Sức mạnh đáng nể
Theo truyền thông Nga, mới đây, hệ thống tên lửa Iskander-M đã tham gia cuộc diễu binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng của Nga được tổ chức tại khu vực căn cứ không quân Hmeimim ở Syria. Cùng tham gia hoạt động này còn có các xe bọc thép Tigr-M, Typhoon, phương tiện vận tải bọc thép BTR-82A và tên lửa-pháo phòng không Pantsir.
Sự hiện diện của hệ thống tên lửa tác chiến-chiến thuật (OTMS) của Nga trên đất Syria được Bộ trưởng Quốc phòng nước này Sergei Shoigu công bố lần đầu tiên vào tháng 12/2017. Trong phát biểu khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nga cho hay, các hệ thống tên lửa tác chiếnchiến thuật của Nga cùng với tên lửa hành trình Kalibr, Kh-55 và một số vũ khí khác được sử dụng cho những đòn tấn công có độ chính xác cao nhằm vào các mục tiêu quan trọng của các phần tử cực đoan.
Một năm sau, Phó Thủ tướng Nga Yuri Borisov thông báo, hệ thống Iskander đã khẳng định hiệu suất cao trong điều kiện thực chiến và tất cả các thiếu sót của hệ thống được phát hiện trong quá trình thử nghiệm đã được loại bỏ. Tuy nhiên, thông tin về các hệ thống OTMS này ở Syria đã thấp thoáng xuất hiện một cách không chính thức ngay từ năm 2016, khi có những đồn đoán về hình chớp sáng từ cuộc phóng tên lửa tại căn cứ không quân Hmeimim trong một đoạn phim phóng sự của kênh truyền hình Nga.
Khi đó, Bộ Quốc phòng Nga đã không tiết lộ bất kỳ chi tiết nào về việc sử dụng Iskander trong thực chiến ở Trung Đông. Tháng 6/2016, truyền thông Syria đưa tin hệ thống OTMS đã hoạt động trên cửa khẩu biên giới Bab al-Hawa từ Thổ Nhĩ Kỳ đến tỉnh Idlib. Theo truyền thông Syria, hệ thống trên đã đưa ra những cú đánh sấm sét, tiêu diệt hàng chục chiến binh và một số thiết bị.
Theo ý kiến của các chuyên gia, việc sử dụng hệ thống Iskander ở Syria là vô cùng hạn chế. Thực tế thời gian qua cho thấy, phần lớn các mục tiêu ở đây do các máy bay của lực lượng Không quân-Vũ trụ tiêu diệt, thậm chí, chỉ cần những thiết bị này cũng đã có khả năng xoay chuyển cục diện xung đột vũ trang.
 |
| Tên lửa đạn đạo liên lục địa của Nga. |
OTMS chỉ dùng triệt hạ các đối tượng cơ sở hạ tầng quan trọng nhất của bọn khủng bố, trụ sở chỉ huy và các đầu sỏ của các chiến binh nổi dậy. Hiện nay, tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) ở Syria thực tế đã bị đánh bại còn trong tỉnh nổi loạn Idlib đang áp dụng thỏa thuận ngừng bắn. Do đó, nhìn chung, những vũ khí lợi hại này ít phải dùng đến.
Tuy nhiên, hệ thống Iskander tại căn cứ không quân Hmeimim vẫn giữ vị thế át chủ bài quan trọng đối với nhóm quân Nga. Những hệ thống tên lửa chiến thuật-chiến dịch OTMS này đủ sức tiêu diệt các mục tiêu mặt đất ở khoảng cách lên tới 500 km.
Tên lửa bay với tốc độ cao dọc theo quỹ đạo không thể đoán trước - đặc tính giúp hệ thống Iskander thành mục tiêu phức tạp khó xác định đối với hệ thống phòng không và các phương tiện chống tên lửa. Theo một số chuyên gia, hệ thống Iskander sẽ cho những bên khác trong khu vực, mà trước hết là Mỹ, thấy rằng Nga sẽ trụ vững ở Syria trong thời gian dài.
“Các nước NATO hiện không có và trong tương lai gần vẫn sẽ không có những phương tiện đủ sức chống Iskander. Đây là ưu thế vượt trội quan trọng của Nga. Ngay cả hệ thống phòng không Patriot của Mỹ cũng không đủ hiệu quả đối với tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình cũng như các mục tiêu cỡ nhỏ phức tạp khác. Những hệ thống đó chỉ bắn hạ tối đa chỉ một trong số 3 tên lửa”, Trung tướng Alexandr Luzan - Cựu phó chỉ huy Lực lượng phòng không của lục quân Liên Xô, chuyên trách về vũ khí - giải thích.
