Thực thi công lý
Thượng tá Lê Tự Pháo, Phó Trưởng phòng CSTN kể cho chúng tôi nghe câu chuyện truy bắt đối tượng Nguyễn Văn Tình (SN 1989, ngụ Tiên Hiệp, Tiên Phước, Quảng Nam).
Ngày 26/5/2017, Tình bị bắt tạm giam để điều tra về tội trộm cắp tài sản. Vào tù được 3 ngày thì ngày 29/5, Tình vượt ngục và bị truy nã toàn quốc. Mang 2 tiền án về tội trộm cắp tài sản và đánh người gây thương tích, Tình rất khôn ngoan và cáo già trong việc trốn truy nã.
Giữa biển người, các trinh sát lần theo từng manh mối để tìm Tình, dù là nhỏ nhất. Xác minh các mối quan hệ của Tình, các trinh sát phát hiện, sau khi Tình trốn trại thì một người bạn của Tình quê gốc ở Hải Phòng bỗng dưng... biến mất. Nghi ngờ Tình theo cùng người bạn này về quê, tổ công tác khăn gói ra đất Cảng tìm kiếm. Nhưng Tình tinh ranh, biết thế nào công an cũng lần ra mình nên ở đây chỉ có 2 ngày liền di chuyển vào Nam và sau đó đi nhiều nơi, mỗi nơi dăm bảy ngày.
Không nản chí, các trinh sát tiếp tục đến các trại giam nơi Tình từng thụ án để nghiên cứu hồ sơ, khoanh vùng các mối quan hệ của Tình để tìm ra chi tiết giá trị. Có lúc, xác minh được chỗ ở của Tình thì Tình đã di chuyển đến địa bàn khác. Cho đến đầu tháng 11/2017, các trinh sát nhận được nguồn tin, Tình vừa từ TP.Hồ Chí Minh trở về Quảng Nam với một người con gái tên T. ở huyện Núi Thành (Quảng Nam).
Chỉ với một cái tên cô gái nhưng các trinh sát đã cần mẫn sàng lọc. Khi xác định được cô gái tên T. ở xã Tam Mỹ Đông cũng là những ngày mưa lũ tầm tã. Thế nhưng các trinh sát vẫn không quản ngại gian khó, tiếp tục rà soát hơn 20 người tên T. ở 6 thôn của xã Tam Mỹ Đông. Cuối cùng cũng lần ra được ngôi nhà mà Tình đang trú ngụ. Lúc 8h30 ngày 7/11/2017, Tình đang say sưa chơi game ở nhà bạn gái thì bị các trinh sát tóm gọn.
“Hầu hết đối tượng trốn truy nã đều giấu rất kỹ hành tung, thay tên đổi họ, cảnh giác cao độ. Đặc biệt, số đối tượng này đều tạo vỏ bọc hiền lành, sống lương thiện, cắt đứt liên lạc với nhiều người thân, gia đình nên việc tìm kiếm như mò kim đáy bể. Tuy nhiên, bằng nghiệp vụ và sự nhạy cảm của nghề, các trinh sát vẫn luôn bám đuổi đến cùng từng chuyên án, đưa đối tượng ra trước ánh sáng pháp luật”, Thượng tá Pháo nói.
Sau khi nhận quyết định truy nã đối với Trần Đức Vinh (SN 1972, ngụ Bình Trung, Thăng Bình, Quảng Nam), ngày 14/5/2018, lãnh đạo Phòng PC52 xác lập chuyên án MT518 để truy bắt Vinh.
Là thành viên ban chuyên án, trung tá Nguyễn Thanh Thắng nghiên cứu rất kỹ hồ sơ. Không những nghiện mà Vinh còn tham gia mua bán trái phép ma túy. Cũng chính vì vậy nên anh tra rất ranh ma và có nhiều mối quan hệ phức tạp. Tuy nhiên, điều mà trung tá Thắng chú ý nhất là trước khi bị truy nã, Vinh có một người bạn gái tên là N.T.T.K., làm tại quán massage M.Y (Hương An, Quế Sơn). Tìm hiểu cô gái tên K., trung tá Thắng phát hiện cô gái này quê ở Hậu Giang và đã có thai trước khi Vinh bỏ trốn.
Nhận định việc trốn truy nã của Vinh có liên quan đến K. nên anh Thắng đã cùng đồng đội vào Nam mai phục. Tuy nhiên, vốn "cáo già" nên Vinh đã kịp bỏ đi trước khi các trinh sát đến. Không nản chí, trinh sát một lần nữa khăn gói vào Hậu Giang khi biết K. tổ chức đầy tháng đứa con trai. Trong vai thành viên đoàn vệ sinh môi trường của địa phương sở tại, trung tá Thắng đã vào nhà K. và bắt giữ Vinh thành công.
Trung tá Thắng chia sẻ, có những đợt, vừa dẫn giải một đối tượng về đến nơi thì lại nhận tin về đối tượng khác, thế là các anh lại tiếp tục chuyến công tác mới. Kể cả lúc gia đình có việc trọng đại nhưng anh cũng gác lại để truy bắt đối tượng. Khi còn 10 ngày nữa là Tết Mậu Tuất, trung tá Thắng nhận được manh mối về đối tượng Nguyễn Đức Sơn (SN 1975, Giao Thủy, Nam Định, nguyên chiến sĩ thuộc Tiểu đoàn 7, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Lào Cai).
