Thực tế, nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng đã xảy ra, cơ quan chức năng đã vào cuộc nhưng cho đến nay các vụ tai nạn giao thông có liên quan đến xe chưa đăng kiểm vẫn tiếp diễn và phức tạp hơn…
Gây tai nạn mới “lộ diện” và nhiều chiêu trò né tránh
Ngày 5/9/2016, một chiếc xe tải biển số 54L - 4545 đã hết hạn đăng kiểm từ năm 2013 khi lưu thông trên đường Thuận Giao 21 (P Thuận Giao, TX Thuận An, Bình Dương) đã tông hàng loạt xe máy làm ít nhất 3 người bị thương nặng. Vụ tai nạn giao thông nêu trên mới chỉ là một trong hàng loạt vụ tai nạn giao thông do xe quá hạn đăng kiểm gây ra.
Thực tế, trong thời gian vừa qua, hiện tượng xe hết đát, hết hạn đăng kiểm vẫn nghênh ngang trên đường phố, gây ra không ít các vụ tai nạn giao thông thương tâm, trở thành mối nguy hiểm cho nhiều người tham gia giao thông. Có thể kể đến các vụ điển hình như, vụ xe tải BKS 23C-004.45 đã hết hạn kiểm định 32 tháng lao xuống vực sâu ở Hà Giang vào đêm 30/1/2016 làm 4 người chết tại chỗ, 3 người khác bị thương nặng.
Ngày 18/1/2016, xe bồn sơ-mi rơ-moóc hết hạn kiểm định 17 tháng trôi dốc trên QL7 đoạn qua Mường Xén, huyện Kỳ Sơn, Nghệ An đã làm chết 2 người, 1 người nguy kịch. Mới đây, trên địa bàn huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang cũng xảy ra vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng giữa xe tải 98H - 1885 với một xe đạp khiến người đi xe đạp tử vong tại chỗ. Dù đã hết hạn đăng kiểm từ ngày 11/11/2014 nhưng tài xế vẫn điều khiển xe tải chở cát lưu thông trên đường.
Theo Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT) tỉnh Bắc Giang, trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, thời gian qua, các chiến sỹ CSGT đã phát hiện và xử phạt nhiều trường hợp xe hết hạn đăng kiểm vẫn vô tư chở hàng hóa cồng kềnh, lưu thông trên nhiều tuyến đường, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn giao thông. Tuy nhiên, việc phát hiện ra các phương tiện quá thời hạn kiểm định không phải là dễ, bởi để nhận biết xe có hết hạn đăng kiểm hay không chỉ có cách dừng xe kiểm tra... thực tế, nhiều xe chỉ bị phát hiện khi gây tai nạn.
Thông thường, các xe quá hạn kiểm định khi bị lực lượng chức năng phát hiện, đều lấy lý do chỉ di chuyển cự ly ngắn trên các tuyến đường nông thôn nên chưa đăng kiểm lại xe để trốn tránh việc phải nộp phí bảo trì đường bộ và một số khoản thuế, phí khác theo quy định. Tuy nhiên, nhiều trường hợp còn sử dụng giấy đăng kiểm giả để đánh lừa các cơ quan chức năng, đặc biệt khi xe hết hạn đăng kiểm để xảy ra các vụ tai nạn nghiêm trọng.
Có thể kể đến vụ tai nạn xảy ra vào ngày 29/4 trên QL1 giữa xe giường nằm BKS 51B-120.70 và xe tải BKS 51C-665.48 khiến anh Nguyễn Anh Đức (SN 1985) thường trú xã Cam Thủy, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị là phụ xe khách tử vong tại chỗ. Điều đáng nói xe giường nằm BKS 51B-120.70 là xe dù, chạy xuyên việt từ TP HCM đi Hà Nội và ngược lại trong một thời gian khá dài, không xuất bến và cũng không vào bến nào. Xe này chỉ hoạt động đón trả khách ngoài đường nhưng cơ quan chức năng hàng chục tỉnh, thành không hề phát hiện. Sau khi tai nạn xảy ra, tài xế đưa nhiều giấy tờ liên quan đến chiếc xe khách nói trên, trong đó có một giấy chứng nhận kiểm định của xe BKS 51B-120.70. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Toàn, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới 2902V – Hà Nội, giấy chứng nhận kiểm định này là giả.
