Mới đây, Công an TP HCM đã bắt Nguyễn Đức Thuận (SN 1975, ngụ tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu), Dương Quốc Chính (SN 1960) và Nguyễn Thị Kim Tuyến (SN 1971, cùng ngụ TP HCM). Ngày 20/8, công an bắt quả tang đối tượng Thuận chở hàng trăm hộp thuốc điều trị COVID-19 có dấu hiệu giả mạo.
Khám xét khẩn cấp tại 3 địa điểm là nơi sản xuất, tàng trữ, buôn bán thuốc tân dược giả của Thuận và đồng bọn, tạm giữ số lượng lớn nguyên liệu, hơn 600.000 viên thuốc tân dược giả các loại và công cụ, phương tiện sản xuất. Trong đó có hơn 3.000 hộp thuốc phòng, chữa trị COVID-19 giả nhiều nhãn hiệu dược có tiếng.
Tại cơ quan công an, Thuận khai lợi dụng lúc tình hình dịch bệnh đang căng thẳng, cùng đồng bọn mua nguyên liệu, sản xuất ra những loại thuốc giả mạo, bán ra thị trường thu lời bất chính.
Những hành vi này bị xử lý ra sao? Thạc sĩ, LS Nguyễn Đức Hùng (PGĐ Cty Luật TNHH TGS - Hà Nội) giải thích.
Việc buôn bán, sản xuất thuốc điều trị Covid giả bị xử lý thế nào, thưa Luật sư?
- Việc sản xuất, kinh doanh các loại hàng giả thông thường cũng đã là hành vi trái pháp luật, xâm hại quyền lợi của người tiêu dùng. Nhưng khi đối tượng hàng hoá bị làm giả là thuốc phòng chữa bệnh lại là vấn đề nghiêm trọng hơn rất nhiều. Có những loại thuốc giả còn gây ảnh hưởng đến sức khoẻ, tính mạng người sử dụng.
Theo điểm a khoản 5 Điều 6 Luật Dược năm 2016, hành vi kinh doanh thuốc giả, nguyên liệu làm thuốc giả bị nghiêm cấm. Tuỳ theo mức độ, tính chất mà hành vi bị xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự.
Với tính chất đơn giản, quy mô nhỏ, chưa gây hậu quả lớn, không đến mức phải xử lý hình sự, các đối tượng vi phạm sẽ bị phạt theo Điều 9, Điều 10 Nghị định 98/2020/NĐ-CP, từ 2 - 140 triệu đồng (với cá nhân buôn bán) hoặc 10 – 200 triệu đồng (với cá nhân sản xuất thuốc giả). Với tổ chức vi phạm quy định tương tự, mức phạt sẽ gấp hai lần mức tiền trên.
Với hành vi nghiêm trọng sẽ bị xử lý hình sự về “Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh” theo Điều 194 BLHS. Tội danh này cũng quy định phần chế tài riêng cho cá nhân và pháp nhân.
Cá nhân phạm tội tuỳ theo các tình tiết định tội, định khung như: Có tổ chức; Có tính chất chuyên nghiệp; Tái phạm nguy hiểm; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; Phạm tội qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa và ngược lại; Giá trị của hàng hoá tính theo giá bán; Giá trị hàng hoá tính theo giá trị của hàng thật; Tỷ lệ thương tật gây ra cho người khác nếu có; Có gây ra chết người hay không... có thể bị 2 - 20 năm tù giam, chung thân hoặc tử hình.
Pháp nhân phạm tội có thể bị phạt tiền từ 1 - 20 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động có thời hạn hoặc vĩnh viễn.
Trong tình hình cả nước đang gồng mình chống chọi đại dịch, nên hành vi lợi dụng dịch bệnh để kiếm lời bằng sản xuất, buôn bán thuốc giả là điều không thể chấp nhận. Đây là một tình tiết tăng nặng theo điểm l khoản 1 Điều 52 BLHS; mà còn trái đạo đức. Tôi cho rằng cơ quan chức năng cần có chế tài thật sự nghiêm khắc để trừng phạt thích đáng hành vi này, tạo tính răn đe cho xã hội.
Với tình trạng tăng giá chóng mặt các loại thuốc “hỗ trợ điều trị COVID-19” đã từng xảy ra sau một công văn của cơ quan chức năng, thì xử lý theo quy định nào?
- Hiện chưa có quy định xử lý hình sự về hành vi lợi dụng dịch bệnh để tăng giá hàng hoá một cách bất hợp lý; mà chỉ có quy định xử phạt hành chính. Theo Điều 17 Nghị định 109/2013/NĐ-CP, hành vi lợi dụng khủng hoảng kinh tế, thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, dịch bệnh và điều kiện bất thường khác, lợi dụng chính sách của Nhà nước để định giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý sẽ bị xử phạt từ 20 – 30 triệu đồng, đồng thời phải nộp vào ngân sách nhà nước số tiền thu lợi bất chính.
Theo ý kiến cá nhân tôi, trước mắt, khi nhu cầu về các loại thuốc phòng chữa bệnh, hỗ trợ điều trị COVID-19 đang tăng cao và trở thành thiết yếu, cần phải có sự đảm bảo và duy trì nguồn cung ổn định. Các cơ quan chức năng cần phải thực hiện các biện pháp nhằm bình ổn giá, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng nhưng vẫn đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các nhà sản xuất và khuyến khích sản xuất.
Khi phát hiện ra trường hợp tăng giá thuốc một cách bất hợp lý, cơ quan chức năng cần phải lập tức vào cuộc, yêu cầu các DN cá nhân thực hiện báo cáo phục vụ công tác bình ổn giá thuốc. Đồng thời có biện pháp thanh kiểm tra tính xác thực của báo cáo và tình hình thực tế, hoạt động bán hàng của doanh nghiệp.
Xin cảm ơn Luật sư!