Điều kiện thực chiến lý tưởng
Truyền thông Nga cho hay, tên lửa đạn đạo Iskander-M được đánh giá là một trong những loại vũ khí nguy hiểm nhất của Nga. Tên lửa này có thể đánh trúng không chỉ các mục tiêu mặt đất mà còn có thể tiêu diệt cả các mục tiêu trên không, bao gồm từ các hệ thống phóng rocket đa nòng, trạm chỉ huy và trung tâm liên lạc tới pháo tầm xa, máy bay, trực thăng.
Tổ hợp tên lửa này được cho là có khả năng vượt qua mọi hệ thống phòng không. Hệ thống Iskander-M cũng có thể mang theo cả vũ khí hạt nhân. Ngoài việc phóng phát một, hệ thống tên lửa này có thể bắn hai tên lửa một lúc.
Theo ông Viktor Bondarev – người đứng đầu Ủy ban Quốc phòng của Hội đồng Liên bang Nga, Iskander-M là hệ thống vô song trên thế giới, thừa sức ngăn chặn cuộc tấn công quy mô của bất kỳ đối thủ nào. “Đặc tính cơ động, chính xác và hiệu suất của nó cho phép đương đầu thậm chí với cả mối đe dọa hạt nhân, điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh những sự kiện gần đây trên bán đảo Triều Tiên và phản ứng từ phía Mỹ. Tôi tin rằng sự phát triển tích cực của tổ hợp tên lửa chiến thuật - chiến dịch của chúng ta là thành tố kiềm chế ngăn chặn rất quan trọng”, ông Viktor Bondarev tuyên bố.
 |
Thêm một yếu tố khác giúp hệ thống của Nga trở nên mạnh mẽ hơn là khả năng thử nghiệm các hệ thống mới trong điều kiện thực chiến. Trong 5 năm qua, Nga đã thử nghiệm ở Syria nhiều mẫu công nghệ quốc phòng triển vọng. Như Đại tướng Sergei Shoigu thông báo hồi tháng 12 năm ngoái, hơn 350 loại thiết bị quân sự và vũ khí đã được thử lửa trong các trận đánh tại đây. Trong đó, lần xuất kích vang dội nhất là của tên lửa hành trình trên biển Kalibr.
Ngày 7/10/2015, 4 tàu của hải đội Kaspi đã bắn 26 phát đạn vào các mục tiêu ở Syria trong khi tàu không cần rời khỏi căn cứ ở vùng biển nhà. Tên lửa Kalibr khi đó đã bay xa vượt cự ly hơn 1.500 km và bắn trúng 11 mục tiêu của bọn khủng bố. Kể từ đó, hạm đội Nga đã tiếp nhận tên lửa hành trình vào trực chiến thường xuyên - kể cả từ tàu ngầm. Hầu như tất cả các loại kỹ thuật hàng không có mặt trong hệ trang bị của Lực lượng Không quân - Vũ trụ Nga đều đã qua thử sức trong thực chiến Syria.
Song hành với các “cựu binh” như máy bay ném bom mặt trận Su-24, máy bay tấn công Su-25 và trực thăng tấn công Mi-24 còn có các máy bay chiến đấu Su-35S và Su-30SM mới nhất tham gia chiến sự. Các máy bay này hộ tống máy bay tấn công và đôi khi cũng chủ động tấn công các mục tiêu trên mặt đất.
Xuất trận lần đầu tại Syria kể từ tháng 2/2018, máy bay chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 Su57 của Nga đã thực hiện 10 chuyến bay chiến đấu. Thành tích chiến đấu của các máy bay của Nga được mở rộng nhờ các máy bay mang tên lửa chiến lược Tu-95 và Tu-160, cũng như máy bay ném bom tầm xa Tu-22M3 nhằm xoá sổ các mục tiêu của các phần tử nổi dậy bằng tên lửa hành trình và bom rơi tự do. Iskander vì vậy được đánh giá là luận cứ đầy trọng lượng của Nga trong cuộc đối thoại với những thành viên khác tham gia xung đột Syria.
Mới đây, Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar tuyên bố rằng Ankara đang chuẩn bị chiến dịch quân sự ở tỉnh Idlib của Syria. Nga và Syria không muốn Thổ Nhĩ Kỳ và các nhóm vũ trang do nước này kiểm soát đi quá xa ở Idlib. Trong bối cảnh đó, OTMS của Nga sẽ là yếu tố kiềm chế răn đe cần tính đến ở đây.