Mối nguy vẫn còn đó
Theo báo cáo của Cục Đăng kiểm Việt Nam - Bộ GTVT, tính đến ngày 31/12/2015, cả nước có 139.544 phương tiện hết niên hạn sử dụng, trong đó có 42.753 xe chở người và 96.791 xe tải. Tính đến ngày 30/6/2016, toàn quốc có tổng số 226.957 xe quá hạn kiểm định. Điều đáng chú ý là hai thành phố lớn nhất cả nước là Hà Nội và Hồ Chí Minh lại đứng đầu về lượng xe quá hạn kiểm định. Đặc biệt, lượng xe con và xe tải đến hạn kiểm định nhưng không đến các trung tâm đăng kiểm kiểm định chiếm số lượng nhiều nhất. Như vậy, tính chung đến nay, cả nước còn hơn 366.000 xe đã quá niên hạn sử dụng và quá hạn kiểm định nhưng chưa đến đăng kiểm.
Một trong những nguyên nhân khiến nhiều xe quá hạn đăng kiểm là do chủ xe không bị chế tài gì của cơ quan quản lý kỹ thuật phương tiện, cho dù xe quá hạn trong thời gian dài. Theo quy định, dù xe quá hạn kiểm định vài năm khi đến đăng kiểm vẫn được kiểm định bình thường như các xe chấp hành đúng hạn mà không hề phải cung cấp thông tin gì cho cơ quan đăng kiểm, cũng không bị chế tài gì. Thêm nữa, đại diện của Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết: “Đa số, các xe này sẽ được bán đến những nơi thu mua phế liệu để lấy phụ tùng, phế liệu. Nhưng một số chủ xe chưa chấp hành đưa xe hết niên hạn sử dụng tại các vùng sâu, vùng xa. Mặc dù đã có những vụ tai nạn giao thông liên quan đến loại xe này gây ra”.
Một chuyên viên đăng kiểm tiết lộ cho phóng viên rằng: “Việc không đưa xe đến kiểm định theo thời hạn thuộc trách nhiệm của chủ xe và cũng do lực lượng chức năng không kiểm tra, kiểm soát hết. Ngành Đăng kiểm từng đề xuất một số giải pháp, như xe quá hạn một tháng thì thời hạn kiểm định lần sau bị trừ đi một tháng, nhưng dư luận không đồng tình. Về lâu dài, giải pháp là xe quá hạn đăng kiểm phải xuất trình giấy xác nhận của cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa mới được kiểm định”.
Thời điểm này tình trạng xe ô tô quá thời hạn kiểm định vẫn phổ biến ở các địa phương và không có dấu hiệu giảm so với năm trước. Các trường hợp quá hạn kiểm định được chia theo các mốc thời gian: Quá 1-3 tháng, 3 - 6 tháng, 6 - 12 tháng, 12 - 24 tháng và trên 24 tháng. Dữ liệu về xe quá hạn kiểm định được đăng tải công khai trên trang điện tử của Cục Đăng kiểm Việt Nam, tập hợp theo số đăng ký hành chính, với tên và địa chỉ của chủ phương tiện. Hiện tại, tất cả các địa phương trên toàn quốc đều xảy ra tình trạng xe quá hạn đăng kiểm, trong đó có địa phương có hàng nghìn xe đã quá hạn hơn 24 tháng.
Ông Trần Hữu Minh - Phó Chánh Văn phòng Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, việc kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường cho tất cả các phương tiện xe cơ giới là điều kiện bắt buộc nhằm đảm bảo cho phương tiện hoạt động an toàn khi lưu hành trên đường. Những tình huống xấu xảy ra sẽ không chỉ ảnh hưởng tới những chiếc xe này mà còn gây nguy hiểm đối với phương tiện khác cùng tham gia giao thông.