Năm 1995, Sơn mượn xe đạp và đồng hồ của một người trong đơn vị rồi bỏ trốn nên bị cơ quan chức năng khởi tố và ra lệnh truy nã. Ngay sau khi nhận thông tin Sơn đang buôn bán tại TT. Thành Mỹ (Nam Giang, Quảng Nam), trung tá Thắng tức tốc lên đường, dù đó là ngày thành hôn của em trai mình. Trung tá Thắng thầm nghĩ, ngày hôm sau anh sẽ mời cơm vợ chồng người em trai để chúc phúc họ.
Thế nhưng, ngày hôm sau ấy trung tá Thắng lại nhận tin một đối tượng truy nã khác đang xuất hiện tại TP. Đà Nẵng. Thế là anh lại lên đường. Và hôm đó, trung tá Thắng đã bắt được đối tượng Trần Văn Vũ- đối tượng truy nã vì đã trộm 20 xe máy trên địa bàn Quảng Nam, Đà Nẵng. “Nếu có thông tin mà chậm trễ thì đối tượng sẽ trốn đi nơi khác, việc truy tìm sẽ làm lại từ đầu”, anh Thắng giải thích.
Giải mã những vụ mất tích “ảo”
Ngoài truy bắt và vận động đối tượng truy nã đầu thú, phòng CSTN còn có nhiệm vụ truy tìm người mất tích. Trên thực tế, hầu hết các trường hợp mất tích đều là mất tích “ảo”, thậm chí có nhiều trường hợp biết con em mình bỏ nhà "đi theo tiếng gọi tình yêu" nhưng phụ huynh vẫn làm đơn báo mất tích để nhờ cơ quan công an tìm kiếm con mình.
Tuy là mất tích "ảo" nhưng để tìm được những trường hợp này không phải là điều đơn giản. Cuối năm 2017, anh Trương Ngọc Nh. (SN 1982, Bình Phục, Thăng Bình) trình báo việc vợ anh là chị Đoàn Thị Th. (SN 1984) bị "mất tích".
Qua nghiên cứu hồ sơ, trung tá Thắng nhận thấy sự “mất tích” của chị Th. là do chính chị bỏ đi. Tuy nhiên, lần theo các mối quan hệ của người đàn bà này, anh Thắng cảm thấy bất an vì chị ta không có dấu hiệu đang ở Việt Nam. Sau nhiều ngày thu thập thông tin, đầu năm 2018, trung tá Thắng xác định chị Th. đã bị bán cho một người đàn ông Trung Quốc.
Lúc này, công tác tìm kiếm càng khó khăn hơn, bởi nạn nhân đang ở nước bạn, địa chỉ lại không rõ ràng. Tuy nhiên, xác định việc giải cứu nạn nhân là nhiệm vụ cấp bách nên trung tá Thắng liên lạc với các đơn vị chức năng ở Bộ Công an để nhờ hỗ trợ. Với sự giúp đỡ tận tình của trung tá Thắng, ngày 30/4/2018, chị Th. đã trở về nhà sau chuỗi ngày bị bán ở xứ người.
Trường hợp bà Võ Thị A. (SN 1962, Tam Thành, Phú Ninh) cũng là mất tích "ảo". Vì giận người thân mà bà A. bỏ nhà đi rồi điện về cho em gái thông báo mình bị một thanh niên bắt cóc, nhốt trong phòng kín và có nhiều khả năng sẽ... bị giết. Với mong muốn giải cứu bị hại nhanh nhất và để trấn an gia đình, dư luận, lãnh đạo Phòng PC52 đã chỉ đạo khẩn trương điều tra, xác minh vụ việc. Dù gặp nhiều khó khăn nhưng trung tá Thắng cùng đồng đội đã lần ra được dấu vết bà A. và đưa bà về với gia đình.
Kể về việc truy tìm người phụ nữ này, trung tá Thắng cho hay: “Tìm được đối tượng truy nã thì xem như cuộc truy tìm kết thúc. Còn tìm được những người “mất tích” như thế này thì công việc vẫn chưa xong. Bởi có trường hợp họ không chịu về đoàn tụ với gia đình thì mình phải tìm hiểu nguyên nhân vì sao và thuyết phục, khuyên giải để họ quay trở về…”.
Trung tá Tăng Quang Vinh, Phó đội trưởng, Phòng CSTN chia sẻ, đặc thù của Cảnh sát truy nã là phát hiện, bắt giữ đối tượng bị kết án tù hoặc tử hình, phạm nhân đang lẩn trốn, phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự, qua đó, góp phần đảm bảo an ninh quốc gia, gìn giữ trật tự, an toàn xã hội. Song, có một cách làm khác mà những người làm công tác truy nã vẫn ưu tiên áp dụng, đó là vận động, cảm hóa, giáo dục và kêu gọi những người phạm tội ra tự thú.
"Nhiều đối tượng với những bản án khác nhau, phạm các tội khác nhau, nhưng điều quan trọng trước tiên khi tiếp cận phải phân tích cho họ thấy cái sai, lỗi lầm khi trốn truy nã. Nhiều đối tượng nghĩ đến người thân, gia đình mà bật khóc, hối hận bởi phí phạm thời gian trốn truy nã bao năm qua, từ đó phấn đấu cải tạo tốt để nhận sự khoan hồng của pháp luật. Về mặt này, Phòng CSTN triển khai thực hiện, mang lại nhiều hiệu quả tích cực", Trung tá Vinh bộc bạch.
