín...
Ông Lư Thành Nam, Chủ tịch UBND xã Nhơn Trạch cho biết, tại xã này còn tồn tại vấn đề như số lượng hồ sơ lĩnh vực chứng thực cực lớn, trong khi khối lượng công việc của Thường trực UBND xã cũng rất lớn, nên mặc dù đã vận dụng hết sức nhưng chưa thể giải quyết hồ sơ với lĩnh vực chứng thực nhanh cho người dân.
Còn theo bà Nguyễn Thanh Hiền, Chủ tịch UBND xã Đak Lua, khoảng cách số ở khu vực nông thôn cũng là một thách thức. Người lớn tuổi ngại tiếp cận DVCTT, nên phải phụ thuộc vào sự hỗ trợ trực tiếp của cán bộ. Việc tái sử dụng dữ liệu chưa cao; chữ ký số công dân chưa nhiều để thực hiện ký điện tử khi thực hiện DVCTT. Hệ thống thông tin giải quyết TTHC đôi lúc chưa ổn định, có khi gặp lỗi, chậm, treo, không thể kết nối…
Giám đốc Sở KH&CN Phạm Văn Trinh xác nhận, trong thời gian đầu vận hành mô hình CQĐP2C, lượng hồ sơ phát sinh lớn với các TTHC liên quan điều chỉnh thông tin địa giới, giấy tờ pháp lý; hệ thống đường truyền còn chậm; hệ thống thông tin giải quyết TTHC tỉnh thực hiện đăng nhập xác thực bằng định danh ở mức độ 2 (VNeID) thời gian đầu bị lỗi, quá tải, dẫn đến nhiều trường hợp cán bộ không thể đăng nhập để xử lý hồ sơ... UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở hoàn thành việc nâng cấp hệ thống.
Ông Nguyễn Hữu Định, Giám đốc Sở Nội vụ cho biết, trước thực tế một số TTHC còn phức tạp, gây khó cho người dân; UBND tỉnh đã kiến nghị Trung ương sớm tháo gỡ, đơn giản hóa TTHC.