Hai lần bán một nạn nhân
Mới đây, TAND tỉnh Nghệ An đã xét xử vụ án Mua bán người và Mua bán trẻ em với hai bị cáo Lương Thị Lý (SN 1985) và Lô Thị Hà (SN 1988, cùng ngụ xã Cắm Muộn, huyện Quế Phong, Nghệ An).
Trước đó, vì chung sống cùng bản nên Lý biết hoàn cảnh khó khăn của bé gái (SN 2000) gần nhà mình. Khoảng tháng 11/2014, Lý dụ dỗ nạn nhân đi Trung Quốc và được cô bé 14 tuổi này đồng ý. Liền sau đó Lý liên hệ với Lô Thị Hà (đã lấy chồng và sinh sống ở Trung Quốc) bàn cách đưa nạn nhân sang bán. Hai bên thỏa thuận sẽ trả cho gia đình nạn nhân 80 triệu đồng, Lý sẽ được hưởng tiền công 9 triệu đồng.
Ít ngày sau, Lương Thị Lý dẫn nạn nhân xuống ngã ba Yên Lý (huyện Diễn Châu, Nghệ An), đón xe ra TP Móng Cái (Quảng Ninh) rồi vượt biên sang Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch. Vì đang sinh con nhỏ nên Hà nhờ một phụ nữ khác đến xem mặt để bán nạn nhân cho người đàn ông Trung Quốc với giá 150 triệu đồng. Sau đó, người này đưa cho Lô Thị Hà 4 vạn NDT (tương đương 120 triệu đồng). Lô Thị Hà chuyển khoản cho Lý 79 triệu đồng (trong đó 70 triệu đồng cho gia đình nạn nhân, còn 9 triệu đồng trả cho Lý), còn Hà hưởng 15 triệu đồng. Tuy nhiên, khi có tiền trong tay, Lý chỉ đưa cho mẹ đẻ của nạn nhân 50 triệu đồng, còn 20 triệu đồng dùng để tiêu xài cá nhân.
Sau gần hai năm làm vợ xứ người, tháng 1/2016, nạn nhân trốn về được Việt Nam. Chừng 1 tháng sau, khi nghe tin bé gái đã về nước, Lý tiếp tục đến rủ nạn nhân sang Trung Quốc lấy chồng. Ngoài việc cam kết “sang lấy chồng một tháng là về”, Lý còn hứa hẹn trả cho nạn nhân 100 triệu đồng. Mờ mắt trước khoản tiền lớn, bản thân lại đang túng thiếu, nợ nần nên nạn nhân lại đồng ý sang Trung Quốc. Lần này, Lý tiếp tục đưa nạn nhân sang Trung Quốc giao cho Hà. Hà bán nạn nhân được 240 triệu đồng. Số tiền 100 triệu đồng Hà gửi về, Lý chỉ đưa cho gia đình nạn nhân 80 triệu, còn lại để tiêu xài cá nhân.
Lần này, sau ba tháng làm vợ của một người đàn ông Trung Quốc, nạn nhân đã tìm cách bỏ trốn và đến gặp Công an Trung Quốc nhờ giúp đỡ. Tháng 3/2018, Công an Trung Quốc đã trả bé gái về Việt Nam. Nạn nhân sau đó đã làm đơn tố cáo Lý và Hà lên cơ quan chức năng. Lương Thị Lý bị bắt giữ ngay sau đó, còn Lô Thị Hà bị bắt khi từ Trung Quốc trở về.
Cơ quan điều tra xác định, trước khi thực hiện hành vi bán bé gái trên, Hà có thực hiện một vụ mua bán người khác. Ngày 23/7/2018, Hà từng bị TAND tỉnh Nghệ An tuyên phạt 4 năm tù.
Hai tội danh
Cơ quan điều tra xác định, lần thứ nhất Lý và Hà thực hiện hành vi đưa nạn nhân sang Trung Quốc bán, nạn nhân mới hơn 14 tuổi. Lần thứ hai bị bán, nạn nhân hơn 16 tuổi. Lý và Hà bị truy tố 2 tội danh “Mua bán trẻ em” và “Mua bán người”. Tại tòa, hai bị cáo thừa nhận việc đưa nạn nhân sang Trung Quốc bán nhưng cho rằng vào thời điểm đưa nạn nhân đi, nạn nhân đã hơn 16 tuổi.
Nạn nhân và mẹ cũng cho rằng mình sinh năm 1996 chứ không phải năm 2000. Việc giấy khai sinh, chứng sinh có năm 2000 là do điều kiện khó khăn, xa xôi cách trở về giao thông nên đến năm 2000 mới nhờ người quen làm hộ, dẫn đến sai sót trong các loại giấy tờ.
Khi bị bắt giữ, Hà đã nhờ gia đình bồi thường cho nạn nhân 52 triệu đồng. Toàn bộ số tiền nhận khi con gái bị bán sang Trung Quốc được mẹ nạn nhân cho biết đã chi tiêu hết nên không có để nộp cho cơ quan chức năng khi đại diện Viện KSND tỉnh kiến nghị tịch thu số tiền do người khác phạm tội mà có để sung công quỹ nhà nước.
Luật sư bào chữa cho bị cáo Hà đề nghị HĐXX xem xét lại độ tuổi của bị hại vì bị hại khai tại phiên tòa là sinh năm 1996. Luật sư đề nghị HĐXX trả hồ sơ điều tra lại để xác định bị cáo Hà có phạm tội mua bán trẻ em hay không. Tuy nhiên, theo các tài liệu thu thập như CMND, sổ hộ khẩu... của bị hại đều ghi nạn nhân sinh năm 2000. Cơ quan chức năng xác định thời điểm nạn nhân bị lừa bán lúc mới 14 tuổi, 8 tháng, 10 ngày.
HĐXX nhận định, hành vi mua bán người, mua bán trẻ em của hai bị cáo là nguy hiểm cho xã hội với tính chất đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm nhân phẩm, danh dự, quyền tự do thân thể của con người, xem con người như một món hàng để trao đổi, mua bán. Vì vậy cần áp dụng mức án nghiêm khắc để răn đe và phòng ngừa chung.
Xét vai trò của các bị cáo thấy rằng Lý là người chủ động đưa bị hại sang Trung Quốc, sau đó liên hệ với Hà bán người, thu lợi bất chính. Vai trò của hai bị cáo ngang nhau nên cần áp dụng mức hình phạt cơ bản như nhau để xử lý nghiêm minh. Phía gia đình bị hại cũng xin giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo. Trong vụ án này, bị hại còn khai bị Hà bán cho một người đàn ông Trung Quốc lần thứ 3, tuy nhiên cơ quan chức năng xác định không đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự với Hà về hành vi này.
Xem xét toàn diện vụ án, HĐXX tuyên phạt Hà 10 năm tù về tội “Mua bán trẻ em”, 5 năm tù về tội “Mua bán người”, tổng hợp với bản án 4 năm tù chưa thi hành, phải thi hành 19 năm tù. Lý bị tuyên phạt 7 năm tù về tội “Mua bán trẻ em”, 3 năm tù về tội “Mua bán người”, tổng hình phạt 10 năm tù.
